తెలంగాణ వరి విస్తీర్ణంలో పెరుగుదల నమోదు చేస్తున్నప్పటికీ, పంట యొక్క సన్నటి రకాలకు తన ప్రోత్సాహాన్ని పెంచుతోంది, ఇది ఆందోళనలను రేకెత్తిస్తోంది. తెలంగాణ ప్రభుత్వం సన్న వరి సేకరణపై రూ. 500 బోనస్ ఇవ్వడం విమర్శలకు దారితీస్తోంది. ఎందుకంటే రాష్ట్రంలో ముతక రకాల కంటే దీనిని తక్కువగా సాగు చేస్తారు.
గత దశాబ్దంలో, రైతు జి. రవీందర్ రెడ్డి తన గ్రామమైన చొప్పదండిలో వ్యవసాయ మార్పును గమనించాడు. తెలంగాణలోని కరీంనగర్ జిల్లాలోని ఈ గ్రామంలో ఖరీఫ్ (లేదా వానకాలం) మరియు రబీ (యాసంగి) సీజన్లలో వరి విస్తీర్ణం పెరిగింది.
‘‘వరి పొలాలకు మొక్కజొన్న లాగా కాలానుగుణంగా నీరు పెట్టడం కాకుండా, నీటిపారుదల అవసరం కాబట్టి నీటిపారుదల మారిపోయింది’’ అని రవీందర్ రెడ్డి చెప్పారు. అతను గతంలో పత్తి, మొక్కజొన్న, వరి పండించాడు. కానీ ఇప్పుడు వరిని మాత్రమే పండించాడు. విత్తడం, కోత సమయంలో బీహార్, ఉత్తరప్రదేశ్ మరియు మహారాష్ట్ర నుండి వ్యవసాయ కార్మికులను తేగలదు ఈ గ్రామం.
ముఖ్యంగా రాష్ట్రంలో తక్కువగా సాగు చేయబడిన సన్నగింజల వరి ధాన్యాన్ని సేకరించినప్పుడు రైతులకు కనీస మద్దతు ధర (MSP) కంటే క్వింటాలుకు రూ. 500 (100 కిలోలు) బోనస్ ఇవ్వాలని రాష్ట్ర ప్రభుత్వం నిర్ణయం తీసుకున్న తర్వాత, తెలంగాణ అంతటా ఇటువంటి దృశ్యం కనిపిస్తుంది.
ఈ బోనస్ 2023 రాష్ట్ర అసెంబ్లీ ఎన్నికల సందర్భంగా కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం ఇచ్చిన వాగ్దానాలలో భాగం. దాని మ్యానిఫెస్టోలో ‘‘వరి పంటలు’’ మాత్రమే ప్రస్తావించబడింది. అధికారంలోకి వచ్చిన తర్వాత, ప్రభుత్వం 33 సన్న వరి రకాలకు బోనస్ను పేర్కొంది. ప్రభుత్వం జూలై 2024లో విడుదల చేసిన ఒక నివేదిక సన్న వరిని 6 మిమీ కంటే తక్కువ సన్న వరి బలం, 2.5 కంటే ఎక్కువ సన్న వరి పొడవు-వెడల్పు నిష్పత్తి మరియు 17 శాతం తేమ శాతం కలిగిన సన్న వరిగా వర్గీకరిస్తుంది. BPT5204 (సాంబా మహసూరి), RNR 15048 (తెలంగాణ సోనా) మరియు HMT సోనా తెలంగాణలో పండించే కొన్ని సన్న వరి రకాలు.
అయితే, ఈ బోనస్ వరి ఉత్పత్తి ప్రోత్సాహకంపై ఆందోళనలను లేవనెత్తుతుంది. ఇప్పటికే తెలంగాణలో, రెండు సీజన్లలో వరి విస్తీర్ణం సంపూర్ణంగా, మొత్తం పంట విస్తీర్ణంలో వాటాగా పెరుగుతోంది (‘ఖచ్చితమైన పెరుగుదల’ చూడండి). 2024-25లో, రాష్ట్రం ఖరీఫ్లో 15.35 మిలియన్ టన్నులు మరియు రబీ సీజన్లలో 12.75 మిలియన్ టన్నుల రికార్డు స్థాయిలో వరి ఉత్పత్తిని చూసిందని నీటిపారుదల, పౌర సరఫరాల మంత్రి ఎన్ ఉత్తమ్ కుమార్ రెడ్డి తెలిపారు.
అదే సమయంలో ఇతర పంటల విస్తీర్ణం తగ్గుతోంది. డిసెంబర్ 2024 నివేదిక ప్రకారం, 2013-14 మరియు 2023-24 మధ్య, తెలంగాణలో పండ్ల పంటల విస్తీర్ణం 3,00,000 హెక్టార్ల (హెక్టార్లు) నుండి 1,60,000 హెక్టార్లకు, కూరగాయలు 2,20,000 హెక్టార్ల నుండి 50,000 హెక్టార్ల కంటే తక్కువకు మరియు చెరకు 39,000 హెక్టార్ల నుండి 27,000 హెక్టార్లకు తగ్గింది. నూనెగింజల విస్తీర్ణం సగానికి తగ్గింది. ముతక తృణధాన్యాలు, పప్పుధాన్యాలు కూడా స్వల్పంగా తగ్గాయి.

