UNESCOకు 1 మిలియన్‍ డాలర్ల విరాళాన్ని ప్రకటించిన భారత ప్రధాని మోదీ
జులై 21-31 వరకు ఢిల్లీలోని భారత మండపంలో జరిగిన UNESCO 46వ సదస్సు
పాల్గొన్న 195 దేశాల ప్రతినిధులు
సెషన్‍ యొక్క థీమ్‍ ‘‘హెరిటేజ్‍ అండ్‍ కమ్యూనిటీస్‍: వరల్డ్ హెరిటేజ్‍ ప్రాపర్టీస్‍ యొక్క సుస్థిరమైనమేనేజ్‍మెంట్‍ కోసం ప్రభావవంతమైన విధానాలు.’’
పురాతన స్థలాలు, చారిత్రక కట్టడాలు, అపురూప కళాఖండాలు కనిపించే వారసత్వ అంశాలు. భావితరానికి భవితనిచ్చేది వారసత్వమే! ప్రపంచ మానవులంతా ఒక్కటేనన్న భావనతో, 1972 నుంచి యునెస్కో, ప్రతిదేశం తమ వారసత్వాన్ని కాపాడుకోవాల్సిన బాధ్యతను గుర్తు చేస్తూ… ఇప్పటి వరరకూ, 168 దేశాల్లో 933 సాంస్కృతిక, 227 ప్రాకృతిక, 39 మిశ్రమ స్థావరాలు కలిపి మొత్తం 1199 ప్రపంచస్థాయి వారసత్వ స్థలాలు, కట్టడాలను గుర్తించింది. మనదేశంలో 34 సాంస్కృతిక, 7 ప్రాకృతిక, 1 మిశ్రమ స్థావరాలు కలిపి మొత్తం 42 ప్రపంచ స్థాయి వారసత్వ, స్థలాలు, కట్టడాలు గుర్తింపును దక్కించుకున్నాయి.
1 మిలియన్‍ డాలర్ల గ్రాంట్‍ ప్రకటించిన ప్రధాని మోదీ:
ప్రపంచవ్యాప్తంగా, ముఖ్యంగా గ్లోబల్‍ సౌత్‍లో వారసత్వ పరిరక్షణకు తోడ్పాటునందించేందుకు యునెస్కో వరల్డ్ హెరిటేజ్‍ సెంటర్‍కు భారతదేశం ఒక మిలియన్‍ డాలర్ల విరాళాన్ని ప్రధాన మంత్రి నరేంద్ర మోదీ ప్రకటించారు. న్యూఢిల్లీలోని భారత్‍ మండపంలో వరల్డ్ హెరిటేజ్‍ కమిటీ 46వ సెషన్‍ ప్రారంభోత్సవం సందర్భంగా దీనిని ప్రకటించారు.
గ్లోబల్‍ హెరిటేజ్‍ పరిరక్షణకు భారతదేశం యొక్క నిబద్ధత:
భారతదేశం ప్రపంచ వారసత్వాన్ని కాపాడేందుకు కట్టుబడి ఉంది. దేశంలోనే కాకుండా గ్లోబల్‍ సౌత్‍లో కూడా మద్దతునిస్తుంది. కాంబోడియాలోని అంగ్కోర్‍ వాట్‍, వియత్నాంలోని చామ్‍ దేవాలయాలు మరియు మయన్మార్‍లోని బగన్‍ స్థూపం వంటి వారసత్వ ప్రదేశాలను పరిరక్షించడంలో భారతదేశ సహాయాన్ని ప్రధాని మోదీ హైలైట్‍ చేశారు. ఒక మిలియన్‍ డాలర్ల గ్రాంట్‍ సామర్థ్యం పెంపుదల, సాంకేతిక సహాయం, ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశాల పరిరక్షణ కోసం ఉపయోగించడం జరుగుతుంది.
