తెలంగాణా శీర్షమాణిక్యం

మొన్న ఆదివారం 29 సెప్టెంబర్‍ 2002 నాడు నేనొక జరూర్‍ పనిమీద ఆదిలాబాదు వెళ్ళి తెలంగాణా ‘‘శీర్షమాణిక్యం’’ శ్రీ సామల సదాశివగారిని కలుసుకున్నాను. ‘‘విద్యానగర్‍’’లో వారిల్లు. అదొక ‘‘మునివాటిక’’. గేటుతీసి మెట్లు దిగి లోపలికి వెళ్ళగానే చల్లటి చింతచెట్టు అమ్మలా మనకు స్వాగతం పలుకుతుంది. సరస్వతీ పుత్రులైన శ్రీ సదాశివగారి ‘‘దౌలత్‍ ఖానా’’కు అమ్మలాంటి ఆ చింతచెట్టు ఒక అందమైన చల్లని పందిరి. దాని చల్లని చత్రచ్ఛాయలలో పొందికగా వున్న ఆ కుటీరాన్ని చూస్తుంటే అమ్మ చీర కొంగు కింద తలదాచుక్ను పిల్లవాడు జ్ఞాపకం వస్తాడు. నాలాంటి మామూలు ‘‘ముసాఫిర్‍’’ మొదలు జిల్లా కలెక్టర్‍ దాకా ఆ చింత చెట్టు చల్లని నీడలోనే పాతకాలం నాటి ‘‘ఆరాం కుర్చీలలో’’ విశ్రమించి సేదతీరుతారు. చింతచెట్టు కింద చింతనా ప్రపంచంలో మునిగిపోతారు.


కలకటేరే కావొచ్చు కామన్‍మ్యానే కావొచ్చు. వారెవరైనాసరే ఒద్దికగా, బుద్ధిగా ఆ ఆరాం కుర్చీలలో కూచుని సదాశివగారి యాదులనీ, బుద్దులనీ, సద్దులనీ మనసారా వింటారు. ఆ మునివాటికలో కాసేపు వారు విద్యార్థులై పోతారు. ఒకసారి ఒక పెద్ద హోదాగల అధికారి ఆ ఇంటికి రాగానే చింత చెట్టును చూసి ‘‘లవ్‍ ఎట్‍ ఫస్ట్ సైట్‍’’ అన్నట్లు ‘‘ఫిదా’’ అయిపోయి నాలుగు గంటల సేపు దాని నీడలో కూచుని ‘‘సంగీత, సాహిత్య రహస్యలోకాల మర్మాల ముచ్చట్లు’’ వింటుంటే పైన కొమ్మ మీద బైఠాయించిన ‘‘వాయసరాజం’’ ఆయన తెల్లషర్టుని సన్మానించిందట. ఆయన ఆ సత్కారాన్ని లెక్క చేయకుండా ఓపికగా, శుభ్రంగా కడుక్కుని మళ్లీ అక్కడే ఆనందంగా కూచున్నాడు. అదీ ఆ చింత చెట్టు మహాత్యం.
మొన్న ఆదివారం నేనూ ఆ చింత చెట్టు కింద కూచుని ఆయన జ్ఞాపకాల అలలను కొంచెం కదలించాను. దానిని ఆయన ఆంధ్రుల వలస, భూముల దురాక్రమణ, రాష్ట్రావతరణం మొదలగు జ్ఞాపకాలను ఇట్లా చెప్పుకొచ్చారు.


