రావెళ్ళ వెంకట్రామారావు

తెలంగాణ ఉద్యమ వనంలో తొలి గేయమైన ‘‘కదనాన శత్రువుల కుత్తుకల నవలీల – నుత్తరించిన బలోన్మత్తులేలిన భూమి – ధీరులకు మొగసాలరా! – తెలంగాణ వీరులకు కాణాచిరా’’ అనే పాటతో యాభైఏళ్ళ కిందనే తెలంగాణ స్వరాష్ట్ర కాంక్షను రగిలించిన కవి, పెన్నుగన్ను సమానంగా ఉపయోగించి నిజాం నింరకుశత్వానికి ఎదురు నిలిచిన కవి రావెళ్ల వెంకట రామారావుగారు.
వారి తండ్రి లక్ష్మయ్య తల్లి సుబ్బమ్మ. 1930 జనవరి 30న ఖమ్మం జిల్లా ముదిగొండ దగ్గర గోకినపల్లిలో పుట్టారు. ఒక అన్న ఇద్దరు తమ్ములు ఒక చెల్లి మొత్తం అయిదుగురు. వారు రెండవ సంతానం. వారి అన్న రావెళ్ల సత్యనారాయణ ఖమ్మం సమితి ప్రెసిడెంటుగా పని చేశారు. సి.పి.యం. తరుపున చిన్నతమ్ముడు రావెళ్ళ కృష్ణారావు పోస్టల్‍ శాఖలో పని చేశారు. అందరికంటే ఆఖరున భాగ్యమ్మ గృహిణి.
1951 జులై 2న సుగుణమ్మతో పెళ్ళయ్యంది. నలుగురు కొడుకులు. పెద్దకొడుకు మాధవరావు, ఆగ్రో ఫార్మ్లో
ఉద్యోగి, రెండో కుమారుడు మహేశ్వరరావు సింగరేణిలో, మూడవవాడు మనోహరవర్మ (కొత్తగూడెం) సింగరేణి ఉద్యోగం, నాల్గోవాడు బుజ్జి అంటారు పేరు లక్ష్మణవర్మ సింగరేణి ఉద్యోగం చేస్తున్నారు.
వీరు కవి, గేయ రచయిత, కథకులు. వీరి కథలు ‘తెలుగు స్వతంత్ర’లో వచ్చాయి. కాసా సుబ్బారావు సంపాదకులు మద్రాసు నుండి వచ్చేది ఆ పత్రిక. ఇప్పుడు కాపీలు లభించడం లేదు. కథ పేరు ‘‘దాగని నిజం’’. కవులకు సంబంధించిందే ఆరోజుల్లో నిజంగా జరిగిందే అనవచ్చు.
వారి మొదటి కవిత ఒకసారి పొలంలో కలుపు తీస్తుంటే ‘‘మీకెందుకు బాబు ఈ కష్టం’’ అని కూలి మనిషి వారించాడట అప్పుడే ‘‘కలుపు మొక్కల ఏరివేతతో చేనుకు బలం – రజాకార్ల తరిమి వేతతో మనకు బలం’’ అన్నది వారి మొదటి కవితా వాక్యం. వారి మిగిలిన రచనలు రాజ్యోతులు, చైతన్యస్రవంతి, పల్లె భారతి, తాండవ హేళ, అనతల తల్పం మొదలైనవి.
వారు జాషువా స్మారక పురస్కారం, గురజాడ అప్పారావు పురస్కారం, దాశరథి పురస్కారం అందుకున్నారు.
వారి తాతగారు గుంటూరు జిల్లా సత్తెనపల్లి వాసి, 100 ఎకరాల ఆసామి పేరు వెంకట్రామయ్య ‘‘90 ఎకరాలు అమ్ముకొని 10 ఎకరాలు మేము ఉంచుకుంటాం సంతకం చెయ్యండి’’ అని కృష్ణా జిల్లా పెద్ద మనుషులు అంటే ‘‘నేను సంతకం చెయ్యను, లేని వాళ్ళకు ఇవ్వండన్నారట ఖమ్మంలో. హీరాలాల్‍ మోరియా, కొలిపాక మధుసూధనరావు ఇటికాల నీలకంఠరావు, ఊటుకూరు రంగారావు ఇంకా చాలామంది కవులు ఉండేవారు, గ్రంథాలయాలు దేవాలయాల కోసం పని చేశారు కూడా చిన్నప్పుడు. ఉద్యమం నుండి బయటికొచ్చిన తరువాత కూడ కలిసిపని చేశారు. కలిసి ఈతకొట్టారు. గోకినపల్లి జూనియర్‍ కాలేజి వార్షికోత్సవాలకు ప్రముఖ కవి నాగభైరవ కోటేశ్వరరావును ఒకసారి, ఐఏయస్‍, ఐవైఆర్‍ కృష్ణారావును ఒకసారి తీసుకొచ్చారు.
వారు ఉద్యమంలోకి రావటానికి కారణం సమాజంలో అసమానతలు వారిని ఇబ్బంది పెట్టేవి. దోపిడీకి వ్యతిరేకంగా ఏదైనా చెయ్యాలనిపించేది వారికి. ఆ సమయంలో రజాకార్ల రాస కృత్యాలు ఎక్కువయ్యాయి. రజాకార్ల తీరు నచ్చక నెత్తురు ఉడికి పోయ్యేది వారికి. ఎన్నో కుటుంబాలు రజాకార్ల బారిన పడ్డాయి. బిడ్డలను పోగొట్టుకున్న తల్లులు, భర్తలను పోగొట్టుకున్న భార్యలు కళ్ళముందు కదులుతుండేవారు. ఎందరో ఆడపడుచులను పొట్టన పెట్టుకున్నారు రజాకార్లు. రజాకార్లు దేశ్‍ముఖ్‍లపై తెలంగాణా అంతా తిరగబడ్డది. 14 ఏళ్ళ వయసులో ఉద్యమంలోకి వచ్చారు రావెళ్ళ వేంకటరామారావు, ఆంధ్రమహాసభ సభ్యునిగా సొంత ఊరు గోకినపల్లి కేంద్రంగా 100 గ్రామాల్లో దళాలు ఏర్పాటు చేశారు. వందలాది మందికి శిక్షణనిచ్చారు.