ప్రపంచ వారసత్వ నిర్వహణలో సర్టిఫికేట్‍ పోగ్రామ్‍:
వారసత్వ పరిరక్షణలో యువ నిపుణులకు శిక్షణ ఇవ్వడానికి భారతదేశంలో ప్రపంచ వారసత్వ నిర్వహణలో కొత్త సర్టిఫికేట్‍ పోగ్రామ్‍ ప్రారంభించబడింది. ఈ కార్యక్రమం సాంస్కృతిక వారసత్వాన్ని కాపాడటానికి అంకితమైన వ్యక్తుల నైపుణ్యాలు మరియు జ్ఞానాన్ని మెరుగుపరచడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.
ప్రపంచ సహకారం కోసం విజ్ఞప్తి:
ప్రపంచ వ్యాప్తంగా వారసత్వ సంపదను పరిరక్షించేందుకు సమష్టి కృషి చేయాలని ప్రధాని మోదీ పిలుపునిచ్చారు. ఆధునిక అభివృద్ధి నేపథ్యంలో మానవ సంక్షేమాన్ని ప్రోత్సహించడంలో, వారసత్వ విలువను గుర్తించడంలో ఐక్యత యొక్క ప్రాముఖ్యతను ఆయన నొక్కి చెప్పారు.
భారతదేశ దృష్టి: అభివృద్ధి మరియు వారసత్వం:
గత దశాబ్దంలో, భారతదేశం తన వారసత్వాన్ని గౌరవిస్తూనే ఆధునిక అభివృద్ధిలో గణనీయమైన ప్రగతిని సాధించింది. కాశీలోని విశ్వనాథ్‍ కారిడార్‍, అయోధ్యలో రామ మందిర నిర్మాణం మరియు నలంద విశ్వవిద్యాలయం ఆధునిక క్యాంపస్‍ వంటి కీలక ప్రాజెక్టులు ఉన్నాయి. ఆయుర్వేదం ద్వారా ఉదహరించిన భారతదేశ వైజ్ఞానిక వారసత్వం ప్రపంచానికి ప్రయోజనం చేకూరుస్తూనే ఉంది.
భారతదేశ వారసత్వంలో ఇంజనీరింగ్‍ అద్భుతాలు:
భారతదేశ వారసత్వం అద్భుతమైన ఇంజనీరింగ్‍ విజయాలను ప్రదర్శిస్తుంది. 8వ శతాబ్దంలో 3500 మీటర్ల ఛాలెంజింగ్‍ ఎత్తులో నిర్మించిన కేదార్‍నాథ్‍ ఆలయాన్ని పురాతన ఇంజినీరింగ్‍ నైపుణ్యానికి ఉదాహరణగా ప్రధాని మోదీ పేర్కొన్నారు. ఢిల్లీలోని 2000 సంవత్సరాల నాటి ఇనుప స్తంభాన్ని కూడా ప్రస్తావించారు. ఇది అధునాతన పురాతన లోహశాస్త్రాన్ని ప్రదర్శిస్తూ తుప్పు పట్టకుండా ఉండిపోయింది.
కొత్త UNESCO వరల్డ్ హెరిటేజ్‍ సైట్‍ కోసం ప్రతిపాదన:
ఈశాన్య భారతదేశంలోని ఒక చారిత్రాత్మక ప్రదేశం, ‘‘మైదాం’’ UNESCOప్రపంచ వారసత్వ జాబితాలో చేర్చడానికి ప్రతిపాదించ బడింది. అంగీకరించినట్లయితే, ఇది భారతదేశం యొక్క 43వ ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశం మరియు ఈశాన్య భారతదేశంలో మొదటి సాంస్కృతిక ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశం అవుతుంది. ఇది దేశం గర్వించదగ్గ విజయంగా ప్రధాని మోదీ అభివర్ణించారు.
- 2024-25 బడ్జెట్‍ ప్రసంగంలో కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్‍, వికాస్‍ – విరాసత్‍ (అభివృద్ధి – వారసత్వం)కు ప్రాధాన్యత నిస్తున్న తమ ప్రభుత్వం, సాంస్కృతిక రంగానికి రూ.3260.93 కోట్లు, ఇందులో ప్రాచీన స్థలాలు, కట్టడాల పరిరక్షణ కోసం, కేంద్ర పురావస్తు శాఖకు రూ.1273.91 కోట్లు కేటాయించామని, తద్వారా పర్యాటకం ఊపందుకొని పెట్టుబడులను ఆకర్షించటమే కాక, యువతకు ఉద్యోగ అవకాశాలు మెరుగుపడతాయన్నారు.
