సిద్ధిపేట తెలంగాణా రాష్ట్రంలో ఒక కొత్తజిల్లా కేంద్రం. 365బి జాతీయ రహదారి మీద ఉంది. 22 మండలాలు, 499 గ్రామాలున్న జిల్లా. పెద్ద వాణిజ్య కేంద్రం. చారిత్రకంగా, సాంస్క•తికంగా విశేషమైన నగరం.
‘విద్వత్కవి, కవికోకిల’ వేముగంటి నరసింహాచార్యులు సిద్ధిపేటను (‘సిద్ధిపేట దర్శిని’, 1987-1992)
ఒక పద్యంలో ప్రశంసించాడు…
‘‘వివిధ దేవాలయోత్సవ రామణీయకశ్రీకి బంగరుకోట సిద్ధిపేట
వాణిజ్యలక్ష్మిమై రాణింపు బింబించు నిద్ద అద్దపుతేట సిద్ధిపేట
పండుగ పబ్బాల దండలు వెలయించు సిరిమల్లెపూదోట సిద్ధిపేట
ఆధ్యాత్మవిద్యా క్రియాకలాపము రంజిల్లు ఆమనిపూట సిద్ధిపేట
కవివరేణ్యులకును, చిత్రకారులకును
శిల్పులకును, నాట్యకల్లకల్పనలకు
కేంద్రమై విలసిల్లుచు సాంద్రకీర్తి
చెందుట యదార్థమగుమాట సిద్ధిపేట
రాణకెక్కిన మేల్ శిరోరత్నమగుచు
అలరుచున్నట్టి మంచిముత్యాల మూట

చిరము వర్ధిల్లు ప్రతిపూట సిద్ధిపేట’’ సిద్ధిపేట పేరు:
సిద్ధిపేటకు ఆ పేరెప్పటి నుంచి వచ్చిందన్నదానికి చరిత్రలో వెతకాలె. ఏ శిలాశాసనాలు, తామపత్రాలు, కైఫీయత్తులు లభించలేదు. సిద్ధిపేట ఒకప్పటి సవాలక్ష, సబ్బిసహస్రమండలం, పులగనూరు-70(పుల్లూరు), ఎలగందుల సర్కారు పరిధిలోనిదే. సిద్ధిపేట జిల్లాలో మిట్టపలి, రాజగోపాల్ పేట, దుద్దెడ, కొండపాక, శనిగరం, పుల్లూరు, గజ్వెల్, బందారం, ధూళ్మిట్ట మొదలైన 46గ్రామాల్లో శాసనాలున్నాయి. కాని, ఎందులో కూడా సిద్ధిపేట ప్రస్తావన లేదు.
నిజాం రాజ్యకాలంలో మెదక్ దుర్గం కింద ఏర్పడ్డ పాపన్నపేట సంస్థానాన్ని సదాశివరెడ్డి అనే సర్దారు పాలిస్తుండేవాడు. అతని కూతురు భర్త నరసింహారెడ్డి ఔరంగజేబుకు విశ్వాసపాత్రుడు. ఇతని హయాంలో 700ల గ్రామాల రాజ్యం సమకూరింది. దానికి మెదక్ రాజధాని. సదాశివరెడ్డి అతని నమ్మినబంటు ‘సిద్ధిబిలాల్’. నరసింహారెడ్డి అతనికి సైన్యాధిపతి పదవినిచ్చాడు. సిద్ధిక్(సిద్ధిబిలాల్) గురువు సిద్ధిఅంబర్. గురువు సిద్ధిబిలాలుకు రాజయోగం వుందని చెప్పాడు. ఆ సిద్ధిక్ (సిద్ధిబిలాల్) తన పేరన ‘చార్ కమాన్ల’నడుమ నిర్మించినదే సిద్ధిపేటని ఒక కథనం.