వారు ‘తెలంగాణ షేర్‍’ అనే బిరుదు పొందారు. తెలంగాణ వాదం, నైజాం వ్యతిరేకన్న కారణంగా అరెస్టు చేశారు. దళ కమాండర్‍గా పని చేశారు. కేసు విచారణ సందర్భంగా ఢిల్లీ సుప్రీంకోర్టులో హాజరు పరిచారు. న్యాయవాదులు అబద్దాలాడుతుంటే కోపంతో జడ్జి వెనక ఉన్న గాంధీ చిత్రపటాన్ని చూపిస్తూ ‘‘ఉస్కూ పల్టాదో ముజెషరమ్‍ అరహా హై ఉస్కా మూ నై దేఖనా చాహతా హూ ఓతో ఝటా బాత్‍ హై’’ అని గట్టిగా అరిచారట. అపుడు న్యాయవాదులు ‘‘యే తెలంగాణ షేర్‍హై’’ అన్నారట. నిజాంకు వ్యతిరేకమే కానీ ఏ కేసులు లేనందున చేతిలో 30 రూపాయలు పెట్టి వదిలి పెట్టారట.
ఆ కేసులో వారిని చాలా జైళ్ళకు మార్చారు. జైలు నుండి తప్పించుకొనే ప్రయత్యాలు చేసి విఫలమయి నాలుగు సంవత్సరాల ఆరు నెలలు ఆరు రాష్ట్రాలు తిప్పారు. ముందు ఖమ్మం తీగల జైలు తర్వాత వరంగల్‍కు మార్చారు. అక్కడి జైల్లో గోడలు పగలగొడుతున్న పిండిప్రోలు రాంబాయమ్మను నిజాం సైనికులు కాల్చి చంపారు. ఆ ఘటనలోనే అదే జైల్లో ఉన్న రావెళ్ళ తప్పించుకొని కాళోజి ఇంటికి వెళ్ళారు. కొద్దికాలంలో మళ్ళీ పట్టుబడ్డారు. మిగిలిన ఖైదీలతో కలిసి సొరంగం తొవ్వుతుంటే పట్టుకున్నరు. ఖమ్మం, వరంగల్‍, హైదరాబాద్‍, ఢిల్లీ, ఔరంగాబాద్‍ గుల్బర్గా, జూల్నా జైళ్ళలో మూడు నెలల కొకసారి మారుస్తూ తిప్పేవారట. జైలు నుండి 1948 జనవరి 30న విడుదలయ్యారు. తరువాత గాంధీగారి సబర్మతీ ఆశ్రమంలో వారితో రెండు రోజులున్నారు. వారికి గాంధీగారంటే అభిమానం. ఒకసారి నాగపూర్‍ విద్యార్తులు చింత చిగురు ఎండు చేపలు వండి పెట్టారట. వాంతులు విరోచనాలయి బాధ పడ్డారట. ఇందిరాగాంధీ మన రాష్ట్రం వచ్చినపుడు వేదిక మీద వీరు మాట్లాడారట.
రావెళ్ళ వెంకటరామారావు 1944లో రాసిన ‘‘కదనాన శత్రువుల కుత్తుకల నవలీల – నుత్తరించిన బలోన్మత్తులేలిన భూమి – ధీరులకు మొగసాలరా – తెలంగాణ వీరులకు కాణాచిరా…’’ అనే పాట… దేశపతి శ్రీనివాస్‍, జయరాజు, యశపాల్‍ వంటి గాయకులు పాడుతుంటే వారు చాలా ఆనందపడ్డారు. అప్పుడు అన్ని సభల్లో ఇదేపాట చాలా ఉత్సాహంగా పాడేవారు.


