పట్టణ రహదారుల అంచులను పచ్చదనం చేయడం వల్ల ఉష్ణమండల నగరాల్లో సీతాకోకచిలుకల వైవిధ్యం పెరుగుతుంది.
సింగపూర్ ఆధారిత అధ్యయనం ప్రకారం, రోడ్డు పక్కన ఉన్న పచ్చదనం యొక్క ఇరుకైన స్ట్రిప్లు పరాగసంపర్క వైవిధ్యాన్ని పెంచడానికి ప్రభావవంతమైన, తక్కువ ఖర్చుతో కూడిన మార్గం.
మన నగరాలను తిరిగి అడవిలోకి తీసుకురావడానికి రోడ్ల అంచులు కీలకం కావచ్చు. సింగపూర్ నుండి వచ్చిన ఒక కొత్త అధ్యయనం ప్రకారం, ఈ విస్మరించబడిన పచ్చదనం సీతాకోకచిలుకల జనాభాను పెంచుతుంది. కాంక్రీటు-బరువైన పట్టణ అడవులలో కూడా.
ప్రకృతి దృశ్యం, పట్టణ ప్రణాళిక, రోడ్డు అంచులలోని పూల వైవిధ్యం, నిర్మాణ సంక్లిష్టత సీతాకోకచిలుక జాతుల సమృద్ధి, గొప్పతనాన్ని పెంచాయని వెల్లడించింది. సింగపూర్ అంతటా 101 రోడ్డు అంచులను పరిశోధకులు అంచనా వేశారు. ఇది జనసాంద్రత కలిగిన నగర-రాష్ట్రం. ఇది తనను తాను ‘‘ప్రకృతిలో నగరం’’గా ముద్ర వేసుకుంది.
1,320 తేనె తినే కార్యక్రమాలలో 56 సీతాకోకచిలుక జాతులను పరిశీలించిన ఈ అధ్యయనం, నగర ప్రణాళికదారులు సాంప్రదాయ ఉద్యానవనాలకు మించి చూడాలని, రోడ్డు అంచుల వంటి సరళ ఆకుపచ్చ మౌలిక సదుపాయాలు విచ్ఛిన్నమైన పట్టణ ఆవాసాలను ఎలా మిళితం చేయగలవో పరిశీలించాలని కోరుతూ పెరుగుతున్న పరిశోధనా విభాగానికి తోడ్పడుతుంది.
నిర్మాణాత్మక సమీకరణ నమూనాను ఉపయోగించి, తేనె లభ్యత, అంచు పరిమాణం, ట్రాఫిక్ సాంద్రత, చుట్టుపక్కల పచ్చదనం వంటి అంశాలు సీతాకోకచిలుక వైవిధ్యాన్ని ఎలా ప్రభావితం చేశాయో పరిశోధకులు పరిశీలించారు. తేనె-పుష్ప వైవిధ్యం బలమైన ప్రత్యక్ష సానుకూల ప్రభావాన్ని కలిగి ఉందని వారు కనుగొన్నారు. వివిధ రకాల పుష్పించే జాతులు – ఎక్కువగా స్థానికేతర – నాటిన రోడ్డు అంచులు ఎక్కువ సంఖ్యలో సీతాకోక చిలుకలను ఆకర్షించాయి, అయితే మొక్కలు ఈ ప్రాంతానికి చెందినవి కావు.
ఆసక్తికరంగా, పెద్ద అంచు పరిమాణం, ఎక్కువ మొక్కల సమ•ద్ధి నేరుగా సీతాకోకచిలుకల సంఖ్య పెరుగుదలకు దారితీయకపోయినా, అవి తేనె లభ్యతను మెరుగుపరచడం, నిర్మాణ సంక్లిష్టతను పెంచడం ద్వారా పరోక్షంగా సీతాకోకచిలుకల జనాభాకు మద్దతు ఇచ్చాయి. ఈ సంక్లిష్టత.. ముఖ్యంగా వృక్షసంపద ఎత్తులో వైవిధ్యం. మరింత అనుకూలమైన మైక్రోక్లైమేట్లను సృష్టించింది. అవాంతరాల నుండి రక్షణను అందించింది.
దీనికి విరుద్ధంగా అధిక ట్రాఫిక్ సాంద్రత కలిగిన రోడ్లు సీతాకోకచిలుకల వైవిధ్యంపై ప్రత్యక్ష ప్రతికూల ప్రభావాన్ని చూపాయి. వాహనాల నుండి వచ్చే కాలుష్యం, వాటిని ఢీకొనడం, అల్లకల్లోలం సీతాకోకచిలుకల కార్యకలాపాలకు, తినే ప్రవర్తనకు అంతరాయం కలిగించినట్లు కనిపించాయి. అయినప్పటికీ, రోడ్డు అంచులు పెద్ద పచ్చని ప్రదేశాలతో చుట్టుముట్టబడిన చోట, ముఖ్యంగా విశాలమైన ప్రకృతి దృశ్యాల ప్రమాణాల వద్ద (500-1000 మీటర్లు), చిన్న, తక్షణ స్థానిక మండలాలలో కాకుండా సీతాకోకచిలుకలు మెరుగ్గా పనిచేశాయి.
‘‘రోడ్డు అంచుల వంటి చిన్న తరహా పచ్చని ప్రదేశాలను తరచుగా పట్టించుకోని సాంప్రదాయ పట్టణ ప్రణాళిక ప్రాధాన్యతలను ఈ పరిశోధనలు సవాలు చేస్తున్నాయి.’’ జీవవైవిధ్యానికి సాధారణంగా ఉపయోగించే ఫ్లాగ్షిప్ టాక్సన్ అయిన సీతాకోకచిలుకలకు ప్రయోజనం చేకూర్చడానికి రోడ్ అంచులను మెరుగుపరచడానికి మా ఫలితాలు అవకాశాలను హైలైట్ చేస్తాయి’’ అని రచయితలు సమర్పించిన జర్నల్ పత్రంలో రాశారు.
పట్టణ జీవవైవిధ్యాన్ని పెంచడానికి ఎంపిక చేసిన కోత, పుష్పించే జాతుల మిశ్రమాన్ని నాటడం, వృక్షసంపదలో నిర్మాణాత్మక వైవిధ్యాన్ని నిర్వహించడం తక్కువ ఖర్చుతో కూడిన మార్గాలు అని వారు సూచించారు.
సింగపూర్ తన భూభాగంలో 50 శాతం ప్రాంతాన్ని వృక్షసంపదతో నింపి, ‘‘పార్క్ కనెక్టర్లు’’, ‘‘నేచర్ వేస్’’తో అనుసంధానించడం ద్వారా జీవవైవిధ్య నష్టంతో పోరాడుతున్న ఇతర నగరాలకు ఒక సంభావ్య నమూనాను అందిస్తుంది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా పట్టణ విస్తరణ వేగవంతం అవుతున్నందున, పర్యావరణ వ్యవస్థలను పనితీరును కొనసాగించే కీటకాలకు చిన్న చిన్న పచ్చదనం కూడా పెద్ద తేడాను కలిగిస్తుందని ఈ అధ్యయనం సకాలంలో ఆధారాలను అందిస్తుంది.
-నందితా బెనర్జీ
(డౌన్ టు ఎర్త్ మ్యాగజైన్)
అనువాదం: ఎసికె. శ్రీహరి