సిద్ధిపేట నగరంలోని చార్ కమాన్లలో ఇపుడొకటే ‘లాల్ కమాన్’, ఒక బురుజు మిగిలివుంది. ఆ బురుజులోపల ‘సిద్ధి అంబర్’ సమాధి వుందని చెప్పుకుంటారు. కమాన్ బయట పాతవూరు వుంది. రామాలయం, శివాలయాల ఎదురుగా బొడ్రాయి కనిపిస్తున్నది. ఆ ప్రాంతాన్ని పారుపల్లి అని పిలుస్తారు. పారులంటే బ్రాహ్మణులు. బ్రాహ్మణులకిచ్చిన అగ్రహారం కావచ్చు. ఇపుడా పారుపల్లి ఒక వీధి. పారుపల్లి వీధి అంటారు. సిద్ధిపేటకు ముందటి పేరు పారుపల్లి కావాలి.
శైవమతప్రచారానికి దేశసంచారం చేస్తూ వచ్చిన నవనాథసిద్ధులు ఈ ప్రాంతంలో శివలింగం ప్రతిష్టచేయడంవల్ల ఈ నగరానికి సిద్ధులపేట అనే పేరువచ్చిందని, అదే సిద్ధిపేట అయిందని జనవ్యవహారం.
జైనాచార్యులను జైనమునులని, జైనసిద్ధులని పిలిచేవారు. జైనసిద్ధులున్నచోటు కనుక ఈ ప్రదేశానికి సిద్దులపేట అని పేరొచ్చిందని, అదే సిద్ధిపేట అయిందంటారు చరిత్రకారులు.
సిద్ధిపేటకు ఆ పేరు రావడానికి కారణం మొదటి నిజాం ‘మీర్ కమరుద్దీన్ ఖాన్ సిద్ధికీ’ పేరులోని సిద్ధిఖీని తీసుకుని సిద్ధిపేట అని ఈ నగరానికి నామకరణం చేసివుండవచ్చు. కాదు, మహారాష్ట్ర నుంచి రాజ్యవిభాగాల నిర్వహణకు కొందరిని రప్పించి, వారికి మిట్టపల్లి జాగీరునిచ్చి దేశముఖ్లను చేసాడు నిజాం. వారిని సిద్ధోయి లంటారు. ఎల్గందుల సర్కారు కింద గ్రామాలు వారికివ్వబడ్డాయి. వాండ్లీ వూరికి వచ్చినపుడు వారికి 16 గ్రామాల జాగీరుండేది. ఆ గ్రామాలలో మిట్టపల్లి, రాజగోపాల్ పేట, రామవరం, పాలమాకుల ఇంకా పన్నెండు గ్రామాలు వాండ్ల జాగీరు. వాటిలో పుల్లూరు వంటి గ్రామాల పేర్లున్నాయి కాని, సిద్ధిపేట పేరు లేదు. వారు నిర్మించిన కోట, దేవాలయాలున్నాయి. మహారాష్ట్ర నుంచి మిట్టపల్లికి వచ్చి దేశముఖ్ అయిన ‘సిద్ధో హేమాద్రి సోమయాజులు’ అనుమాండ్లగుడిని కట్టించినారట. ఆయన హనుమదోపాసకుడు. సిద్ధోయి పేరు మీదనే సిద్ధిపేట పట్టణంగా ఏర్పడిందని చెప్పడానికి మరొక అవకాశం ఉంది.
చారిత్రకంగా సిద్ధిపేట:
మాతంగినది ఒడ్డున వెలసిన నగరం సిద్ధిపేట. జైనమునులు నడయాడిన అటవీప్రాంతం. చిన్నచిన్న రాతిబోడులతో, సెలయేళ్ళతో సంపన్నమైన ఈ ప్రదేశంలో జైనులు స్థావరమేర్పరచు కున్నారు. రాష్ట్రకూటులు అంతటా ఆదరించినట్లే ఇక్కడకూడా జైనాన్ని ఆదరించారు. జైనులకు బసదులు, గుళ్ళు నిర్మింపజేసారు. సిద్ధిపేట పరిసరాల్లో పుల్లూరు, దుద్దెడ, రామునిపట్ల, నంగునూరు వంటి గ్రామాల్లో శిథిలమైన, శిథిలం కాని జైనతీర్థంకరుల విగ్రహాలు, బసదులు, త్రికూటదేవాలయాలు అగుపిస్తున్నాయి. సిద్ధిపేటలోని భోగేశ్వరాలయం కూడా జైనబసదే కనుక జైనసిద్ధులవల్లనే సిద్ధిపేటకా పేరు వచ్చిందని విశ్వసించవచ్చు. భోగేశ్వర దేవాలయ ప్రాంగణానికి దగ్గరనే గ్రామం బొడ్రాయివుంది. పాతగ్రామం నమూనాలో అన్నికులాల వాడకట్లున్నాయి.