వారికి ఉద్యమంలో బాగా నచ్చిన సంఘటన ఒకటి ఉన్నది. ఓసారి వారి దళం నేలకొండపల్లి పోరుబండలో రాత్రి మకాం వేసినపుడు రావెళ్ళ వారి తుపాకి కొరియర్‍ యానాది వెంకన్నకిచ్చి పడుకొన్నారట. మొత్తం 300 మంది నిజాం సైన్యం వారిని చుట్టు ముట్టారట. యానాది వెంకటన్న తుపాకి వదిలి పారిపోతే రావెళ్ళ పై ఒకడు ఒక రౌండు కాల్చడంతో తూటా తగిలిందట. అయినా తుపాకి అందుకొని కాల్పులు జరిపారట. అవతలి వాళ్ళు ఎక్కువ మంది వాళ్ళ దగ్గర మంచి తుపాకాలున్నాయి. అయినా తెగించి రావెళ్ళ వేంకట్రామారావు వాళ్ళను సూటిగా కాల్చి వాళ్ళ తుపాకి గుంజుకొని కాల్చి పారిపోయారట. అప్పుడు కొద్దిలో ప్రాణాపాయం తప్పిందట లేకపోతే బుల్లెట్‍ గుండెలో దూరేది.
వారి జీవితంలో విచిత్రమయిన విషయంగా ఒకటి చెప్పేవారు. అది రాజేశ్వర పురం కోట గురించి. ఆ కోట రైతులకు బాగుండేది. కొండపల్లి కోట కర్ణాలది. మహారాష్ట్ర సెటిలర్స్ పెళ్ళికొడుకులను హత్య చేసి నిస్సంతులుగా 4 తరాలు పెత్తనం చేసారట అది ఆ కాలంలో విచిత్రం.
తెలంగాణ అనేది కోట్ల మంది ప్రజల కోరిక ఐక్యంగా పోరాడితే తెలంగాణ తొందరగనే రావచ్చు అనేవారు. వారి చివరి దశలో భార్య సుగుణమ్మతో తన స్వగ్రామం గోకినపల్లిలో ఒక చిన్న ఇంట్లో వుంటూ, పక్షవాతంతో బాధపడుతూ తెలంగాణ రాష్ట్రం కల నెరవేరక ముందే 10 డిశంబర్‍ 2013లో మరణించారు.


(తెలంగాణ ప్రభుత్వం భాషా సాంస్కృతిక శాఖ ప్రచురించిన ‘తెలంగాణ తేజోమూర్తులు’ నుంచి)
-జ్వలిత

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *