‘‘తెలంగాణ జీవితం వ్యవసాయంతో ముడిపడి ఉంది. రాష్ట్రంలో 60-65 లక్షల మంది రైతులు ఉన్నారు. వ్యవసాయ రంగంపై ఆధారపడి జీవిస్తున్న అనేక మంది ఉన్నారు. రైతులు అసంఘటిత రంగంలో ఉన్నందున, గత ప్రభుత్వాల నిర్లక్ష్యం, నిబద్ధతతో పనిచేయకపోవడం వల్ల రైతులు గతంలో చాలా నష్టపోయారు. వ్యవసాయం సంక్షోభంలో పడింది. తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పడి టీఆర్‍ఎస్‍ అధికారంలోకి వచ్చిన తర్వాత ప్రభుత్వం చేపట్టిన అనేక రైతు సంక్షేమం, వ్యవసాయాభివ•ద్ధి కార్యక్రమాల వల్ల పరిస్థితి ఒక్కసారిగా మారిపోయింది. వ్యవసాయాభివృద్ధికి, రైతుల సంక్షేమానికి ఇంకా చేయాల్సింది చాలా ఉంది’’. – ముఖ్యమంత్రి కె. చంద్రశేఖర్‍రావు
తెలంగాణ రాష్ట్రం ప్రపంచ విత్తన గిన్నె (సీడ్‍ బౌల్‍ ఆఫ్‍ ది వరల్డ్)గా మార్చాలని గతంలో సీఎం కేసీఆర్‍ ప్రకటించడం హర్షణీయం. ఇది దేశానికి దిక్సూచిలా పనిచేయాలని, వ్యవసాయ రంగం అభివృద్ధిపరంగా ఒక మోడల్‍ విలేజ్‍గా అంకాపూర్‍ను ప్రకటించారు. వాటి ఫలితం ఇప్పుడిప్పుడే తెలంగాణ రాష్ట్రమంతా కనపడుతుంది. ఏ జిల్లాకు ఆ జిల్లా విత్తనోత్పత్తి కేంద్రాలను ఏర్పాటు చేసుకునే విధంగా ప్రభుత్వం చర్యలు తీసుకుంటుంది. యాసంగిలో వరి పంటే కాకుండా ప్రత్యామ్నాయ పంటలను ప్రోత్సహిస్తూ వాటికి గిట్టుబాటు ధరలను కల్పిస్తుంది.
వరికి ప్రత్యామ్నాయంపై రైతులతో చర్చించి, అవకాశం ఉన్న చోట ఆరుతడి పంటలు వేసేలా రైతులకు అవగాహన కల్పించాలి అని వ్యవసాయ అధికారులను, రైతు సంఘాలను తెలంగాణ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం కోరుతున్నది. తెలంగాణ ప్రభుత్వం కోటి ఎకరాలకు సాగునీరు, తాగునీరు అందించేందుకు సాగునీటి ప్రాజెక్టుల నిర్మాణం చేపట్టింది. ఎంత భారమైనా ప్రాజెక్టులను పూర్తి చేయాలనే దృఢ సంకల్పంతో ముందడుగు వేస్తోంది. నీరు పుష్కలంగా ఉంది అని రైతులు వరి పంటే కాకుండా లాభసాటి పంటలు, ప్రత్నామాయ పంటలు, ఆరుతడి పంటలు వేసి లాభాలు పొందవచ్చు. ప్రతి నీటి చుక్కను సద్వినియోగం చేసుకుంటే రైతుకు శ్రేయస్కారం.
ప్రతి రైతు ఒకే పంటకు వెళ్లే పద్ధతికి స్వస్తి పలకాలి. మార్కెట్లో డిమాండ్‍ ఉన్న పంటల కోసం రైతులు వెళ్లాలి. ఏ ప్రాంతంలో ఏ పంట వేయాలో వ్యవసాయ శాఖ సూచించాలి. వ్యవసాయ శాఖ సూచించిన విధంగా రైతులు పంటల సాగుకు వెళ్లాలన్నారు. దిగుబడిని ప్రభుత్వమే సేకరించాలి. రెగ్యులేటరీ పద్ధతిలో పంటలు సాగు చేయాలి. సేకరణ కూడా నియంత్రణ పద్ధతిలో జరగాలి. ఈ విషయంలో అవసరమైతే చట్టాలు తీసుకురావడానికి సిద్ధంగా ఉన్నాం. మార్కెట్లో డిమాండ్‍ ఉన్న, ప్రజలకు అవసరమైన పంటలను వ్యవసాయ శాఖ గుర్తించాలి. ఏ పంటకు ఏ నేల అనుకూలమో కూడా గుర్తించాలి. రైతులకు మార్గనిర్దేశం చేయాలి. ఎవరు ఏ పంట సాగు చేస్తున్నారో రికార్డు చేయండి. అని సీఎం వివరించారు.