సిద్ధిపేటలో చరిత్రపూర్వయుగం ఆనవాళ్ళు:
ఇటీవల మామిండ్ల బాల్రెడ్డిగారి పొలంలో సిద్ధిపేట పాటిగడ్డ మీద శాతవాహనుల కాలంనాటి పెద్దసైజు ఇటికెలు, మట్టి(టెర్రకోట) పూసలు, కుండపెంకులు లభించాయి. అంతేకాదు అక్కడే టెర్రకోట పెండెంట్ దొరికింది. ఇంకా అక్కడ దొరికిన సూక్ష్మరాతి పనిముట్ల (మైక్రోలిథ్స్) ఆధారంగా సిద్ధిపేట ఆదిమానవుల కాలంలో పురామానవుల ఆవాసంగా, శాతవాహనుల కాలంలో గ్రామంగా వునికిని కలిగివుందని చారిత్రకసాక్ష్యాలు దొరికినట్లయింది. సిద్ధిపేటకు దగ్గరలోని రంగనాయకులగుట్ట కింది మట్టిపొరల్లో మధ్యరాతియుగం నాటి మైక్రోలిథ్స్ ఆకురాతికత్తులు దొరికాయి. కొత్తరాతియుగం రాతిపనిముట్లు లభించాయి. ఈ చుట్టుపక్కల అనేకగ్రామాల పరిసరాల్లో పెదరాతి యుగం సమాధులు వందలసంఖ్యలో అగుపిస్తున్నాయిప్పటికి.
బౌద్ధం ఆనవాళ్ళు: రెండేండ్ల కిందనే సిద్ధిపేటకు దగ్గరలోని రంగనాయకులగుట్ట మీద బౌద్ధస్తూపం ఆనవాళ్ళను కొత్తతెలంగాణ చరిత్రబృందం కనుగొన్నది.
పాతవూరు-ప్రార్థనామందిరాలు: భోగేశ్వర దేవాలయం, బొర్రపెరుమాండ్ల (వినాయకుడు)గుడి, బొడ్రాయి హనుమాండ్లు, విఠలేశ్వరాలయం, మమ్మాయిగుడి, శరభయ్యగుళ్ళు పురాతనమైనవి. శివాలయం (పూర్వం శైవమఠం), రామాలయం ఇటీవలికాలంలో నిర్మించబడ్డాయి. 1979లో ఉమాపార్థివ కోటిలింగేశ్వరాలయం వెలసింది. కోమటిచెరువు సురాభాండేశ్వరాలయం, విశ్వనాథేశ్వరాలయం ఆధునిక దేవాలయాలే. లింగంపల్లి మర్రికింద బీరప్ప, మల్లన్నగుడులు, వీరుల గుడులు, వీరగల్లులు, సిద్ధిపేటలోని మసీదులలోకెల్లా పెద్దది ‘జామిమా మసీదు’. చిన్నదే కాని పాత మసీదు మక్కామసీదు. మెదక్ చర్చికంటే పురాతనమైనది సిద్ధిపేటలోని ఈఎస్ఐ చర్చి 1882లో రెవరెండ్ బర్జెస్ ప్రారంభించాడు.