- ‘‘46వ ప్రపంచ వారసత్వ కమిటీ సమావేశం భారతదేశ విభిన్న, విశిష్ట, సాంస్కృతిక, సహజ వారసత్వాన్ని ప్రపంచానికి ప్రదర్శిస్తుంది. భారతదేశ సాంస్కృతిక వైభవాన్ని కొత్త శిఖరాలకు తీసుకువెళుతుంది’’ అని కేంద్ర సాంస్కృతిక మరియు పర్యాటక శాఖ మంత్రి గజేంద్ర సింగ్‍ షెకావత్‍ అన్నారు.
- ఈ సదస్సును 21 జూలై 2024న భారత ప్రధాన మంత్రి నరేంద్ర మోదీ ప్రారంభించారు. యునెస్కో డైరెక్టర్‍ జనరల్‍ మేడమ్‍ ఆడ్రీ అజౌలే మరియు UNESCOవరల్డ్ హెరిటేజ్‍ సెక్రటేరియట్‍ నుండి ఇతర సీనియర్‍ అధికారులు హాజరయ్యారు. వివిధ దేశాల నుండి సాంస్కృతిక మంత్రులు, రాయబారులు, డొమైన్‍ నిపుణులు వంటి ఇతర ఉన్నత స్థాయి ప్రముఖులు హాజరయ్యారు.
- 46 వ వరల్డ్ హెరిటేజ్‍ కమిటీ సమావేశం లోగోను హైలైట్‍ చేస్తూ సాంస్కృతిక శాఖ, ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశం హంపి నుంచి స్ఫూర్తి పొంది, విజయ విఠ్ఠల దేవాలయం నుండి రాతి రథం భారతదేశ నిర్మాణ వైభవానికి మరియు శిల్పకళా నైపుణ్యానికి నిదర్శంగా నిలిచింది.
UNESCO నేపథ్యం:
- నాలుగు సంవత్సరాల (2021-2025) కాలానికి 2021లో జరిగిన 23వ జనరల్‍ అసెంబ్లీలో 21 మంది సభ్యుల వరల్డ్ హెరిటేజ్‍ కమిటీ (WHC)కి భారతదేశం ఎన్నికైంది. ప్రపంచ వారసత్వ కమిటీలో భారత్‍కు ఇది నాలుగోసారి.
- శ్రీ 1985-1991, 2001-2007 మరియు 2011-2015 అనే మూడు పర్యాయాలకు భారతదేశం అంతకుముందు WHకమిటీ సభ్యునిగా ఉంది.
- భారతదేశం ప్రపంచ వారసత్వ జాబితాలో 34 సాంస్కృతిక, 7 సహజ, 1 మిశ్రమ వారసత్వ ప్రదేశాలను కలిగి ఉన్న 42 ఆస్తులను పొందుపరిచింది.
- రియాద్‍ (సౌదీ అరేబియా)లో జరిగిన ప్రపంచ వారసత్వ కమిటీ 45వ సెషన్‍లో శాంతినికేతన్‍ (పశ్చిమ బెంగాల్‍) మరియు హోయసల (కర్ణాటక) యొక్క పవిత్ర బృందాల శాసనాలను కలిగి ఉన్న జోడించ బడ్డాయి.)
- ప్రపంచ వారసత్వ జాబితా సంఖ్యల ఆధారంగా భారతదేశం జాబితాలో 6 వ దేశంగా మరియు ఆసియా పసిఫిక్‍ ప్రాంతంలో 2 వ స్థానంలోనూ ఉంది.
- అదనంగా, భారతదేశం ప్రపంచ వారసత్వం యొక్క తాత్కాలిక జాబితాలో 57 ప్రదేశాలను కలిగి ఉంది.