ప్రభుత్వం అత్యంత ప్రాధాన్యతతో సాగునీటి ప్రాజెక్టుల నిర్మాణం చేపట్టడం వల్ల రానున్న రోజుల్లో దాదాపు 1300 టీఎంసీల గోదావరి, కృష్ణా జలాలు వినియోగించుకోనున్నారు. మిషన్‍ కాకతీయ, 24 గంటల ఉచిత విద్యుత్‍ సరఫరా కింద జరిగిన ట్యాంకుల పునరుద్ధరణ పనుల కారణంగా సాగునీటికి నీటి లభ్యత మెరుగుపడింది. ప్రాజెక్టులు, ట్యాంకులు, బోరుబావుల కింద 1.45 కోట్ల ఎకరాల్లో రెండు పంటలు, 10 లక్షల ఎకరాల్లో మూడు పంటలు పండే అవకాశం ఉంది. అప్పుడు తెలంగాణ రాష్ట్రం రైస్‍ బౌల్‍ ఆఫ్‍ ఇండియా అవుతుంది. రానున్న కాలంలో దిగుబడి రెట్టింపు అవుతుంది. మద్దతు ధర పొందేందుకు వ్యూహాన్ని ఖరారు చేయడం మన కర్తవ్యం. వ్యవసాయ శాఖ, పౌరసరఫరాల శాఖ, రైతు బంధు సమితులు పెరగాలి.
తెలంగాణలో కొత్త అగ్రికల్చర్‍ పాలసీ..
తెలంగాణ రాష్ట్రంలో నియంత్రిత పద్దతిలో సమగ్ర వ్యవసాయ విధానానికి ప్రణాళికలు రూపొందించినట్టు ముఖ్యమంత్రి కేసీఆర్‍ స్పష్టం చేశారు. ఇకనుంచి రైతులు ప్రభుత్వ మార్గదర్శకాల మేరకు శాస్త్రీయ పద్దతిలో నియంత్రిత విధానంలో వ్యవసాయం చేయాలని సూచించారు. తద్వారా వ్యవసాయం లాభసాటిగా మారి రైతులకు మేలు జరుగుతుందన్నారు. గతంలో మాదిరిగా ఇష్టారీతిన పంటలు వేసి నష్టపోవద్దన్నారు. ప్రభుత్వం రూపొందించిన సమగ్ర వ్యవసాయ విధానాన్ని రాష్ట్రమంతా అమలుచేస్తామని.. ఎక్కడెక్కడ ఏయే పంటలు వేయాలి అన్నది ప్రభుత్వమే మ్యాపింగ్‍ చేస్తుందని తెలిపారు.
ఇదీ తెలంగాణ విశిష్టత.. దేశానికే అన్నం పెట్టే స్థాయికి.. తెలంగాణ వ్యవసాయ రాష్ట్రంగా అవతరించడానికి పుష్కలమైన అవకాశాలు ఉన్నాయన్నారు కేసీఆర్‍. ఇంత టిపికల్‍ ల్యాండ్‍ ప్రపంచవ్యాప్తంగా చాలా అరుదుగా ఉంటుందన్నారు. అందుకే ఇక్రిసాట్‍ ఇక్కడ నెలకొల్పారని చెప్పారు. నల్లరేగడి, ఎర్ర రేగడి, క్షార, తెల్ల నేలలు రాష్ట్రంలో ఉన్నాయని… మనది సమశీతోష్ణ మండలం అని.. ఏడాదిలో సగటున 900 మి.మీ వర్షపాతం ఉంటుందని చెప్పారు. అలాగే వరదలు, తుఫానులు, బలమైన ఈదురు గాలులు ప్రకృతి వైపరీత్యాలు వంటివి తెలంగాణలో చాలా తక్కువగా సంభవిస్తాయన్నారు. అందుకే తెలంగాణ పంటల ఉత్పత్తిలో రికార్డులు సృష్టిస్తోందన్నారు. దేశానికి, ప్రపంచానికి అన్నం పెట్టే స్థాయికి ఎదుగుతోందన్నారు.
సమగ్ర వ్యవసాయ విధానం.. సమగ్ర వ్యవసాయ విధానంలో భాగంగా రాష్ట్ర వ్యాప్తంగా 5వేల ఎకరాల చొప్పున 2604 క్లస్టర్స్ను ఏర్పాటు చేశామని కేసీఆర్‍ తెలిపారు. ఈ క్లస్టర్స్ అన్నింటిలో రైతు వేదికల నిర్మాణం జరిగింది. ఇకపై నియంత్రిత పద్దతిలోనే రాష్ట్ర వ్యవసాయ విధానం ముందుకు సాగుతుందన్నారు. యూనివర్సిటీ ప్రొఫెసర్లు, వ్యాపార సంస్థలు, రైతులు, రైస్‍ మిల్లర్స్.. ఇలా పలు రంగాలకు చెందిన వ్యక్తులతో అనేక భేటీలు నిర్వహించి ఈ విధానాన్ని రూపొందించామన్నారు. దీని ప్రకారం.. ఈసారి వానాకాలంలో 70లక్షల ఎకరాల్లో పత్తి, 40లక్షల ఎకరాల్లో వరి, 15లక్షల ఎకరాల్లో కంది పండించాలని నిర్ణయించామన్నారు. అలాగే స్వతహాగా 2లక్షల ఎకరాల్లో కూరగాయల సాగు చేయవచ్చన్నారు. నిజామాబాద్‍, నిర్మల్‍, జగిత్యాల, కేసముద్రం, మహబూబాబాద్‍ జిల్లాల్లో 1.20 లక్షల ఎకరాల్లో పసుపు పండుతుందని.. దాన్ని కొనసాగించవచ్చునని తెలిపారు. అలాగే డోర్నకల్‍, మహబూబాబాద్‍, నర్సంపేట ప్రాంతాల్లో 2.50లక్షల ఎకరాల వరకు ఎండుమిర్చి బాగా పండుతుందని.. కాబట్టి అది కూడా కొనసాగించవచ్చునని చెప్పారు. ఆదిలాబాద్‍, నిజామాబాద్‍ జిల్లాల్లో 3.50లక్షల ఎకరాల్లో సోయాబీన్స్ పంటలను కొనసాగించవచ్చన్నారు. అలాగే మామిడి తోటలు, బత్తాయి తోటలు కూడా సాగు చేసుకోవచ్చన్నారు.