‘‘మా నాయనగారి పేరు సామల నాగయ్యగారు. వారు 1947లోనే స్కూలు టీచర్‍గా పనిచేసి రిటైర్‍ అయ్యారు. ‘‘అవ్వల్‍ దర్జా’’ తెలంగాణా అభిమాని. 1948 పోలీసు యాక్షన్‍ తర్వాత ఆంధ్రా నుండి వలస వచ్చిన సివిల్‍ అధికారుల ప్రవర్తన, అంతకు ముందే నిజాంసాగర్‍ కింద వ్యవసాయ భూముల్కి అగ్గువ సగ్గువకు కొని స్థిరపడిన కోస్తారైతుల ఆధిపత్యం, 1952లో చెలరేగిన గైర్‍ ముల్కీ గోబ్యాక్‍ ఉద్యమం మొదలగునవి ఆయన్ని బాగా ప్రభావితం చేశాయి. 1953-54 కాలంలో నేను ఆదిలాబాదు జిల్లా లక్సెట్టిపేటలో టీచర్‍గా ఉద్యోగం చేస్తున్నాను. అప్పటికీ ఆంధ్రా, తెలంగాణా విలీనం ఇంకా జరుగలేదు. రిటైర్‍ అయిన మా నాయనగారు నాతో పాటే వుంటున్నారు. ఒకరోజు మా ఇంటికి ఒక ఆంధ్రా పెద్ద మనిషి వచ్చాడు. అతిథి ఇంటికొస్తే ‘‘తలకాయ కోసం పీటవేసే సంస్కారం’’ తెలంగాణ వారిది. కావున మేము అన్ని మర్యాదలు అతనికి చేశాం. తర్వాత ఆయన అసలు సంగతి బయటపెట్టాడు. అక్కడికి దగ్గరలోనే వున్న సర్‍సిల్క్ ప్యాక్టరీకి అతనొక కాంట్రాక్టర్‍. బాగానే సంపాదించినట్టుంది. లక్సెటిపేట గోదావరీ నదీ తీర ప్రాంతం కాబట్టి అక్కడ వ్యవసాయ భూములు బాగా లాభదాయకం. వాటిని కొన్కుందామన్న ఆశతో ఎకరం ఏ రేటుకు దొరుకుతుందో తెలుసుకుందామని మా ఇంటికి వచ్చాడు. ఆయన మాటలన్నీ లోపలి గదిలో వున్న మా నాయనగారు విన్నారు. అంతే, అగ్గిమీద గుగ్గిలమై పోయారు. వాణ్ణి వెంటనే అవతలికి పంపమని నన్ను కోప్పడినారు. అతిథి కదా, అట్లా చేస్తే మర్యాదగా వుండదు అని నేనెంత చెప్పినా వినలేదు. పంపించమని మొండిపట్టు పట్టాడు. ఈ లక్సెటిపేట కూడా మన ఊరు కాదు కదా, మనం కాగజ్‍నగర్‍ వాళ్లం. మనకెందుకు బాధ అని నేను సముదాయించబోయాను. ‘‘అయితే ఏమయ్యింది. ఎక్కడున్నా మనం తెలంగాణా లోపలనే వుంటం. మనది తెలంగాణా, వాళ్ళు ఈ తెలంగాణా లోపలికి రావొద్దు, వస్తే మన భూములన్ని అగ్గువసగ్గువకు కొనుక్కుని మన నెత్తిమీదికే ఎక్కుతరు’’ అని గడబడ చేశాడు. చివరికి మా నాయిన పోరుపడలేక నేను ఆయనని అర్ధాంతరంగానే వెనుకకు పంపించాను.
1969 ప్రత్యేక తెలంగాణా ఉద్యమాన్ని కూడా మా నాయినగారు చూశారు. ‘‘తెలంగాణా వస్తదా’’ అని కనిపించిన ప్రతి ఒక్కరినీ పదే పదే ఆశతో అడిగేవారు. తెలంగాణా రావాలని బలంగా కోరుకునేవారు. చివరికి నిరాశతోనే 1972లో చనిపోయారు. అప్పటికి ఆయన వయస్సు సుమారు 84 సంవత్సరాలు. మా నాయిన గారి ఆశ ఇప్పటికీ అట్లనే మిగిలి వుంది. ఆయన పోయి 30 సంవత్సరాలైనా ఇంకా నెరవేరనేలేదు.


తెలంగాణా సీనియర్‍ సిటిజన్‍ శ్రీ సదాశివగారు ఇంకా మాట్లాడుతూ ఇట్లా అన్నారు. ‘‘1956లో రాష్ట్రావతరణం జరిగిన తర్వాత ప్రతి సంవత్సరం నవంబరు ఒకటవ తారీఖున ఆదిలాబాదు జిల్లా కేంద్రంలోని క్లబ్బులో సాయంత్రం ఒక ఫంక్షన్‍ జరిగేది. అది ఆఫీషియల్‍ ఫంక్షన్‍. జిల్లా కలెక్టర్‍ అల్లాయార్‍ఖాన్‍ కూడా వచ్చేవారు. పట్టణంలోని ఉద్యోగస్తులందరూ దానికి విధిగా హాజరయ్యేవారు. అందులో ఒకరిద్దరు ఆంధ్రా అధికారులు కోస్తా ఆంధ్రావారి చరిత్ర, సంస్కృతి, భాషా గొప్పదనాల గురించి ఉపన్యాసాలు ఇచ్చేవారు. నేనెప్పుడూ ఆ ఫంక్షన్‍కి హాజరుకాలేదు. స్పష్టగా చెప్పాలంటే బాయ్‍కాట్‍ చేసేవాణ్ణి.


‘జిల్లా కలెక్టర్‍ అల్లాయార్‍ఖాన్‍ చాలా మంచి మనిషి. నవాబుల ఖాన్‍దాన్‍కి చెందినవాడు. నా సంగతి గమనించి ఒకసారి ‘‘ఆ ఫంక్షన్లకు మీరెందుకు హాజరవుతలేరు’’ అని ప్రశ్నించాడు. దానికి నేను సమాధానంగా ‘‘నవంబరు ఒకటి నా దృష్టిలో బ్లాక్‍డే. అది సంతోషించదగ్గ సంగతికాదు. నిరసనగా దానిని ప్రతి సంవత్సరం నేను బాయ్‍కాట్‍ చేస్తాను. అది అఫీషియల్‍ ఫంక్షన్‍ అయితే కావొచ్చు. హాజరుకావాలని షరతుపెడితే మాత్రం నేను నా ఉద్యోగానికి రాజీనామాకైనా సిద్ధమే కాని హాజరు మాత్రం కాను. నా దృష్టిలో నవంబరు ఒకటవ తేదీన ఒక బ్లాక్‍-డే’’ అని ఖండితంగా చెప్పాను.
నా మాటలకు ఆయన స్పందిస్తూ ‘‘మేరే లియే భీ… అని, అర్ధాంతరంగా, అర్థవంతంగా ఆగి, నా కళ్ళలోకి చూసి నవ్వాడు’’. శ్రీ సదాశివగారి, వారి నాయనగారైన శ్రీ నాగయ్యగారి అనుభవాలు, అనగా రెండు తరాలవారి చేదు అనుభవాలు జాగ్రత్తగా పరిశీలిస్తే ఆంధ్రా, తెలంగాణా విలీనానికి ముందు, ఆ తర్వాత రెండు ప్రాంతాల ప్రజల మధ్యన ‘భావసమైక్యత’’ ఎంత చక్కగా వర్థిల్లిందో మనకు తెలుస్తూనే వుంది.


అప్పటికే మిట్ట మధ్యాహ్నమైంది. చింత చెట్టు ఆకుల సందుల్లో నుండి ఎండ వెండివెలుగుల్లా నేలమీద పరుచు కుంటుంది. మేము ఎంతకూ ఎడతెగని, విడివడని ముచ్చట్లలో నిండా మునిగి వుండగానే రసోయాఘర్‍ నుండి ‘కాణా హాజిర్‍ ఐ’’ అన్న పిలుపు వచ్చింది. మా మఖాం లోపలి మనసాలలోకి మార్చాం. వేడి వేడి పల్చటి పెద్ద పెద్ద జొన్నరొట్టెలు. కలగలుపు ఆకు కూరల శాఖం. పప్పుదప్పళం. ఎంత రుచో. పట్టణవాసం నుండి పారిపోయి వచ్చినవారికి అట్లాంటి భోజనం మళ్ళీ మరుపుకు రాదు. ఎదురుగా టీ.వీ.లో 60 సంవత్సరాల కిందటి ‘నర్సిమెహాతా’ మరాఠి సినిమా. శ్రీ సదాశివగారి ఇంట్లో మరాఠి ఛానల్స్కే ఎక్కువ డిమాండ్‍. ఆ సినిమాను ప్రభాత్‍ టాకీస్‍ వారు తీశారు. ఆ సంస్థ మూతపడికూడా 60 సంవత్సరాలు దాటింది. ఆ సినిమాలో దుర్గాకోటే నటించింది. నర్సిమెహతా కొడుకుగా విష్ణుపంత్‍ పాగ్నీస్‍ నటించారు. పాటలు అమీర్‍బాయ్‍ కర్నాటకీ పాడింది. ఆ పాటల రాగాలు మనల్ని మన పూర్వజన్మల పురాజ్ఞాపకాల్లోకి తీసికెళ్తాయి. నర్సిమెహతా..


భక్తి గీతం పరవశంగా పాడుతున్నాడు. ఆ పాట అర్థం ఏమిటీ సార్‍ అన్న నా ప్రశ్నకు ఆయన రొట్టె తినుకుంటూనే మళ్ళీ ముచ్చట కొనసాగించారు. ‘‘ఇతరుల పీడనను గుర్తించినవాడే నిజమైన వైష్ణవుడు’’ అని దీని అర్థం. మానవ సేవయే మాధవ సేవ అన్న భావానికి ఇది దగ్గరగా వుంటుంది. కొన్ని వందల సంవత్సరాల క్రిందట ఈ భక్తిగీతాన్ని నర్సిమెహతా అనే భక్తుడు స్వయంగా రచించి, గానించి, ప్రచారం చేశాడు. ఈయన గుజరాత్‍లోని ద్వారక పుణ్యక్షేత్రంలో స్థిరపడిన ఒక కృష్ణభక్తుడు. గాంధీజీకీ ఈ భక్తిగీతం అంటే చాలా ఇష్టం. సంగీత సరస్వతి ఎం.ఎస్‍. సుబ్బలక్ష్మి ఈ భక్తిగీతం పాడితే వినాలని ఆయన కోరిక. ఈ సంగతి తెలుసుకున్న సుబ్బలక్ష్మి ఆ గుజరాతి భాషలోని మెళకువల్ని తెలుసుకుని, పాటను సాధన చేసి ఆడియో క్యాసెట్‍ను రూపొందించి మద్రాస్‍ నుండి విమానం ద్వారా ఏయిర్‍మెయిల్‍లో దాన్ని ఢిల్లీకి పంపించింది. కాని బాపూజీకి ఆ క్యాసెట్‍ను వినే అదృష్టం లేదు. ఆ క్యాసెట్‍ ఢిల్లీకి చేరుకున్న రోజే ఆయన హత్య జరిగింది. చివరికి ఆయన అంతిమ యాత్ర పొడుగునా శకటం నుండి టేప్‍రికార్డ్ ద్వారా ఆ భక్తిగీతాన్ని పదే పదే వినిపించారు. బాపూజీ నిజమైన వైష్ణవుడు అని ఆ గీతం మరోసారి నిరూపించింది.’’


భోజనం ముగిసింది. జొన్న రొట్టెల భుక్తాయాసంతో చింతచెట్టునీడ ఒడిలో కుక్కిమంచమేసుకొని అందులో ఒక చిన్నకునుకు తీసాను. ‘తిరిగి ప్రకృతిలోకి’ అన్నట్లు మనసు మహదానందంలో తేలిపోసాగింది. అంతలో ‘లేచారా’ అన్న సార్‍ పిలుపుకు లేచి మంచంలోనే కూచున్నాను.
కొద్ది దూరంలో వాళ్ళ మసలి పనిమనిషి రాజక్క, తీగలమీద, పిండిన బట్టలారేస్తుంది. ఆమెను చూస్తు సార్‍ మళ్ళీ ముచ్చట్ల ముగ్గులోకి నన్ను దింపాడు. ‘‘ఆమె మా పని మనిషి రాజక్క, మాల కులం, ఆమెకు తన కులం స్పృహా ఎక్కువ. మా ఇంట్లో మరొ పనిమనిషి కూడా వున్నాడు. అతను గంగన్న. మాదిగ కులం. తనకన్న అతనిది తక్కువ కులం అని ఆమె బలంగా నమ్ముతుంది. తీగల మీద అతని బట్టఏమైనా వుంటే వాటిమీద దూరంగానైనా తన బట్టలు ఆరేయదు. తాను మైలబడతానని ఆమె భావం. ఇంకెక్కడో వేసుకుంటుంది. మా ఇంట్లో ప్రతి ముఖ్యమైన పండుగకు పంక్తి భోజనాలు చేస్తాం. మేమూ మా కుటుంబ సభ్యులమేగాక మా పనిమనిషులు కూడా మాతో పంక్తిలో కూర్చుంటారు. మాకేమి పట్టింపులు లేవు. ఆనందంగా భోజనాలు చేస్తాం. ఆ పంక్తిలో రాజక్క మాత్రం గంగన్న పక్కన కూర్చోదు. మైలపడతానని ఆమె భయం. వారిద్దరు ఉప్పు నిప్పు. వారిద్దరి మధ్యలో నేనైనా లేక మా కొడుకులైనా కూర్చుంటారు. అదే పంక్తిలో మా ఇంటి చాకలి మనిషి కూడా వుంటాడు. అతను కూడా వీరిలో ఎవరిపక్కన కూచోవటానికి సిద్దంగా వుండడు. కులం విషయంలో అగ్రవర్ణాల వారికి ఎంత అహంకారం వుంటుందో అంతే అహంకారం బీసీలలో, దళితులలో వారి వారి ఇతర ఉపకులాల్లో వుండటం ఎంత విచిత్రం? ఎంత వైరుధ్యం? కులాల డైనమిక్స్ను అర్థం చేసుకోవటం ఎంత కష్టం. కొడవటిగంటి కుటుంబరావుగారు ఒక చోట ఇలా అంటారు – సోషలిజం వచ్చినా కులం గాడవాసన అప్పటికీ పోదని!


గాజు గ్లాసుల్లో వచ్చిన ‘చా’ను చప్పరిస్తూ మా ‘గుఫ్తగూ’ గుజరాత్‍ మత కల్లోలాలవైపు మళ్లింది. సంఘ్‍పరివార్‍ వాళ్లు ‘ఆధునిక కాలం రాక్షసులు’ అని తన అసహనాన్ని చాలా స్వాతికంగా తెలిపారు. ప్రశంసనైనా, విమర్శనైనా సంయమనంతో వెలిబుచ్చే సుసంస్కారం వారిది. మతదురహంకారం గుజరాత్‍లో ఎంతదాకా వెళ్లిందంటే ఎప్పుడో చనిపోయిన ‘ఉస్తాద్‍ అలీ దఖనీ’ సమాధిని గడ్డపారలతో తవ్కిపారేశారు. ఆ ఉస్తాద్‍ అలీ గొప్ప సంగీత విధ్వాంసుడు. దేశమంతటా ఆయన శిష్యులే. అందులో బ్రాహ్మణులే అధికం. మైసూరు, బరోడా సంస్థానాలలో ఆస్థాన విధ్వాంసుడుగా వున్నాడు. ఆయన నిజమైన గొప్ప ముస్లిం అని బాధపడ్డారు.
ఉస్తాద్‍ బిస్మిల్లాఖాన్‍ షెహనాయి వాయిద్యకారుడు ఒకసారి అమెరికాకు వెళ్తే ఆయన శిష్యులు మీరిక్కడే వుండండి, మీకు అన్ని సౌకర్యాలు సమకూరుస్తాం అని ప్రార్థించారట. మరి నా కాశీలోని గంగామాయీని కూడా ఇక్కడికి రప్పించగలరా అని ఉస్తాద్‍ ప్రశ్నించాడట. ఇది నిజమైన ముస్లింల గొప్పతనం. ఉస్తాద్‍ బిస్మిల్లాఖాన్‍ పూర్వీకులందరు కాశీక్షేత్రంలోని అన్నపూర్ణ దేవాలయంలో నిలయవిధ్వాంసులు. ప్రతిరోజు ఉదయం సాయం కాలాల్లో వారు దేవాలయంలో షెహనాయి వినిపిస్తారు. ఇటువంటి మతసామరస్యాన్ని సంఘ్‍పరివార్‍ ధ్వంసం చేస్తుంది. అని ఆవేదన వెలిబుచ్చారు.
అంతలో ‘పెంజీకట్లు’ కమ్ముకొచ్చాయి. సీసపు గ్లాసుల గలగలల మధ్య శ్రీ సదాశివగారితో ‘‘సత్సంగ్‍’’లో కూచున్నాను. కాదనలేం కదా! అందమైన సాఖీలతోగాని, మేధావులు పండితులతోగాని, సాధువులు సత్ఫురుషుల సాంగత్యంలోగాని సురాపానం చేయాలని గాలిబ్‍ అన్నారని ఆయన చెప్పుతుంటారు. ‘‘ఖుల్‍ఖులే మీనా’’ను వక్కాణిస్తుంటారు. ‘‘జో నహీఁపీతా ఓ షాయర్‍ నహీఁ బన్‍తా’’ అని ఆయన హాస్యమాడుతూ వుంటారు. ఆయనను కాదనే కలేజా నాకు లేదు కావున గ్లాసుల గలగలలో నేనూ పాల్గొంటాను. ఆ ‘మెహఫిల్‍’లో కూడా మా ‘‘బహెస్‍’’ భాషపైకి మళ్ళింది.


‘‘నన్నందరూ బహుభాషా పండితుడని పొగుడుతుంటారు. అందు నా గొప్పేమీ లేదు. మా ఆదిలాబాదులో సామాన్యులు కూడా బహుభాషలలో మాట్లాడుతుంటారు. అది ఆదిలాబాద్‍ గొప్పతనం. సరిహద్దు జిల్లా కావున అందరికీ మరాఠి వస్తుంది. హిందీ, తెలుగు, ఉర్దూలు సరేసరి. గోండీ భాష, లంబాడీభాషలు కూడా వినిపిస్తవి. మధుర జాతివారు ఈ జిల్లాలోనే అధికంగా వున్నారు. కావున మధురభాష కూడా చాలా మందికి వస్తుంది. మరి నా గొప్పతనం ఏముంది? అని వినయంగా విన్నవిస్తూ, మహమ్మద్‍ జహూరుద్దీన్‍ అనే బస్సు కండక్టర్‍ తన బస్సులో ఎక్కిన ప్రయాణీకులతో వారి వారి భాషలలోనే మాట్లాడుతాడని చెప్పుతూ మా ఆదిలాబాద్‍ జిల్లాలో బస్సు కండక్టర్‍ కూడా బహుభాషా పండితుడేనని చమత్కరించారు. మరాఠి భాష శ్రీ సదాశివగారికి నచ్చిన మానస పుత్రిక.