భోగేశ్వరాలయం:
సిద్ధిపేటలో మాతంగి నది ఒడ్డున పెద్ద దేవాలయాల ప్రాంగణముంది. అందులో నైరుతిలో మట్టిదిబ్బమీద త్రికూటాలయం వుంది. రాష్ట్రకూటుల కాలంలో ముందు జైన త్రికూటంగా వున్న గుడిని తర్వాత కాలంలో పునరుద్ధరణ చేసినపుడు శైవత్రికూటంగా మార్చినట్టున్నారు. ఈ మూడు గుడుల అంతరాలయ స్తంభాలన్నీ రాష్ట్రకూట శిల్పశైలిలో చెక్కినవే. ఇపుడు శివలింగం మిగిలివున్న పడమటిగుడిలో 3అడుగుల ఎత్తున్న దుర్గాదేవి విగ్రహముంది. అంతరాళంలో ఏ గుడిలోనిదో కాకతీయశైలి ప్రాణపట్టసహిత శివలింగం వుంది. చాళుక్యలశైలిలో చెక్కిన నాలుగుచేతుల వినాయకుని శిల్పముంది. తూర్పుగుడి ముందర అసంపూర్ణంగా చెక్కివున్న రెండుచేతుల వినాయకునిశిల్పం వుంది. దక్షిణానవున్న గుడి పూర్తిగా శిథిలస్థితిలో వుంది. దాని గర్భాలయద్వారాని కిరువైపుల కలశాలు ప్రత్యేకం. ఇవి జైనదేవాలయాలవాస్తులో భాగం. మిగతా రెండుగుళ్ళల్లో శైవద్వారపాలకులున్నారు. అంతరాళంలో గుడి కప్పురాయి కూలిపోయివుంది. దానిపై అష్టదళపుష్ప, అష్టకోణయంత్రం చెక్కివుంది. మూడుగుళ్ళ నడుమ చతురస్రాకారపు రంగమంటపం వుంది.
విజయవాడకు ఎదురుగా వుండే కొలనుకొండగ్రామం గుట్టమీద బీహార్కు చెందిన జైనమతస్తులలోని ‘భోగసంఘం’వారు కట్టించిన జైనబసది వుంది. దానికి కుందకుందాచార్యునికి సంబంధం చెప్పబడింది. ఆ జైనబసది మీద శివాలయం కట్టబడింది. దాన్ని భోగలింగేశ్వరాలయం అంటారు. అట్లే సిద్ధిపేటలో తొలుత వున్న జైనంలోని భోగసంఘం కట్టించిన జైనబసదికూడా తర్వాతకాలంలో భోగేశ్వరాలయంగా మార్చబడ్డది. భోగేశ్వరాలయ ప్రాంగణంలో శాసనం దొరికిందని అంటున్నారు. కాని, దాని జాడలేదు. యాదాద్రిభువనగిరి జిల్లా చిన్నకందుకూరులో కూడా కాకతీయచక్రవర్తి గణపతిదేవుని కాలంనాటి భోగేశ్వరాలయం వుంది.
గుళ్ళకవతల కూలిన కోనేటిఒడ్డున కాకతీయశైలిలో చెక్కినవి విరిగిన చెన్నకేశవుని, సూర్యుని విగ్రహాలున్నాయి. అంతకుముందు అక్కడవుండే బ్రహ్మశిల్పాన్ని ఎవరో అపహరించారు. దాని పాతఫోటో మాత్రం ‘సిద్ధిపేట దర్శిని-1992’లో దొరుకుతున్నది. భోగేశ్వరాలయంలోని బ్రహ్మ బేలూరులోని బ్రహ్మకు, వరంగల్లులోని బ్రహ్మకు పోలికలున్నాయి. ఈ బ్రహ్మ జైన(యక్షుడు) బ్రహ్మ. గుడి ముందర జైనమానస్తంభం వుంది. అది కూడా తర్వాతి కాలంలో దీపస్తంభంగా మార్చివేయబడ్డది.
గుడి ప్రవేశద్వారం పడమటిదిశలో వుంది. సాధారణంగా హిందూదేవతల దేవాలయాల ప్రవేశద్వారాలు తూర్పుదిశలో, అరుదుగా ఉత్తరదిశలో వుంటాయి. జైనబసదులు దక్షిణ, పశ్చిమదిశలో ప్రవేశాలు కలిగివుంటాయి. అందువల్లకూడా ఈ గుడి పూర్వం జై నత్రికూటాలయంగా వుండేదని చెప్పవచ్చు. ఈ ప్రవేశద్వారానికి అంతస్తుల మంటపం వుంది. దానికిరువైపుల ఏనుగులు ద్వారపాలన చేస్తున్నాయి. కర్ణాటకరాష్ట్రంలోని జైనదేవాలయాలను, బసదులను పరిశీలిస్తే ఇట్లాంటి మంటపాలు జైనవాస్తునే పాటించాయనవచ్చు.
