జూన్‍ 5న ప్రపంచ పర్యావరణ దినోత్సవం
పర్యావరణ పరిరక్షణ కోసం దశాబ్దాలుగా ప్రభుత్వాలు చేయాలనుకుంటున్న పనులు, సాధించాలనుకున్న ప్రగతి కొన్ని రోజుల లాక్‍ డౌన్‍ వల్ల సమకూరింది. మనిషి ఎంత ఎత్తుకు ఎదిగినా దీనికి ఆధారం భూమి. గాలి, నీరు, నింగి, నిప్పు అనే పంచభూతాల వల్లే మానవ మనుగడ సాధ్యమవుతుంది. వీటిలో ఏ ఒక్కటి లోపించినా జీవనం అస్తవ్యస్తమవుతుంది. భూమిపై అన్ని వనరులూ సక్రమంగా ఉంటేనే మానవ అభివృద్ధి నిజమవుతుంది. కానీ, అంతులేని ఆధిపత్య దాహం వల్ల భూమండలం కాలుష్య కాసారంగా మారిపోయింది.
ఉపరితలంపై ఉన్న వనరులే కాదు, భూగర్భ జలాలు, ఖనిజ వనరులను పలు దేశాలు విచక్షణా రహితంగా వాడుకోవడం వల్ల కాలుష్యం పెరిగి రాబోయే కొన్ని దశాబ్దాలలో సహజ వనరులు అంతరించిపోయే ప్రమాదం ఉందని పరిశోధకులు హెచ్చరి స్తున్నారు. రోజురోజుకూ భూగోళంపై పచ్చదనం తగ్గిపోవడం, కొన్ని రకాల జీవరాశులు నశించిపోవడం వల్ల పర్యావర ణానికి పెను ముప్పుగా పరిణ మించింది.
పరిశ్రమలు, వాహనాలు తదితరాల నుంచి వెలువడుతోన్న క్లోరోఫోరో కార్బన్‍లు భూగ్రహాన్ని మరింత వేడెక్కిస్తూ పలు కాలుష్యాలకు కారణమవుతున్నాయి. భూతాపం పెరగడంవల్ల పర్యావరణంలో పెనుమార్పులు చోటుచేసుకుని జీవరాశుల మనుగడకు ఇబ్బందులు ఏర్పడుతున్నాయి. మరోవైపు వాతావరణంలో మార్పుల కారణంగా జీవ వైవిధ్యం దెబ్బతింటోంది. వృక్షాలను విచక్షణారహితంగా నరికివేస్తున్నందున అడవులు అంతరించి పోతున్నాయి. సరైన వర్షాలు లేక కరువుకాటకాలు సంభవిస్తున్నాయి. దీంతో జల వనరులు నానాటికీ తీసికట్టుగా మారుతున్నాయి. తత్ఫలితంగా భూగర్భ జలాలు అడుగంటిపోతున్నాయి. అకాల వర్షాలు, విపరీతమైన వేడిమి కారణంగా గ్లోబల్‍ వార్మింగ్‍తో ఓజోన్‍ పొర దెబ్బతింటోంది.
వాతావరణ మార్పులు, శిలాజ ఇంధనాల వాడకంపైనా గత ఏడాది ప్రపంచవ్యాప్తంగా యువతరం పెద్ద ఎత్తున ఆందోళన చేసి దేశాధినేతలనే నిలదీశారు. ప్రపంచాన్ని ప్రస్తుతం కరోనా వైరస్‍ మహమ్మారి వణికిస్తోంది. దీంతో పలు దేశాలలో లాక్‍డౌన్‍ వల్ల అన్ని పనులు ఆగిపోవడంతో కర్బన ఉద్గారాలూ తగ్గాయి. భారతదేశంలోనూ ప్రజా రవాణా నిలిచిపోయి ఇంధనాల వాడకం దాదాపు 66 శాతం తగ్గింది. ఇంధనానికి డిమాండు తగ్గడంతో చమురు ఉత్పత్తీ, బొగ్గు తవ్వకాలు తగ్గిపోయాయి. ఫలితంగా చరిత్రలో కనీవినీ ఎరగని రీతిలో అన్ని రకాల కాలుష్యాలకూ అడ్డుకట్ట పడింది.
భారతీయులకు పవిత్రమైన గంగానది తీరం పొడవునా ఉన్న పరిశ్రమల నుంచి వచ్చే రసాయన వ్యర్థాలతో, యాత్రికులు పడేసే చెత్తతో కలుషితమైపోయి, తాగడానికి కాదు కదా, స్నానానికి కూడా పనికిరాని పరిస్థితికి చేరుకుంటోంది. గంగానదిని శుభ్రం చేయాలంటూ ఎందరో ఆందోళనలు చేస్తూనే
ఉన్నారు. ప్రభుత్వాలు కూడా ప్రక్షాళనకు వేల కోట్ల రూపాయలు ఖర్చు చేస్తున్నా పరిస్థితిలో ఇసుమంత కూడా మార్పు లేదు. అలాంటిది లాక్‍డౌన్‍తో ఫ్యాక్టరీల మూసివేయడం వల్ల వ్యర్థాలు నదిలోకి రావడం ఆగిపోయి గంగమ్మ కొత్త అందాలను సంతరించుకుంది.
ఇక, తొలిసారిగా 1972లో ప్రపంచ పర్యావరణ దినోత్సవం నిర్వహించారు. ఆ తర్వాత 1974లో ‘ఒకే ఒక్క భూమి’ థీమ్‍తో కాన్ఫరెన్స్ నిర్వహించారు. ఇలా ప్రతిసారీ ఒక్కో థీమ్‍తో కాన్ఫరెన్స్ నిర్వహిస్తూ ఉంటారు. 2019 సంవత్సరంలో ‘బీట్‍ ఎయిర్‍ పొల్యూషన్‍’ పేరుతో చైనాలో సదస్సు నిర్వహించారు. 2020 సంవత్సరంలో ‘టైమ్‍ ఫర్‍ నేచర్‍’ థీమ్‍ను ఎంపిక చేసి.. జర్మనీ సహకారంతో కొలంబియాలో నిర్వహించారు.
అక్కడే ఎందుకు నిర్వహించారంటే భూమిపై ఉన్న జీవవైవిధ్యంలో 10 శాతం కొలంబియాలోనే ఉండటం విశిష్టత. అమెజాన్‍ రెయిన్‍ ఫారెస్ట్లో భాగం కావడం వల్ల అది సాధ్యమైంది. పక్షులు, ఆర్చిడ్స్ బయోడైవర్సిటీ కేటగిరిలో కొలంబియా తొలి స్థానంలో ఉంది. మొక్కలు, సీతాకోకచిలుకలు, స్వచ్ఛమైన నీటిలో లభించే చేపలు, ఉభయచరాల్లో రెండో స్థానంలో ఉంది.
ప్రపంచ వ్యాప్తంగా జరుగుతున్న అనేక సంఘటనలు పర్యావరణ పరిరక్షణ ఆవశ్యకతను గుర్తు చేశాయి. గతేడాది బ్రెజిల్‍ అమేజాన్‍ అడవుల్లో, ఆస్ట్రేలియా అడవుల్లో కార్చిచ్చుతో అనేక జీవుల మనుగడకు ముప్పు వాటిల్లింది. జంతువులు తమను రక్షించు కునేందుకు రోడ్లపైకి వచ్చాయి. పర్యావరణాన్ని పరిరక్షించకపోతే మానవ మనుగడ ప్రశ్నార్థకమవుతుంది.
పట్టణాల విస్తీర్ణం పెరగడంతో అడవులు నరికివేతకు గురవుతున్నాయి. తద్వారా వర్షాభావ పరిస్థితులు ఏర్పడుతున్నాయి. జంతువులకు తిండి దొరక్క జనాల్లోకి వస్తున్నాయి. భవిష్యత్తులో పర్యావరణానికి మరింత ముప్పు వాటిల్లే అవకాశముందని పర్యావరణవేత్తలు హెచ్చరిస్తున్నారు. పర్యావరణంపై ప్రభావం చూపుతున్న పారిశ్రామిక కాలుష్య ఉద్గారాలను నియంత్రించాలని, ప్లాస్టిక్‍ వాడకాన్ని పూర్తిగా అరికట్టాలని, ప్రజలు మొక్కలను పెంచడం ఒక వ్యాపకంగా మార్చుకోవాలని సూచిస్తున్నారు.
కాలుష్య నివారణలో ‘తెలంగాణ కాలుష్యనియంత్రణ మండలి’ ముందడుగు
ప్లాస్టిక్‍ను నివారించేందుకు తెలంగాణ కాలుష్యనియంత్రణ మండలి (టిపిసిబి) నడుం బిగించింది. ‘ప్లాస్టిక్‍ కాలుష్యాన్ని తరిమేద్దాం’ అనే సందేశంతో ప్రచారం చేస్తోంది. 2018 నుంచి ప్లాస్టిక్‍ నివారణపై అవగాహన కార్యక్రమాలు సైతం నిర్వహిస్తోంది. ప్రజల్లో కాలుష్య నివారణపై అవగాహన కల్పించడం ప్రకృతికి హాని కల్గించకుండా, మొక్కల పెంపకం, పార్క్లు, అడవుల సంరక్షణకు అత్యంత ప్రాధాన్యతనిస్తూ టిపిసిబి ప్రచారం చేస్తోంది.
కాలుష్య నివారణకు తెలంగాణ కాలుష్య నియంత్రణ మండలి తనవంతు కృషి చేస్తోంది. ప్రత్యేక తెలంగాణ ఏర్పడ్డాక ఎన్నో కార్యక్రమాలను చేపట్టింది. పరిశ్రమల్లో వ్యర్థ రసాయనాల విషయంలో పకడ్భందీ ప్రణాళికలు అమలు చేస్తోంది. వాహన కాలుష్యాన్ని నివారించేందుకు కూడా రవాణశాఖతో కలిసి చర్యలు తీసుకుంటోంది. జీవ వ్యర్థాల విషయంలో ఇప్పటికే పలు ఆసుపత్రులకు నోటీసులు జారీ చేసింది. నీటి కాలుష్యంపై ఎప్పటికప్పుడు కాలుష్య నివారణ చేపట్టాల్సిన సంస్థలకు నివేదికలు ఇస్తోంది. శబ్ధ కాలుష్యం అధిగమించకుండా చర్యలు తీసుకుంటోంది. మొత్తానికి కాలుష్యానికి కారణమవుతోన్న సంస్థలకు టిపిసిబి ఎప్పటికప్పుడు హెచ్చరికలు జారీ చేస్తూ కాలుష్య నివారణ వేగాన్ని పెంచింది. కాలుష్యానికి కారణమవుతోన్న పరిశ్రమలపై ఈ ఏడాది టిపిసిబి ఉక్కుపాదం మోపుతోంది. భూగర్భ పైపులైన్‍ల ద్వారా వ్యర్థ రసాయనాలు వదులుతోన్న పరిశ్రమలపై పిసిబి అధికారులు ప్రత్యేక నిఘాపెట్టి పలు పరిశ్రమలపై చర్యలు తీసుకుంటున్నారు.
పర్యావరణాన్ని కాపాడుకోవాలంటే మనవంతుగా ప్రతి ఒక్కరం మొక్కలను పెంచడంతో పాటు ప్రస్తుతం ఉన్న చెట్లను నరికివేయొద్దు. ప్లాస్టిక్‍ వాడకాన్ని పూర్తిగా తగ్గించాలి.
ఎసికె. శ్రీహరి
ఎ : 9849930145