ఏ పంటలు వేయాలో ప్రభుత్వమే చెబుతుంది.. నియంత్రిత పద్దతిలో వ్యవసాయానికి రైతులు సహకారించాలని కేసీఆర్‍ విజ్ఞప్తి చేశారు. ఇష్టమొచ్చిన పంట వేసి ఆగమయ్యే బదులు.. మార్కెట్లో డిమాండ్‍ ఉన్న పంటలే వేసి లాభాలు పొందాలన్నారు. పత్తి విస్తీర్ణాన్ని పెంచాలని ప్రాజెక్ట్ కింద, బోర్ల కింద కూడా పత్తిని సాగుచేయాలని చెప్పారు. గతేడాది రెండు పంటలు కలిపి 1కోటి 23 లక్షల ఎకరాల్లో సాగు జరిగిందని.. ఈసారి మరో 10లక్షల ఎకరాల సాగు విస్తీర్ణం పెరగవచ్చునని చెప్పారు. నియంత్రిత వ్వవసాయ విధానంలో ఏ రకాలు ఎక్కడ సాగుచేయాలో ప్రభుత్వమే చెబుతుందని.. దాని ప్రకారమే రైతులు పంటలు వేయాలని చెప్పారు. వర్షాకాలంలో మక్క పంట వద్దని చెప్పారు. యాసంగిలో మక్క పంట పండిస్తే దిగుబడి పెరిగి లాభం ఎక్కువగా ఉంటుందన్నారు. మక్కకు బదులు వానాకాలంలో కందిని సాగు చేస్తే ప్రభుత్వమే మద్దతు ధరతో వాటిని కొనుగోలు చేస్తుందని హామీ ఇచ్చారు.
మ్యాపింగ్‍, పోగ్రామింగ్‍ సిద్దం.. రైతు బంధు కొనసాగు తుందని.. అయితే ప్రభుత్వం చెప్పిన పంటలు సాగుచేస్తేనే రైతు బంధు అందుతుందని స్పష్టం చేశారు. అంతర్జాతీయ మార్కెట్‍తో పోటీపడేలా రాష్ట్రంలో పండించే వరి గింజలు 6.3మి.మీ పైబడి ఉండేలా చర్యలు తీసుకోబోతున్నట్టు తెలిపారు. ఇప్పటికే తెలంగాణ శాస్త్రవేత్తలు తెలంగాణ సోనా అనే వంగడాన్ని సృష్టించారని.. అంతర్జాతీయ మార్కెట్లో దానికి మంచి డిమాండ్‍ ఉందని చెప్పారు. అందులో సుగర్‍ కంటెంట్‍ కూడా తక్కువగా ఉండటంతో మంచి డిమాండ్‍ ఉందన్నారు. రాష్ట్రంలో 10లక్షల ఎకరాల్లో దాని సాగుచేస్తున్నట్టు తెలిపారు.
మూడు జోన్లు.. ఐదు పంటలు..
జోన్‍ 1: ఉత్తర తెలంగాణ జోన్‍ కింద ఆదిలాబాద్‍, కొమురంభీం ఆసిఫాబాద్‍, నిర్మల్‍, మంచిర్యాల, నిజామాబాద్‍, జగిత్యాల, పెద్దపల్లి, కామారెడ్డి, రాజన్న సిరిసిల్ల, కరీంనగర్‍ జిల్లాలను చేర్చారు. ఈ జిల్లాల్లో గత యాసంగిలో సాగైన వరి విస్తీర్ణంలో 20-25 శాతం వరకు తగ్గించి.. బదులుగా వేరుశనగ, పొద్దుతిరుగుడు, నువ్వులు, శనగ సాగు చేయించాలని నిర్ణయించారు.
జోన్‍ 2: సెంట్రల్‍ తెలంగాణ జోన్‍ కింద సంగారెడ్డి, మెదక్‍, సిద్దిపేట, జనగాం, హన్మకొండ, వరంగల్‍, మహబూబాబాద్‍, జయశంకర్‍ భూపాలపల్లి, భదాద్రి కొత్తగూడెం, ములుగు, ఖమ్మం జిల్లాలు ఉన్నాయి. ఈ జిల్లాల్లో గత యాసంగితో పోలిస్తే 10-15 శాతం వరి తగ్గించి.. దాని స్థానంలో వేరుశనగ, పొద్దుతిరుగుడు, నువ్వులు, శనగ సాగు చేయించనున్నారు.