పత్తి మాత్రమే 1,70,000 హెక్టార్ల నుండి 1,80,000 హెక్టార్లకు స్వల్పంగా పెరిగింది. ‘‘మనం ఇతర పంటలకు మారకుండా సంవత్సరానికి 5 మిలియన్ హెక్టార్లకు పైగా వరిని ఎందుకు ఉత్పత్తి చేస్తున్నాము?’’ అని హైదరాబాద్కు చెందిన లాభాపేక్షలేని సంస్థ సెంటర్ ఫర్ సస్టైనబుల్ అగ్రికల్చర్ (CSA) డైరెక్టర్ జివి రామాంజనేయులు అడుగుతున్నారు. రబీ సమయంలో ఉద్యానవన పంటలు, పప్పుధాన్యాలు, నూనెగింజల కోసం 1,00,000 హెక్టార్లను మళ్లించవచ్చని ప్రొఫెసర్ జయశంకర్ తెలంగాణ వ్యవసాయ విశ్వవిద్యాలయం వైస్-ఛాన్సలర్ అల్దాస్ జానయ్య సూచిస్తున్నారు.
సన్న వరికి బోనస్ ఇవ్వడం కూడా విమర్శలకు దారి తీస్తుంది. ఎందుకంటే రైతులు ముతక వరిని ఇష్టపడతారు. ఇది విరిగిపోయే అవకాశం తక్కువ. ముతక వరికి ప్రైవేట్ వ్యాపారుల నుండి కూడా అధిక ధరలు లభిస్తాయి. తమిళనాడు, కేరళలో విక్రయించడానికి ఉడకబెట్టిన బియ్యం తయారు చేయడానికి ఉపయోగిస్తారు.
ఉత్తమ్ కుమార్ రెడ్డి ఏప్రిల్లో రాష్ట్రం 31 మిలియన్ల మందికి లేదా రాష్ట్ర జనాభాలో 84 శాతం మందికి సంవత్సరానికి 3 మిలియన్ టన్నుల సన్న బియ్యాన్ని పంపిణీ చేస్తుందని చెప్పారు. సన్న బియ్యాన్ని ఇప్పటికే ప్రజా పంపిణీ వ్యవస్థ కింద సరఫరా చేస్తున్నట్లు ఆయన స్పష్టం చేశారు.
సన్న బియ్యం పోషక విలువలపై నిపుణులు సందేహాలు లేవనెత్తుతున్నారు. ఇండియన్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ అగ్రికల్చరల్ రీసెర్చ్-ఇండియన్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ మిల్లెట్ రీసెర్చ్ మాజీ ప్రిన్సిపల్ సైంటిస్ట్ దయాకర్ రావు మాట్లాడుతూ.. సన్న బియ్యం ముతక బియ్యం కంటే ఎక్కువ గ్లైసెమిక్ ఇండెక్స్ (కార్బోహైడ్రేట్లు కలిగిన ఆహారాలు రక్తంలో చక్కెర స్థాయిలను ఎంత త్వరగా పెంచుతాయో ర్యాంక్ చేసే వ్యవస్థ) కలిగి ఉంటుందని, డయాబెటిస్కు కారణమవుతుందని చెప్పారు.
హైదరాబాద్లోని ఫుడ్ అండ్ న్యూట్రిషన్ కన్సల్టెంట్ సలోమ్ యేసుదాస్ ఇలా అంటున్నారు.. ‘‘సన్న బియ్యం పాలిష్ చేసిన తర్వాత అన్ని బి కాంప్లెక్స్ విటమిన్లను కోల్పోతుంది. సెమీ పాలిష్ చేసిన బియ్యం లేదా మిల్లెట్లను తీసుకోవడం మంచిది.’’
ఏప్రిల్లో ఉత్తమ్ కుమార్ రెడ్డి మాట్లాడుతూ.. తెలంగాణ రాష్ట్రం ఫిలిప్పీన్స్కు బియ్యం ఎగుమతులను ప్రారంభించిందని అన్నారు. 1,00,000 టన్నుల బియ్యం మరియు 8,00,000 టన్నుల వరి, చక్కటి ధాన్యం కలిగిన IR 64 మరియు MTU1010 రకాలను ఎగుమతి చేయడానికి ఒక అవగాహన ఒప్పందంపై సంతకం చేయబడింది. కానీ ఇది సరిపోకపోవచ్చు అని జానయ్య చెప్పారు. ‘‘గత దశాబ్దంలో ఫిలిప్పీన్స్ వరి పంట తగ్గింది. అందువల్ల అది 4-5 మిలియన్ టన్నులను దిగుమతి చేసుకుంటుంది. కానీ ఫుడ్ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా (FCI) గోడౌన్లలో ఇప్పటికే 70-80 మిలియన్ టన్నుల బియ్యం
ఉన్నాయి. నవంబర్ నాటికి కొత్త పంట 30-40 మిలియన్ టన్నులు పారవేయడానికి మిగిలి ఉంటుంది’’ అని ఆయన చెప్పారు. FCI కూడా ఇథనాల్ ప్లాంట్లకు కిలోకు రూ.22కి బియ్యాన్ని ఇస్తుంది. అయినప్పటికీ దీనిని కిలోకు రూ.37-39కి సేకరిస్తారు’’ అని ఆయన తెలిపారు.
‘‘బియ్యాన్ని విదేశాలకు పంపడం అంటే ప్రజలను స్థానభ్రంశం చేయడం, ఆనకట్టలు నిర్మించడం ద్వారా అందుబాటులో ఉన్న నీటిని ఎగుమతి చేయడం’’ అని రామాంజనేయులు చెప్పారు. ‘‘ఉత్పత్తికి ముందు నుండి పంటకోత తర్వాత వరకు దాని మొత్తం విలువ గొలుసుకు ప్రభుత్వ మద్దతు ఉన్నందున వరికి ప్రోత్సాహం లభిస్తుంది. మనకు కావలసింది రైతులను ఇతర పంటలకు మారడానికి ప్రోత్సహించడం’’ అని ఆయన అంటున్నారు.
-జి రామ్ మోహన్
(డౌన్ టు ఎర్త్ మ్యాగజైన్)
అనువాదం : ఎసికె. శ్రీహరి