రోజువారి వినియోగంలో ఉపయోగిస్తున్న ప్లాస్టిక్ వస్తువులు మన మరణాన్ని శాసిస్తున్నాయి. భారతదేశంలో థాలేట్స్తో ముడిపడి ఉన్న అత్యధిక గుండె జబ్బు సంబంధ మరణాలు ఉన్నాయని అధ్యయనం కనుగొంది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా థాలేట్-సంబంధిత గుండె జబ్బుల మరణాలలో దాదాపు మూడింట ఒక వంతు భారతదేశంలోనే సంభవించాయి. ఇది ప్లాస్టిక్ ఉత్పత్తులకు బలమైన నిబంధనల అవసరాన్ని ప్రాధాన్యత చేస్తుంది. ఆహార పాత్రలు, వైద్య పరికరాలు, బొమ్మలు, షాంపూలు, లోషన్లు వంటి అనేక గృహోపకరణాలలో థాలేట్లు ప్రబలంగా ఉన్నాయి.
ది లాన్సెట్ ఈబయోమెడిసిన్లో ప్రచురితమైన ఇటీవలి అధ్యయనం, ప్లాస్టిక్లను మరింత సరళంగా మార్చడానికి సాధారణంగా ఉపయోగించే రసాయనం అయిన డి-2-ఇథైల్హెక్సిల్ థాలేట్ (DEHP)కి గురికావడానికి, గుండె జబ్బుల మరణాలకు మధ్య ముఖ్యమైన సంబంధాన్ని గుర్తించింది.
మూల్యాంకనం చేయబడిన 200 దేశాలలో, భారతదేశంలో DEHP సంబంధిత హృదయ సంబంధ మరణాలు అత్యధికంగా ఉన్నాయి. ప్రపంచ మరణాలలో దాదాపు మూడవ వంతు ఉన్నాయి. ఆహార పాత్రలు, వైద్య పరికరాలు, బొమ్మలు, షాంపూలు, లోషన్లతో సహా అనేక గృహోపకరణాలలో DEHP ప్రబలంగా ఉంటుంది.
NYU లాంగోన్ హెల్త్ పరిశోధకులు నిర్వహించిన ఈ అధ్యయనం, 200కి పైగా దేశాలు, భూభాగాల నుండి మూత్ర నమూనాలు, పర్యావరణ డేటాను విశ్లేషించింది. 2018లో, DEHP ఎక్స్పోజర్ 55 నుండి 64 సంవత్సరాల వయస్సు గల వ్యక్తులలో దాదాపు 356,238 మరణాలకు కారణమైందని, ఆ వయస్సులో ప్రపంచవ్యాప్తంగా గుండె జబ్బుల మరణాలలో 13 శాతానికి పైగా ఉందని వారు కనుగొన్నారు.
ప్రపంచవ్యాప్తంగా DEHP ఆపాదించదగిన గుండె జబ్బుల మరణాలలో భారతదేశంలో అత్యధిక సంఖ్య నమోదైంది. 55 నుండి 64 సంవత్సరాల వయస్సు గల వ్యక్తులలో 1,03,587 మరణాలు సంభవించాయని అంచనా.
భారత్తో పోల్చితే, ప్లాస్టిక్ ఉత్పత్తిదారు, వినియోగదారు అయిన చైనా కూడా 33,858 మరణాలను నమోదు చేసింది. ఇండోనేషియా తర్వాత 52,219 మరణాలతో మూడవ స్థానంలో నిలిచింది.
ఈ స్పష్టమైన వ్యత్యాసం భారతదేశం మోస్తున్న అసమాన భారాన్ని ప్రత్యేకించి చెబుతుంది. DEHP ఎక్స్పోజర్తో ముడిపడి ఉన్న ఈ వయస్సులో ప్రపంచవ్యాప్తంగా జరిగిన 3,56,238 మరణాలలో దాదాపు మూడవ వంతు దీనికి కారణం.
భారతదేశంలో ప్లాస్టిక్ పరిశ్రమ వేగంగా విస్తరించడం, DEHP కలిగిన ఉత్పత్తుల విస్తృత వినియోగం, కొన్ని ఇతర దేశాలతో పోలిస్తే బలహీనమైన నియంత్రణ నియంత్రణలు కారణంగా మరణాలు పెరిగాయని పరిశోధకులు పేర్కొన్నారు.

ప్రభావిత ప్రాంతాలలో విధానపరమైన జోక్యంలో జాప్యం. ఈ దారుణమైన ఫలితాలకు గణనీయంగా దోహదపడి ఉండవచ్చని పరిశోధకులు సూచించారు. కెనడా, జపాన్, ఆస్ట్రేలియా, యునైటెడ్ స్టేట్స్ వంటి దేశాలు 2008లోనే చర్యలు తీసుకోవడం ప్రారంభించగా, చైనా, భారతదేశంలో ప్రయత్నాలు చాలా ఆలస్యంగా ప్రారంభమయ్యాయి. ‘‘2018 నుండి, ప్లాస్టిక్ వ్యర్థాలతో సహా 24 వర్గాల విదేశీ వ్యర్థాలను నిషేధించినట్లు చైనా ప్రభుత్వం నివేదిస్తోంది. అయితే భారతదేశం తన ఆహార ప్యాకేజింగ్ రంగంలో DEHP పరిమి తులను చేర్చింది. కానీ ఈ నిబంధనలు చాలా ఇటీవలివి’’ అని రచయితలు నివేదికలో రాశారు.
DEHP ఎక్స్పోజర్ గుండె ధమనులలో వాపుతో ముడిపడి ఉంటుంది. కాలక్రమేణా గుండెపోటు, స్ట్రోక్ల ప్రమాదాన్ని పెంచుతుంది.
దాదాపు 75 శాతం మరణాలు ఆసియా, మధ్యప్రాచ్యం, పసిఫిక్ వంటి ప్రాంతాలలో సంభవించాయి. ఇది అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలపై అసమాన ప్రభావాన్ని హైలైట్ చేస్తుంది.
ఈ అధ్యయనం ఒక నిర్దిష్ట వయస్సు సమూహంపై దృష్టి సారించినప్పటికీ, ప్లాస్టిక్ ఎక్స్పోజర్తో ముడిపడి ఉన్న మరణాల నిజమైన స్థాయి ఇంకా ఎక్కువగా ఉండవచ్చని పరిశోధకులు సూచించారు.
హృదయ సంబంధ మరణాలకు అదనంగా, DEHP ఎక్స్పోజర్ ఊబకాయం, మధుమేహం, సంతానోత్పత్తి సమస్యలు మరియు క్యాన్సర్ వంటి వివిధ ఆరోగ్య సమస్యలతో ముడిపడి ఉంది.
అకాల పుట్టుక వంటి పరిస్థితులలో థాలెట్ల పాత్రతో సహా, థాలెట్ల యొక్క విస్తృత ఆరోగ్య ప్రభావాలను అంచనా వేయడానికి మరింత పరిశోధన అవసరమని పరిశోధకులు సూచించారు.
DEHP ఎక్స్పోజర్ యొక్క ఆర్థిక చిక్కులు కూడా ముఖ్యమైనవని రచయితలు గుర్తించారు. DEHP సంబంధిత మరణాల అంచనా వేసిన ఆర్థిక ప్రభావం వి510 బిలియన్ల నుండి వి7 ట్రిలియన్ల వరకు ఉంటుంది. ఇది ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యవస్థలు, ఆర్థిక వ్యవస్థలపై గణనీయమైన భారాన్ని హైలైట్ చేస్తుంది.
ముఖ్యంగా వేగంగా పారిశ్రామి కీకరణ చెందుతున్న దేశాలలో ఈ విష పదార్థాలకు గురికావడాన్ని తగ్గించడానికి ప్రపంచ నియంత్రణలు అత్యవసరంగా అవసరమని ఈ అధ్యయనం నొక్కి చెప్పింది.
ప్లాస్టిక్ వాడకాన్ని తగ్గించడానికి వ్యక్తిగత ప్రయత్నాలను కూడా పరిశోధకులు సమర్థించారు. ‘‘సువాసన’’ వంటి అస్పష్టమైన పదార్ధాల లేబుల్లను కలిగి ఉన్న ఉత్పత్తులను నివారించాలని మరియు సురక్షితమైన వ్యక్తిగత సంరక్షణ , శుభ్రపరిచే ఉత్పత్తులను ఎంచుకోవడానికి ఎన్విరాన్మెంటల్ వర్కింగ్ గ్రూప్ డేటాబేస్ల వంటి సాధనాలను ఉపయోగించాలని వినియోగదారులను ప్రోత్సహించారు.
- ప్రీతి బెనర్జీ
(డౌన్ టు ఎర్త్ మ్యాగజైన్)
అనువాదం: ఎసికె. శ్రీహరి