జోన్‍ 3: దక్షిణ తెలంగాణ జోన్‍లో మహబూబ్‍నగర్‍, వనపర్తి, నాగర్‍ కర్నూల్‍, జోగులాంబ గద్వాల, నల్లగొండ, సూర్యాపేట, యాదాద్రి, రంగారెడ్డి, వికారాబాద్‍, మేడ్చల్‍, నారాయణపేట జిల్లాలను చేర్చారు. ఈ జిల్లాల్లో ఏకంగా 20-30 శాతం దాకా వరి తగ్గించి.. బదులుగా వేరుశనగ, పొద్దు తిరుగుడు, శనగ, పెసర పంటలు వేసేలా రైతులను సన్నద్ధం చేస్తున్నారు.
తెలంగాణ రాష్ట్రం దేశానికే అన్నం పెడుతోంది
సాగునీటి సౌకర్యాలు మెరుగుపడి రాష్ట్రంలో రికార్డు స్థాయిలో వరి సాగు చేయడం వల్ల తెలంగాణ రాష్ట్రం దేశంలోనే రైస్‍ బౌల్‍గా మారుతోందని ముఖ్యమంత్రి కేసీఆర్‍ ప్రకటిం చారు. దిగుబడి, సాగు విస్తీర్ణం పెరిగినందున వ్యవసాయోత్పత్తులకు తగిన మద్దతు ధర లభించేలా సమగ్ర వ్యూహం రూపొందిస్తున్నట్లు తెలిపారు. అదనంగా 40 లక్షల టన్నుల సామర్థ్యంతో కూడిన గోడౌన్లు, 2500 రైతు బతుకమ్మలను నిర్మించాలని సంబంధిత అధికారులను సీఎం ఆదేశించారు. రైతు బంధు సమితిలు చురుకైన పాత్ర పోషించేలా విధానాన్ని ఖరారు చేయాలని కూడా వారు కోరారు. నకిలీ విత్తనాలు, ఎరువులు, పురుగుమందులు విక్రయించే వారిపై ప్రభుత్వం కఠిన చర్యలు తీసుకుంటుందని సీఎం హెచ్చరించారు.
రబీలో వ్యవసాయోత్పత్తుల కొనుగోళ్లు, ఎరువుల లభ్యత, గోదాములు, రైతు కుంటల నిర్మాణం, ఉత్పత్తులకు మద్దతు ధర పొందడం, పౌరసరఫరాల సేవల పొడిగింపు, క్రియాశీలత తదితర అంశాలపై సీఎం ఉన్నతస్థాయి సమావేశం నిర్వహించి ఎప్పటికప్పుడు సూచనలు చేస్తున్నారు.
అదనంగా 40 లక్షల టన్నుల సామర్థ్యం గల గోడౌన్లు
గత ఏడేళ్లలో టీఆర్‍ఎస్‍ ప్రభుత్వం చేస్తున్న కృషి వల్ల రాష్ట్రంలో 22.5 లక్షల టన్నుల సామర్థ్యంతో గోడౌన్లు అందుబాటులోకి వచ్చాయి. ఇప్పుడు మనం అదనంగా 40 లక్షల టన్నుల సామర్థ్యం గల గోడౌన్లను నిర్మించాలి. గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో ఒక్కో అసెంబ్లీ సెగ్మెంట్‍కు ఒక గోడౌన్‍ ఉండేలా చూసుకోవాలి. ప్రభుత్వ భూముల లభ్యత ఆధారంగా మండల కేంద్రాల్లో గోడౌన్లు నిర్మించాలి. పాత మండలాల్లో గోడౌన్లు ఉన్నందున, కొత్తగా ఏర్పడిన మండలాల్లో గోడౌన్లు నిర్మించేలా చూడాలన్నారు. వ్యవసాయోత్పత్తులు, ఎరువులు, పీడీఎస్‍ బియ్యాన్ని గోడౌన్లలో నిల్వ చేసుకోవాలి. అందుకే ఏడెనిమిది నెలల్లో గోడౌన్ల నిర్మాణాన్ని పూర్తి చేయండి’’ అని సీఎం ఆదేశించారు.
2500 రైతు పూలు
‘‘రైతులు ఒకరితో ఒకరు పరస్పరం సంభాషించుకోవడానికి సహాయం చేయడానికి రాష్ట్రవ్యాప్తంగా రైతుల డైజ్‍లను వెంటనే నిర్మించండి. ప్రతి 5000 ఎకరాలకు ఒక క్లస్టర్‍ను ఏర్పాటు చేశాం. ప్రతి క్లస్టర్‍కు ఒక వ్యవసాయ విస్తరణ అధికారిని నియమించాం. ఒక్కో క్లస్టర్‍కు 2500 పూతలను నిర్మించాలని రైతుల కోసం అసెంబ్లీ, చర్చలు జరపాలని సీఎం అన్నారు.
రైతు బంధు సమితిలు క్రియాశీలక పాత్ర పోషిస్తాయి
‘’రైతులను సంఘటిత శక్తిగా మార్చేందుకు ప్రభుత్వం మరింత దృఢ నిశ్చయంతో రైతు బంధు సమితిలను ఏర్పాటు చేసింది. రైతులకు ఉపయోగపడేలా ఏర్పాటు చేసిన ఈ సమితిలు క్రియాశీలక పాత్ర పోషించాలి. రైతు బంధు సమితిలు ఏమి చేయాలనే దానిపై కార్యాచరణ ప్రణాళికను సిద్ధం చేయండి? అవి రైతులకు ఎలా ఉపయోగపడాలి’’ అని సీఎం అధికారులను ఆదేశించారు.
ఏజెంట్ల సహాయంతో విత్తనాలను ఉత్పత్తి చేయవద్దు
‘‘గద్వాల్‍ వంటి చోట్ల రైతులు లేక విత్తనాలను అభివృద్ధి చేస్తున్నారు. అయితే కంపెనీల ద్వారా కాకుండా ఏజెంట్ల ద్వారా ఈ పని చేస్తున్నారు. దీంతో రైతులు ఇబ్బందులు పడుతున్నారు. అందువల్ల విత్తనాలను అభివృద్ధి చేస్తున్న రైతులు కంపెనీలతో నేరుగా సంప్రదించాలి’’ అని సిఎం సూచించారు.
నకిలీ విత్తనాలు, ఎరువులు, పురుగుమందుల విషయంలో ప్రభుత్వం కఠినంగా వ్యవహరిస్తోంది. నకిలీ విత్తనాలు, ఎరువులు, పురుగుమందుల విక్రయాలకు పాల్పడుతున్న వారిపై పీడీ చట్టం కింద కేసులు నమోదు చేస్తున్నాం. ఇంటెలిజెన్స్ విభాగం ఇప్పటికే అలాంటి నిందితులను గుర్తించి వారిపై నిఘా ఉంచింది. రాష్ట్రంలో నకిలీ విత్తనాలు, ఎరువులు, పురుగుమందులు లేకుండా పటిష్ట చర్యలు తీసుకుంటున్నాం. ఎవరైనా నేరాలకు పాల్పడితే కఠినంగా శిక్షిస్తాం’’ అని సీఎం హెచ్చరించారు.
తెలంగాణ రాష్ట్రంలో పప్పు దినుసులు
ప్రపంచంలో అత్యధికంగా పప్పులు పండించేది, ఉపయోగించేది భారతదేశమే. అయినా, మన అవసరాలు తీరడం లేదు. ఏటా విదేశాల నుంచి రూ.వేల కోట్ల విలువైన పప్పు దినుసులను దిగుమతి చేసుకొంటున్నాం. దేశీయంగా పప్పు దినుసుల ఉత్పత్తిలో తెలంగాణ వాటా కేవలం 3 శాతమే. పప్పు పంటలసాగులో రూపాయి పెట్టుబడి పెడితే మూడు నుంచి నాలుగు రూపాయల రాబడి వస్తుంది. మరే పంటపైనా ఇంత ఆదాయం సమకూరదు. అందుకే, ప్రభుత్వం పప్పుల సాగును ప్రోత్సహిస్తున్నది.
పంట పండిస్తే రైతన్న కష్టానికి తగ్గ ప్రతిఫలం దక్కాలి. అదంతా జరగాలంటే రైతు, డిమాండ్‍ ఉన్న పంటలే వేయాలి. ప్రస్తుతం రైతులు భారీగా పండిస్తున్న వరితో పెద్దగా లాభం దక్కడం లేదు. ఈ నేపథ్యంలో డిమాండ్‍ ఉన్న పప్పు దినుసులు పండిస్తేనే మేలన్న అభిప్రాయం వ్యక్తం అవుతున్నది. ఈ పరిస్థితుల్లో రాష్ట్ర రైతులు మరింత ఎక్కువగా పప్పులు సాగుచేయాల్సిన అవసరం ఉంది.
అవసరం ఎక్కువ
అందుబాటులో ఉన్న లెక్కల ప్రకారం.. ఇతర రాష్ట్రాలతో పోలిస్తే పప్పు పంటలసాగు విస్తీర్ణంలో, ఉత్పత్తిలో తెలంగాణ వాటా మూడు శాతమే. గత మూడేండ్లలో రాష్ట్రంలో పప్పు పంటలసాగు గణనీయంగా పెరిగింది. దేశవ్యాప్తంగా పప్పు దినుసుల అవసరాలు, సాగు, ఉత్పత్తి వంటి అంశాలపై ఫెడరేషన్‍ ఆఫ్‍ తెలంగాణ చాంబర్స్ ఆఫ్‍ కామర్స్ అండ్‍ ఇండస్ట్రీ (ఎఫ్‍టీసీసీఐ) తాజాగా నివేదికను విడుదల చేసింది. దీని ప్రకారం పప్పు పంటల సాగు, ఉత్పత్తిలో రాజస్థాన్‍ తొలిస్థానంలో నిలిచింది. ఉత్పత్తిలో రాజస్థాన్‍ వాటా 23 శాతం అయితే, తెలంగాణది 3శాతం మాత్రమే. ప్రపంచంలో అధికంగా పప్పులు పండించేదీ, ఉపయోగించేదీ మనమే. అయినా, దేశీయ అవసరాలకు సరిపడా ఉత్పత్తి చేసుకోలేకపోతున్నాం. గత ఏడాది రూ.10వేల కోట్లకుపైగా విలువైన పప్పులు దిగుమతి చేసుకున్నాం. అయితే, మన అవసరాలకు ఏటా 26 మిలియన్‍ టన్నుల పప్పులు అవసరం. కానీ మన దగ్గరేమో 23 మిలియన్‍ టన్నుల పప్పులే ఉత్పత్తి అయ్యాయి.
పప్పులపై ఫోకస్‍
దేశవ్యాప్తంగా పప్పు దినుసులకు ఉన్న డిమాండ్‍ను, కొరతను గమనించిన తెలంగాణ ప్రభుత్వం.. రైతులను పప్పు పంటల సాగువైపు మళ్లించడంపై దృష్టిసారించింది. ఇందులో భాగంగానే పప్పు పంటలు సాగుచేయాలని సీఎం కేసీఆర్‍ రైతులకు పిలుపునిచ్చారు. కంది, పెసర, శనగ పంటల సాగు పెంపుపై దృష్టిపెట్టారు. సీఎం చొరవతో రైతులు పప్పు పంటలను అధిక విస్తీర్ణంలో సాగుచేశారు. 2019-20లో రాష్ట్రంలో అన్నిరకాల పప్పు పంటలూ 9 లక్షల ఎకరాల్లో సాగైతే.. 2020-21 వానాకాలంలో అదికాస్త 13 లక్షల ఎకరాలకు పెరిగింది. ఇందులో కంది విస్తీర్ణం భారీగా పెరగడం గమనార్హం. అంతకుముందు ఏడాది కంది 7 లక్షల ఎకరాల్లో సాగు అయితే, గతేడాది సుమారు 11 లక్షల ఎకరాల్లో సాగైంది. ఈ పంథాను ఇలాగే కొనసాగించేందుకు ఈ ఏడాది కందిని 20 లక్షల ఎకరాల్లో సాగు చేయాలని ప్రణాళిక రూపొందించారు.
డిమాండ్‍ ఉన్న పంట
ఇతర వాణిజ్య పంటలతో బేరీజు వేస్తే.. పప్పు పంటల సాగుతో రైతుకు మంచి ఆదాయం సమకూరే అవకాశం ఉన్నది. అవసరానికి తగ్గట్టు పప్పులు అందుబాటులో లేకపోవడంతో నిత్యం డిమాండ్‍ ఉంటున్నది. పప్పు పంటల సాగులో రైతు రూపాయి పెట్టుబడి పెడితే రూ.3 నుంచి రూ.4 వరకు ఆదాయం వస్తుంది. మరే ఇతర పంటలోనూ ఇంతగా రాబడి రాదు.
ఎఫ్‍టీసీసీఐ నివేదికలోని ముఖ్యాంశాలు
రోజుకు ఒక్కొక్కరు సగటున 80-90 గ్రాముల పప్పులు తినాలి. కానీ, మనవద్ద 54.5 గ్రాములు మాత్రమే అందుబాటులో ఉన్నాయి. అంటే, అవసరం కన్నా 30-35 గ్రాముల తక్కువగా ఉండటం గమనార్హం. ప్రతి సంవత్సరం ఒక వ్యక్తికి సుమారు 33 కేజీల పప్పులు అవసరం కాగా, మన వద్ద 19 కేజీల పప్పులే లభిస్తున్నాయి. అంటే, సగటున ప్రతి వ్యక్తికి ఏటా 14 కిలోల పప్పులు తక్కువగా ఉన్నాయి. ఇక్రిశాట్‍ నిర్వహించిన ఓ సర్వే ప్రకారం తెలంగాణ వ్యాప్తంగా కేవలం 37శాతం మందే పప్పులు తింటున్నట్టు తేలింది.
పప్పు సాగు సూచనలు
- మోనోక్రాపింగ్‍ వైపు రైతులను నడిపించాలి.
- పప్పులను ప్రజా పంపిణిలో (పీడీఎస్‍) భాగం చెయ్యాలి.
- క్రాప్‍జోన్‍ విధానాన్ని అమలు చేసి, ఏ జిల్లా ఏ పంటలకు బాగుంటుందో రైతులకు సూచించాలి.
- ఫార్మర్‍ ప్రొడ్యూసర్‍ కంపెనీ(ఎఫ్‍పీవో)ల ఏర్పాటును ప్రోత్సహించాలి.
- పప్పు మిల్లుల ఏర్పాటును ప్రోత్సహించాలి.
అంకాపూర్‍ ఆదర్శం
ప్రతికూల వాతావరణ పరిస్థితులలో వ్యవసాయం చేయలేక దేశవ్యాప్తంగా రైతాంగం వలస బాట పడుతుంటే విప్లవాత్మక మార్పులు, ప్రయోగాలతో ఊరినే వ్యవసాయ పరిశోధనాశాలగా మార్చి సిరులు పండిస్తున్నారు. నిజామాబాద్‍ జిల్లా అంకాపూర్‍ గ్రామ రైతులు. జాతీయ, అంతర్జాతీయంగా ప్రఖ్యాతిగాంచిన శాస్త్రవేత్తలకు సైతం వ్యవసాయ పాఠాలు నేర్పుతూ ఆధునిక వ్యవసాయానికి అసలైన అర్థం చెపుతున్నారు. గ్రామ ఐక్యతకు, సామూహిక వ్యవసాయానికి, గ్రామ స్వయం సమృద్ధికి, పోటీ తత్వానికి అంకాపూర్‍ పెట్టింది పేరుగా మారింది. గ్రామసీమల అభివృద్ధికి పల్లెల నుంచే ప్రణాళికలు రూపొందించాలని రాష్ట్ర ప్రభుత్వం భావిస్తున్న నేపథ్యంలో ఈ గ్రామం నుంచి నేర్చుకోవాల్సింది ఎంతో ఉంది. ప్రభుత్వం మీద ఆధారపడకుండా స్వశక్తితో హరిత విప్లవాన్ని సాధించిన అంకాపూర్‍ను రాష్ట్రంలోని అన్ని గ్రామాలు ఆదర్శంగా తీసుకుంటే దశాబ్ద కాలంలో తెలంగాణ మొత్తం వ్యవసాయ ప్రయోగశాల అవుతుందనటంలో అతిశయోక్తిలేదు. 1996లోనే అంకాపూర్‍ గ్రామాన్ని సందర్శించిన కేసీఆర్‍, అక్కడి రైతుల కృషిని చూసి ముద్గులయ్యారు. పరిమిత వనరులతోనే అసాధారణ ఫలితాలను ఎలా రాబట్టవచ్చో అంకాపూర్‍ రైతులు చేసి చూపిస్తున్నారు. అంకాపూర్‍లో ప్రతిరైతూ ఒక వ్యవసాయ శాస్త్రవేత్తే… ఒక మార్కెట్‍ విశ్లేషకుడే. పొలంలో సిరులు పండించటమే కాకుండా, ఆ పంటను ఎలా మార్కెట్‍ చేస్తే అధిక లాభాలు పొందవచ్చనేది ఇక్కడి రైతులకు సహజసిద్ధంగా అబ్చిన విద్య. అందుకే దేశంలో ఎక్కడా లేనివిధంగా ఈ గ్రామ సమీపంలో 50కి పైగా విత్తనోత్పత్తి కేంద్రాలు వెలిశాయి. రైతులే స్వయంగా నాణ్యమైన విత్తనాలను తయారుచేసి దేశవ్యాప్తగా ఎగుమతి చేస్తున్నారు. 40 ఏళ్ల క్రితమే అన్ని ఊర్లలాగే అంకాపూర్‍ కూడా మామూలు గ్రామమే. రైతులంతా కష్టనష్టాలు భరించినవారే. కానీ, కష్టాలతో కుంగిపోకుండా వ్యవసాయంలో కొత్తగా ఆలోచించటం మొదలుపెట్టిన రైతులు అతనికాలంలోనే వ్యవసాయాన్ని లాభదాయకంగా మార్చేశారు. సామూహిక వ్యవసాయంతో చీడపీడల భయాన్ని జయించారు. ఇక్కడి రైతులు సృష్టించిన పసుపు, ఎర్రజొన్న వంగడాలు అంతర్జాతీయ స్థాయిలో గుర్తింపు పొందాయి. కూరగాయల సాగులో అంకాపూర్‍ రైతులు విప్లవమే సృష్టించారు. వీరు పండించే కూరగాయలకు కర్ణాటక, మహారాష్ట్రలో అమిత గిరాకీ ఉంటుంది. ఎన్ని పంటలు సాగుచేసినా పొలాల్లో భూసారం ఏమాత్రం తగ్గకుండా జాగ్రత్త పడటంలో ఈ గ్రామంలోని రైతులు నేర్పరులు.
ఈ గ్రామ రైతులు మూడున్నర దశాబ్దాల కిందటే విత్తనోత్పత్తికి శ్రీకారం చుట్టారు. మేలు రకం జొన్న, సజ్జ, పశుగ్రాస విత్తనాలను సాగు చేసి ఉత్తరాది రాష్ట్రాలకు సరఫరా చేస్తున్నారు. విత్తనోత్పత్తి అంకాపూర్‍కు జాతీయ స్థాయిలో గుర్తింపు తెచ్చింది. ఈ గ్రామ రైతులు ఆధునిక సేద్యవిధానాలు అవలంభించడంలో ఎంతో ముందున్నారు. రాష్ట్రంలోని అందరికంటే ముందు విత్తనాలను ఉత్పత్తి చేయడం ప్రారంభించారు. రైతులు ఐక్యంగా ఉంటూ శాస్త్రీయ పద్ధతులు, నూతన యాజమాన్య విధానాలతో పంట దిగుబడులు పెంచుకోవడమేగాక మార్కెట్‍ను శాసించే స్థాయికి ఎదిగారు. గ్రామానికి చెందిన దాదాపు 50 మంది రైతులు ప్రత్యక్షంగా, పరోక్షంగా విత్తన వ్యాపారంలో ఉన్నారు. ఆర్మూర్‍ సబ్‍ డివిజన్‍లో 50కి పైగా విత్తన శుద్ధి కేంద్రాలుండగా… ఒక్క అంకాపూర్‍ గ్రామంలోనే 32 ఉండడం విశేషం. ఇక్కడ దాదాపు 1500 ఎకరాల్లో ఎర్ర జొన్న, 400 ఎకరాల్లో సజ్జ విత్తనోత్పత్తులను పండిస్తారు. గ్రామంలో ఏటా దాదాపు రూ.6 కోట్ల విత్తన వ్యాపారం జరుగుతుంది. ఆర్మూర్‍ సబ్‍ డివిజన్‍, కరీంనగర్‍ జిల్లా మెట్‍పల్లి, ఆదిలాబాద్‍ జిల్లా నిర్మల్‍ ప్రాంతంలో కలిపి 70 వేల ఎకరాల్లో ఎర్రజొన్న, తెల్లజొన్న, 25 వేల ఎకరాల్లో సజ్జ, 10 వేల ఎకరాల్లో మొక్కజొన్న, వరి, ఆవాలు, సోయా విత్తనాలు సాగు చేస్తారు. మూడు జిల్లాల్లో కలిపి ఏటా దాదాపు రూ.200 కోట్ల విత్తన వ్యాపారం జరుగుతుంది. ఈ విత్తనాలకు హరియాణా, పంజాబ్‍, ఉత్తర్‍ప్రదేశ్‍, మధ్యప్రదేశ్‍, గుజరాత్‍, రాజస్థాన్‍ తదితర రాష్ట్రాల్లో మంచి డిమాండ్‍ ఉంది. కొన్ని రాష్ట్రాల పశుసంవర్థక శాఖలకు కూడా సరఫరా చేస్తారు.
బైబ్యాక్‍ ఒప్పందానికి చెల్లుచీటి
ఇదివరకు కంపెనీలతో బైబ్యాక్‍ ఒప్పందం చేసుకొని విత్తనాలకు సాగు చేసేవారు పదేళ్ల కిందట ఈ ఒప్పందాలకు స్వస్తి పలికారు. విత్తనాలు పండించిన తర్వాత అన్ని విత్తన కంపెనీల వారిని రైతు సంఘానికి పిలిపించి బహిరంగ వేలం పాట నిర్వహిస్తారుప ఎక్కువ ధర ఇవ్వడానికి ముందుకొచ్చిన వారితో ఒప్పందం చేసుకుని విత్తనాలు విక్రయిస్తున్నారు. మార్కెట్‍ పరిస్థితిని బట్టి రెండు మూడుసార్లు విత్తనాలను విక్రయించగా వచ్చిన మొత్తాన్ని పండించిన పరిమాణం మేరకు రైతులంతా సమానంగా పంచుకుంటారు. నాలుగేళ్ల క్రితం మార్కెట్లో ఎర్రజొన్న విత్తనాల ధర తగ్గిపోయిన సందర్భంలో గ్రామ రైతులు నేరుగా పశుసంవర్థక శాఖతో ఒప్పందం కుదుర్చుకుని విత్తనాలను శుద్ధి చేసి రాష్ట్ర వ్యాప్తంగా సరఫరా చేశారు. అంకాపూర్‍ రైతులు విత్తనాల ఉత్పత్తితోపాటు పసుపు, మొక్కజొన్న, పప్పు దినుసులు, కూరగాయల సాగు చేస్తారు. కొంతమంది గ్రీన్‍హౌజ్‍ సేద్యం చేస్తున్నారు. అంకాపూర్‍ను ఆదర్శంగా తీసుకొన్ని రాష్ట్రాన్ని సీడ్‍ బౌల్‍గా మార్చాలని సీఎం కేసీఆర్‍
ఉన్నతాధికారులకు సూచించారు.
రాష్ట్ర ఆర్థిక వ్యవస్థకు వ్యవసాయం ప్రధాన ఆదాయ వనరు. తెలంగాణ భారతదేశంలో ఒక విత్తన కేంద్రంగా అభివృద్ధి చెందుతోంది. తెలంగాణ ప్రభుత్వం కోటి ఎకరాలకు సాగునీరు, తాగునీరు అందించేందుకు సాగునీటి ప్రాజెక్టుల నిర్మాణం చేపట్టింది. ఎంత భారమైనా ప్రాజెక్టులను పూర్తి చేయాలనే దృఢ సంకల్పంతో ముందడుగు వేస్తోంది. అకాల వర్షాల వల్ల రకరకాల విపత్తులు వచ్చి పంటలకు నష్టం వాటిల్లుతుంది. అలాంటి పంటలకు పూర్తి స్థాయిలో ఇన్సూరెన్స్ కల్పించాల్సి వుంది. పూర్తిగా పాడైన పంటలకే కాకుండా, రైతులు పండించే అన్ని రకాల పంటలకు ఇన్సూరెన్స్ సౌకర్యాన్ని కల్పించడం వల్ల రైతులకు భరోసా ఇచ్చినట్లవుతుంది. తద్వారా అన్నదాతలకు ఆత్మస్థైర్యం కల్పించినవాళ్లవుతారు. రైతులు పండించిన పంటలకు గిట్టుబాటు ధరలతోపాటు మంచి మార్కెట్‍ కూడా కల్పించే విధానాన్ని బలోపేతం చేయాలి. గ్రామ వ్యవస్థ బలోపేతం కావాలంటే రైతులు సుభిక్షంగా ఉండాలి. గ్రామాల అభివృద్ధికి పటిష్టమైన ప్రణాళికల ద్వారా సుస్థిర ప్రగతి సాధించవచ్చు.
రైతులు కూడా ప్రాజెక్టుల ద్వారా నీరు పుష్కలంగా ఉంది కదా అని వరి పంట మాత్రమే సాగు చేస్తామని ఒకే మూస పద్దతి కాకుండా, ప్రత్యామ్నాయ పంటలు, ఆరుతడి పంటలు వేసి లాభాలు పొందవచ్చు. ప్రభుత్వం, వ్యవసాయ నిపుణులు, రైతు సమాజం చర్చించుకొని సమన్వయంతో సాగు చేస్తే తెలంగాణ రాష్ట్రం ‘ప్రపంచ విత్తన గిన్నె’గా మారే అవకాశం ఉంది. తద్వారా వ్యవసాయంలో సుస్థిర ప్రగతి సాధించవచ్చు.