ఇదే ప్రాంగణంలో వున్న మరో శివాలయం ప్రాంగణంలో నందివిగ్రహం, సూర్యుడు, వినాయక సహిత సప్తమాతృకలు, ఒక వీరగల్లు వున్నాయి. త్రికూటంలో ఈ ఆలయంలో కూడా లలాట బింబాలుగా గజలక్ష్ములే వున్నారు. అట్లే దేవాలయాల ప్రవేశద్వారపు ఉత్తరాశికి అష్టదళపద్మం చెక్కివుంది. చాలాచోట్ల రాష్ట్రకూట దేవాలయాల్లో ఈపువ్వు చెక్కివుండడం కనిపిస్తుంది. ఈ ఆలయానికి కొనసాగింపుగా కొత్తగా ప్రతిష్టించిన దేవీ ఆలయంలో కొత్తశిల్పాలే వున్నాయి. పాతశిల్పాలు, తొలగించిన దేవాలయపు స్తంభాలు, రాతిపలకలు బయటపడేసారు. తెలంగాణలో చాలాచోట్ల ఇండ్లల్లో పూజించుకునే సూక్ష్మశిల్పాలు దొరుకుతున్నట్టుగానే ఇక్కడకూడా వేముగంటి రఘునందన్ గారికి ముందు, వెనక చెక్కినశిల్పంతో సూక్ష్మవినాయక విగ్రహం (4అంగుళాల ఎత్తు) దొరికింది.
భోగేశ్వర దేవాలయప్రాంగణంలో త్రికూటాలయానికి ఆగ్నేయాన 14.8.4అంగుళాల కొలతలున్న ఇటుకలపరుపు కనిపిస్తుంది. విడిగా కూడా ఇటుకలు అక్కడక్కడ పడివున్నాయి. మాతంగినది ఈ ప్రాంగణానికి ఉత్తరవాహినిగా పారినట్లైతే బౌద్ధస్తూపం వుండే అవకాశం కూడా వుంది. ఈ ప్రదేశాన్ని తవ్విచూస్తే కొత్తచరిత్ర బయల్పడే అవకాశముంది. ఈ దేవాలయాలకు అల్లంతదూరాన దేవాలయ ధ్వజస్తంభం, దేవాలయ శిథిలాలు, భైరవవిగ్రహం వున్నాయి. నాలుగు ధ్వజస్తంభాలు నాలుగు దిక్కులకు వుండి ఒకదానికి సమాంతరంగా, సమానమైన ఎత్తులో వుండేవట. శరభయ్యగుడివరకు దేవాలయ ప్రాంగణం విస్తరించివుండేదట.

శివాలయం:
200ల యేండ్ల కింద ఉమాపతి శివరామశర్మచేత ప్రతిష్టించబడ్డవి శివ,కేశవాలయాలు. శివరామశర్మగారికి లభించిన నిధిని వినియోగించి ఈ రెండు గుళ్ళను కట్టించారట. ఉమాపతివంశంవారే శివాలయ పురోహితులు.
శివాలయంలోని గర్భగుడిలో శివలింగం,పానవట్టం, సూర్యుడు, దుర్గ, విష్ణుమూర్తి శిల్పాలు చాలా కొత్తవి. కాని, గర్భగుడిలో కప్పులోని భువనశిల్పం, నంది, అంతరాళం ద్వారశాఖల మీదున్న శైవద్వార పాలకులు, ఉత్తరాశిమీది లలాటబింబం గణపతి, గర్భాలయం ద్వారబంధం మీదున్న కలశాలు, ద్వారపతంగం మీద లలాటబింబంగా ఉన్న గజలింగం (ఏనుగులు అభిషేకిస్తున్న లింగం) శిల్పాలు, దేవాలయమంటపం రాష్ట్రకూట, కళ్యాణీచాళుక్య శైలి 16స్తంభాలతో అర్థమంటప నిర్మాణంతో, ప్రాంగణంలో నిలిపిన రెండు పాదపీఠాలపై వ•శ్చికాలున్న తాంత్రిక భైరవులు ఈ దేవాలయం రాష్ట్రకూటుల కాలం నుంచి ఉన్నదనడానికి సాక్ష్యాలు. 200ల యేండ్ల కింద ఉమాపతి శివరామశర్మ పునరుద్ధరణ చేయించి వుంటాడు.
రామాలయం:
ఉమాపతి శివరామశర్మగారిచేత నిర్మించబడ్డదే ఈ రామాలయం. సమీపగ్రామం నుంచి వేముగంటి వంశం వైష్ణవ కుటుంబాన్ని రప్పించి రామాలయంలో అర్చకులుగా నియమించారట. ఈ గుడి 18,19వ శతాబ్దాల శైలిలో కట్టినది.
ఈ దేవాలయంలో అరుదుగా కనిపించే గరుడాళ్వారుతో సింహాధిష్టానపీఠంపై హనుమాన్, లక్ష్మణ, భరత, శతృఘ్న, సీతాసమేత రాముని పట్టాభిషేక శిల్పముంది. గర్భాలయ ద్వారానికిరువైపుల వైష్ణవ ద్వారపాలకులున్నారు.
ఈ గుడిలో ఇప్పటికి చదువని ఒక శాసనశకలమున్నది. అందులో భూదానం చేసినట్టు ‘మఱుతురు’ అనే పదంవల్ల తెలుస్తున్నది.

పోచమ్మగుడి:
మాతంగి ఒడ్డున మట్టిదిబ్బమీద పోచమ్మ (చాముండి శిల్పం) అమ్మదేవత విగ్రహముంది. చాముండి శిల్పాలు విడిగా ప్రతిగ్రామంలో కనిపిస్తాయి. నిజానికి శిల్పశాస్త్రపరంగా చాముండి రూపం భయంకరం. కపాలమాలాలంకృతయై వెనక ఎడమచేతిలో త్రిశూలం, వెనక కుడిచేతిలో ఢమరుకం, ముందు కుడిచేతిలో ఖడ్గం, ముందు ఎడమచేతిలో పానపాత్రలను ధరించివుంటుంది చాముండ లేదా చాముండి లేదా చండి. వాహనంగా నక్క లేదా శవం వుంటుంది. సిద్ధిపేటలో ఈ దేవతకు పెండ్లిల్లపోచమ్మఅని పేరున్నది. ఇక్కడ మొక్కుకుని పోతే పెండ్లి జరిగిపోతుందట ఆడపిల్లలకు.
మమ్మాయిగుడి:
మమ్మాయి ఇనుముపనివారి కులదేవతగానే కాక పంచదాయి కులాలకు కూడా ఆరాధ్యదేవతగా కూడ వున్నది. సిద్ధిపేటకూడా ఇనుముపరిశ్రమ కేంద్రంగా వుండేదని చెప్పడానికి ఈ గుడిని ఆధారంగా చూపవచ్చు. ఈ దేవతామూర్తి కామాక్షి రూపంలో వుంది. మమ్మాయి దేవతకు చేర్యాల, కొలనుపాకలలో గుళ్ళున్నాయి. తెలంగాణలో ఇనుపఖనిజం విరివిగా లభించడంవల్ల పురామానవుల నాగరికత అభివ•ద్ధిలో అనూహ్యపరిణామం కలిగింది.
శరభేశ్వరాలయం:
పట్టణంలో ఆరాధ్యశైవుల దేవాలయం శరభేశ్వరాలయం. ఈ ఆలయచరిత్రను తెలిపే ఇత్తడిరేకు శాసనం దేవాలయ ధ్వజస్తంభం మీద తాపడం చేయడం జరిగింది.
ఈ శాసనంలో క్రీ.శ. 1877 జూన్ 16వ తేదీన, శాలివాహన శకం 1798, ఈశ్వరనామ సం. జ్యేష్ట శుద్ధ పంచమి నాడు త్రిలోకగురు మల్లికార్జునపండితారాధ్యుని వంశంలో పుట్టిన ఘట్టెపల్లి శరభారాధ్యులవారు సిద్ధిపేటలో త్రిలోకగురు చెన్నమల్లికార్జు నపీఠం ప్రతిష్టించాలని సంకల్పించుకొని, 12 సం.రాలపాటు నిరశనవ్రతం చేసి, కాశీకిపోయి నర్మదానదిలో లభించే బాణలింగాన్ని తెచ్చి ఆలయనిర్మాణం చేసి, అందులో 1889 జూన్ 18న అంటే శాలివాహన శకం 1811, విరోధినామ సం. జ్యేష్ట బహుళ పంచమిరోజు పరివార దేవతాయుక్తంగా ‘శ్రీ అన్నపూర్ణ విశాలాక్షీ సమేత శ్రీవిశ్వేశ్వరస్వామి’ని ప్రతిష్టించారు.
తర్వాత కొంతకాలానికి ఏ కారణంవల్లనో దేవాలయంలో నైవేద్య, దీపారాధనలు 5సం.రాలుగా నిలిచిపోగా, సిద్ధిపేట గ్రామప్రజలైన కొంతమంది భక్తులు విశ్వేశ్వర బాలభక్తసమాజాన్ని స్థాపించి, ప్రతిసోమవారం ఆలయంలో భజనలు చేస్తూ, గ్రామప్రముఖుల పోత్సాహంతో శాలివాహన శకం 1858, ధాతనామ సం. వైశాఖ
శుద్ధ తదియనాడు వ•షభ లగ్నంలో అంటే 1936 ఏప్రిల్ 24
శుక్రవారం నాడు దేవాలయాన్ని జీర్ణోద్ధరణ చేసారు. గుడికి ధ్వజస్తంభాన్ని మూర్తి లక్ష్మయ్య కొడుకు అనంతం చేయించి ఇచ్చాడు.

కొసమెరుపు:
సిద్ధిపేట గొల్లభామ చీరె:
మెదక్ జిల్లా సిద్దిపేట, దుబ్బాక ప్రాంతాల్లో యాభైయేండ్ల కింద రూపుదిద్దుకున్న చేనేత కార్మికులు నేసే నెత్తిమీద పాలకడువ పెట్టుకొని నడుస్తున్న వయ్యారి గొల్లభామ చీరకు అంతర్జాతీయఖ్యాతి లభించింది. 1940లో సిద్దిపేటకు చెందిన రచ్చ రాందాస్, కాంటసాయిలు కలిసి మొదట ఈ చీరను తయారు చేశారు.
గొల్లభామల చీరెకు కేంద్ర ప్రభుత్వ సంస్థ జియోగ్రాఫీ ఇండికేషన్ అప్లికేషన్ (జీఐఏ) 188వ నెంబరును కేటాయిస్తూ ప్రత్యేక గుర్తింపు ఇవ్వబడ్డది. ఈ కాటన్ చీరలలో పొదిగిన బొమ్మలు, ఆ చీరెలు పని మూలాంశాలకు ప్రసిద్ది చెందాయి.
ఆధారం :
- సిద్ధిపేట (పురచరిత్ర)-ముదిగొండ ఈశ్వరచరణ్, సాధన మాసపత్రిక, 11వ జన్మదినసంచిక,1968 మే 15
- సిద్ధిపేట దర్శిని-1992, సం.
- census of india 1981, Vol II,part VII-14 fairs and festivals medak
- చారిత్రక పర్యటనలు-కొత్త తెలంగాణ చరిత్రబృందం, 2013-2019
ధన్యవాదాలు: సిద్ధిపేట వాస్తవ్యులు నందిని సిధారెడ్డి, దేశపతి శ్రీనివాస్, వేముగంటి రఘునందన్, వేముగంటి మురళీక•ష్ణ, అహోబిలం కరుణాకర్, సామలేటి మహేశ్, మామిండ్ల లక్ష్మారెడ్డి, ఇంకా తైదల అంజయ్య, చంటిలకు.
- శ్రీరామోజు హరగోపాల్,
ఎ : 99494 98698