గొప్పవాళ్ళను చాలా మందిని చాలా దగ్గర నుండి చూశాను. కనుక తాను గొప్పవాడినన్న అహం తనకు లేదని తన గురువుగారు తల్లావజ్జుల శివ శంకరస్వామిగారి ముందు తానెంత అని సవినయంగా చెప్పుకుంటారు. తన పథనిర్దేశకుడు కీర్తిశేషులు సురవరం ప్రతాపరెడ్డిగారిని తరచుగా స్మరిస్తుంటారు. ఆయనను చూస్తేంటే, వింటూంటే, ఈనాటి ఈ ‘సూడో ఇంటలెక్చువల్స్’ తరానికి ఈ విషయం ఎందుకుండదో అర్థం కాలేదు. ‘‘అహం బ్రహ్మస్మికి’’ ప్రతిరూపాలు వారు. కాలోజీ మాటలలో వారు ‘నా’ నుండి ‘మా’ దాకానే రాలేదు. ఇక ‘మనం’’ దాకా రావటానికి ఎంత కాలం పడుతుందో!
మా ముచ్చట చివరికి ఉర్దూ భాషపైకి మళ్ళింది. ఉర్దూ భాష ముస్లింలకు సంబంధిం చిందన్న అపోహ ఇటీవల ఇటు ముసల్మానుల్లోనూ, అటు హిందూ మతోన్మాదులలోను బలపడుతుంది. అది పొరపాటు అభిప్రాయం. ఉర్ధూభాష భారతదేశానికి సబంధించినది. మన రాష్ట్రంలో తెలంగాణకు సంబంధించినది. ఇది అన్ని మతాలకు సంబంధిచిన భాష. బంగ్లాదేశ్‍లో ముస్లింలందరూ ‘బంగ్లా’ భాషనే మాట్లాడుతారు.


తమిళనాడులో ముస్లింలు తమిళంలోనే మాట్లాడుతారు. ఇక ఆంధ్రలో, ఖమ్మంలో ముస్లింలు కూడా తెలుగులోనే మాట్లాడుతారు. ఫైజ్‍ అహమ్మద్‍ ఫైజ్‍ ప్రఖ్యాత ఉర్దూ కవి, అవిభక్త భారతదేశంలో పంజాబ్‍కు చెందినవాడు. దేశవిభజన తర్వాత పాకిస్తాన్‍లో స్థిరపడినాడు. అక్కడ అధికార భాష విషయంలో రెఫరెండం జరిగినప్పుడు అత్యధికులు పంజాబి భాష మాట్లాడుతారు. కావున పంజాబీ భాష అధికార భాషగా వుండాలని వివరించారు.
ఆ రాత్రి ‘‘బడాఖానా’’ ఏర్పాటు చేశారు. జొన్నరొట్టెలు, కోడిమాంసం భలే గొప్ప కాంబినేషన్‍. సార్‍ కొడుకులు శ్రీవర్ధన్‍, రాజవర్ధన్‍లు ‘‘పితృవాక్య పరిపాలకులు’’. మరో కొడుకు చంద్రశేఖర్‍ హైదరాబాదులో వకీలు. సార్‍ ఆదేశం మేరకు ఆ ‘‘బహు’’వర్థన్‍లు నన్ను ఆ రాత్రి హైదరాబాదు బస్సు ఎక్కించారు. నేనెంతో అదృష్టవంతుడిని. ఆ ‘‘తెలంగాణా శీర్షమాణిక్యం’’ నన్ను నాలుగో కొడుకుగా ప్రేమిస్తున్నందుకు! శ్రీ సదాశివగారి సాహిత్య, సంగీత సముద్ర తీరాన కొన్ని ఇసుక రేణువుల్ని ఏరుకుంటున్నందుకు!!

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *