మునిసిపల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ మరియు పట్టణాభివృద్ధిశాఖ మంత్రి కేటీఆర్
రాష్ట్ర జనాభాలో 43 శాతం పట్టణ ప్రాంతాల్లో నివసిస్తున్నారని, రాబోయే ఐదేళ్లలో ఇది 50 శాతానికి చేరుకునే అవకాశం ఉందని, ఇది వేగంగా పట్టణీకరణకు సూచన అని మునిసిపల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ మరియు పట్టణాభివృద్ధి శాఖ మంత్రి కేటీఆర్ అన్నారు. ఉపాధి, విద్య, ఆరోగ్య సంరక్షణ సౌకర్యాలు మరియు ఇతర కారణాలతో ప్రజలు గ్రామాల నుండి పట్టణాలకు తరలివచ్చారు. ఈ తరుణంలో, మౌలిక సదుపాయాలను అభివృద్ధి చేయాల్సిన బాధ్యత రాష్ట్ర ప్రభుత్వానికి, మునిసిపాలిటీలకు ఉంది, అందువల్ల రాష్ట్రంలో క్రమబద్ధమైన పట్టణీకరణకు రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ప్రధాన ప్రణాళికలను చేపట్టింది. మొత్తం 142 మునిసిపాలిటీలను రాష్ట్రంలో బహిరంగ మలవిసర్జన రహిత (ఓడిఎఫ్) పట్టణ స్థానిక సంస్థలుగా మార్చాలనే లక్ష్యంతో రాష్ట్ర ప్రభుత్వం కృషి చేస్తున్నట్లు మునిసిపల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్, పట్టణాభివృద్ధి శాఖ మంత్రి కె. తారక రామారావు తెలియజేశారు.
రాష్ట్రంలోని అన్ని పట్టణాలను ఓడిఎఫ్ కలిగి ఉన్నట్లు కేంద్రం గుర్తిం చింది. కానీ, రాష్ట్ర ప్రభుత్వం దాంతో సంతృప్తి చెందలేదు. రాష్ట్రంలో ఎనిమిది మునిసిపాలిటీలు ఓడిఎఫ్ యొక్క ట్యాగ్ను ఆస్వాదిస్తున్నాయి. రెండు మునిసిపల్ కార్పొరేషన్లు అంటే జీహెచ్ఎంసీ మరియు వరంగల్ మునిసిపల్ కార్పొరేషన్కు ఓడిఎఫ్ హోదా లభించింది. మున్సిపల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ మరియు పట్టణాభివృద్ధి విభాగం రాష్ట్రంలోని మొత్తం 142 మునిసిపాలిటీలకు మల బురద శుద్ధి ప్లాంట్లు (ఎఫ్ఎస్టిపి) అభివృద్ధి చేయడం, జనాభాకు అనుగుణంగా మరుగుదొడ్లు ఏర్పాటు చేయడం, వ్యర్థాల సేకరణకు చర్యలు మరియు కంపోస్టింగ్ వ్యవస్థ ద్వారా ఓడిఎఫ్ హోదాను సాధించాలనే లక్ష్యంతో పనిచేస్తోంది.
ముఖ్యమంత్రి కె. చంద్రశేఖర్ రావు ప్రజలకు మెరుగైన సేవలను అందించేలా పౌర కేంద్రీకృత కొత్త మునిసిపల్ చట్టాన్ని తీసుకువచ్చారు. కొత్త మున్సిపల్ యాక్ట్ -2019లో పొందుపరిచిన నిబంధనలను 10 శాతం గ్రీన్ బడ్జెట్ మరియు ఇళ్ల నిర్మాణానికి జారీ అనుమతుల కాలపరిమితితో సహా వాటిని జాబితా చేశారు. పట్టణాలు కాంక్రీట్ అరణ్యాలుగా మారకుండా ఉండటానికి ప్రతి మునిసిపాలిటీ తన బడ్జెట్లో 10 శాతం పచ్చదనం అభివృద్ధికి ఖర్చు చేయాలని ఈ చట్టంలో ఆదేశించారు. 142 మునిసిపాలిటీలలో, 1326 నర్సరీలు, 197 డ్రై రిసోర్స్ సెంటర్లు మరియు 140 కంపోస్ట్ యార్డులను రాష్ట్రంలో అభివృద్ధి చేశారు. పట్టణాల డంపింగ్ యార్డులలో దశాబ్దాలుగా వ్యర్థాలు పోగుపడ్డాయని, వ్యర్థాలను మరియు వాటి రీసైకిల్ను తొలగించడానికి బయో మైనింగ్ చేపట్టామని చెప్పారు.
ప్టణ ప్రగతి వార్షిక పురస్కారాలను ప్రతి సంవత్సరం ఫిబ్రవరి 24న ఉత్తమంగా ప్రదర్శించే పట్టణ స్థానిక సంస్థలకు విస్తరిస్తామని ప్రకటించారు. ఈ పురస్కారాలు ఐదు విభాగాలలో ఉంటాయి, అనగా మోడల్ మునిసిపాలిటీ, జల వనరుల పరిరక్షణ, పారిశుద్ధ్యం నిర్వహణ, పచ్చదనం అభివృద్ధి మరియు బయో మైనింగ్.
ప్టణ ప్రగతి కార్యక్రమం కింద రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఫిబ్రవరి నుంచి మొత్తం 1,112 కోట్ల రూపాయలను మునిసిపాలిటీలకు విస్తరించిందని మంత్రి కేటీఆర్ గుర్తు చేశారు. మునిసిపాలిటీల పారిశుధ్య కార్మికుల సంక్షేమానికి ముఖ్యమంత్రి కట్టుబడి ఉన్నారని పేర్కొన్న ఆయన, ప్రతి నెలా 5వ తేదీ నాటికి జీతాలు తమ బ్యాంకు ఖాతాల్లోకి జమ అవుతున్నాయని చెప్పారు. ‘కోవిడ్’ మహమ్మారి సమ యంలో వారి సేవలకు ప్రత్యేక ప్రోత్సాహ కాన్ని కూడా అందించారు.
స్థానిక పరిపాలనలో ప్రజల భాగస్వామ్యాన్ని ప్రోత్సహించే లక్ష్యంతో, మునిసిపల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ మరియు పట్టణాభివృద్ధి శాఖ మంత్రి కె.టి. రామారావు కొత్త మునిసిపల్ చట్టాన్ని సమర్థవంతంగా అమలు చేయాలనే లక్ష్యంతో కొత్త సంవత్సరాన్ని ప్రారం భించారు. ఆస్తిపన్ను అంచనా మరియు భవన నిర్మాణ పరంగా వరుసగా స్వీయ-ప్రకటన మరియు స్వీయ ధృవీకరణ స్వేచ్ఛతో ప్రజలను శక్తివంతం చేయడంతో పాటు, ఏదైనా ఉల్లంఘన జరిగితే రాష్ట్ర ప్రభుత్వం భారీ జరిమానాలను (25 సార్లు వరకు) విధిస్తుంది.
కొత్త మునిసిపల్ చట్టం ప్రకారం, 75 చదరపు గజాల కంటే తక్కువ భూమి ఉన్నవారు మునిసిపాలిటీలో ఉచిత రిజిస్ట్రేషన్ తర్వాత తమ ఇళ్లను నిర్మించగలరు, 75 చదరపు గజాల కంటే ఎక్కువ భూమి ఉన్నవారు స్వీయ ధృవీకరణ తరువాత నిర్మాణాన్ని ప్రారంభించవచ్చు. పత్రాల కొరత ఉన్నట్లయితే, అధికారులు ఒక వారంలోపు దరఖాస్తుదారునికి తెలియజేయాలి మరియు 21 రోజులలోపు అనుమతి ఇవ్వాలి. ఏదైనా లోపాలు జరిగితే సేవల నుండి తొలగింపుతో సహా అధికారులపై కఠినమైన చర్యలను తీసుకుంటారు.
‘‘22వ రోజు దరఖాస్తుదారుడు ఇ-మెయిల్ లేదా పోస్ట్ ద్వారా సంబంధిత మునిసిపల్ అథారిటీ నుండి భవన నిర్మాణానికి స్వయంచాలక అనుమతి పొందుతారు. తద్వారా గృహ రుణాలు కూడా పొందగలుగుతారు. ఏదేమైనా నిబంధనలను ఉల్లంఘించి నట్లయితే, ముందస్తు నోటీసు లేకుండా భవనం కూల్చివేయ బడుతుంది మరియు భారీ జరిమానాలు విధిస్తారు.’’అని మంత్రి తెలిపారు. ఎన్నికైన ప్రతినిధులు, మునిసిపల్ అధికారులు మరియు ప్రజలు పాల్గొన్న ఒక సమావేశంలో మునిసిపల్ చట్టాన్ని సమర్థవంతంగా అమలు చేయడం మంత్రిగా తనకు సవాలుగా మారుతుందని కేటీఆర్ అభిప్రాయపడ్డారు.
మునిసిపల్ ఎన్నికలు జరిగిన వెంటనే, కొత్త మునిసిపల్ చట్టం అమలుపై అన్ని రాజకీయ పార్టీల నుండి మునిసిపల్ చైర్పర్సన్లు మరియు కౌన్సిలర్లతో సహా ఎన్నికైన ప్రతినిధులందరికీ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం శిక్షణా కార్యక్రమాలు నిర్వహించింది. అధికారులకు కూడా ఇలాంటి వర్క్షాప్లు జరిగాయి. ‘‘మా లక్ష్యం పాలనలో ప్రజల భాగస్వామ్యాన్ని ప్రోత్సహించడం మరియు పారదర్శక మరియు అవినీతి రహిత పాలనను నిర్ధారించడానికి ఎన్నుకోబడిన ప్రతినిధులతో పాటు అధికారులను మరింత బాధ్యత వహించడం. కౌన్సిలర్లు మరియు అధికారులపై కూడా సేవల నుండి తొలగింపుతో సహా కఠినమైన చర్యలు ప్రారంభించ బడతాయి. మేము మొదట టిఆర్ఎస్ కౌన్సిలర్లకు వ్యతిరేకంగా విప్ కొట్టడం ప్రారంభిస్తాము’’ అని మంత్రి కేటీఆర్ నొక్కిచెప్పారు. పట్టణ, గ్రామీణ ప్రాంతాల ఏకకాల అభివృద్ధికి ముఖ్యమంత్రి సూచనల మేరకు మున్సిపల్ ఎన్నికల తరువాత పల్లె ప్రగతి కార్యక్రమం తరఫున రాష్ట్ర ప్రభుత్వం పట్టణ ప్రగతి కార్యక్రమాన్ని ప్రారంభించినట్లు మంత్రి తెలిపారు.
కొత్త జిహెచ్ఎంసి చట్టం
హైదరాబాద్ అందరికీ అంతర్జాతీయ గమ్యస్థానం. అభివృద్ధి చెందడానికి వీలుగా రాష్ట్ర ప్రభుత్వం కొత్త గ్రేటర్ హైదరాబాద్ మున్సిపల్ కార్పొరేషన్ (జిహెచ్ఎంసి) చట్టాన్ని తీసుకువచ్చింది. మున్సిపల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్, పట్టణాభివృద్ధి శాఖ మంత్రి కె టి రామారావు జిహెచ్ఎంసి (సవరణ) బిల్లును 2020లో ప్రవేశపెడుతూ రాష్ట్ర శాసనసభలో ఈ ప్రకటన చేశారు. జీహెచ్ఎంసీ కౌన్సిల్లో మహిళలకు 50 శాతం రిజర్వేషన్లు తప్పనిసరి చేసే బిల్లును రాష్ట్ర అసెంబ్లీ ఆమోదించింది. ఈ విషయంలో రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఇంతకు ముందు ఆదేశాలు జారీ చేసి, గత ఎన్నికల సమయంలో జిహెచ్ఎంసి కౌన్సిల్లో మహిళలకు 50 శాతం రిజర్వేషన్లు కల్పించినప్పటికీ, కొత్త బిల్లు దీనికి చట్టబద్ధతను ఇస్తుంది. జిహెచ్ఎంసి బడ్జెట్లో 10 శాతం గ్రీన్ బడ్జెట్కు కేటాయిం చడంతో సహా జిహెచ్ఎంసి చట్టానికి మరో నాలుగు సవరణలను ఈ బిల్లు తీసుకువచ్చింది. కొనసాగింపు మరియు బాధ్యతను నిర్ధారించడానికి స్థానిక సంస్థలో రెండు పదాలకు రిజర్వేషన్లను నిర్ణయించే నిబంధనను కూడా ఈ బిల్లు అందిస్తుంది. పంచాయతీ రాజ్ చట్టం, మున్సిపల్ చట్టంలో ఇలాంటి నిబంధనలు కల్పించామని తెలిపారు. మరో పెద్ద సవరణలో, జిహెచ్ఎంసి ఎన్నికలు నిర్వహించడంపై రాష్ట్ర ప్రభుత్వ అంగీకారంతో మాత్రమే నిర్ణయం తీసుకోవాలని బిల్లు రాష్ట్ర ఎన్నికల సంఘాన్ని ఆదేశించింది. ‘‘జీహెచ్ఎంసీలోఎన్నికలు నిర్వహించడం చాలా శ్రమతో కూడుకున్న పని, ఈ సవరణను తీసుకురావడం వెనుక ఉన్న లక్ష్యం ఏమిటంటే, ప్రకృతి వైపరీత్యాలు (భారీ వర్షాలు మరియు వరదలు), సిబ్బంది లభ్యత, శాంతిభద్రతలు మరియు ఇతర సమస్యలు, ‘జీహెచ్ఎంసీ’ ఎన్నికలు నిర్వహించడానికి ముందు పరిగణనలోకి తీసుకోవడం,’’ అని మంత్రి అన్నారు.
యువత, సీనియర్ సిటిజన్లు, మహిళలు మరియు ప్రముఖ పౌరులు – ప్రతి విభాగానికి నాలుగు పౌరుల కమిటీల రాజ్యాంగం ద్వారా జిహెచ్ఎంసి ప్రాంతంలో మునిసిపల్ పాలనలో పౌరుల భాగస్వామ్యాన్ని ప్రోత్సహించడానికి మరిన్ని సవరణలు ప్రతిపాదించ బడ్డాయి. ‘‘ఈ కమిటీలు కలిసి 15 వేల మంది పౌరుల శక్తిని ఏర్పరుస్తాయి, ఇవి ఆకుపచ్చ కవర్, ఘన వ్యర్థ పదార్థాల నిర్వహణ, ప్రజా ఆస్తుల ఆక్రమణలను నివారించడం, ప్లాస్టిక్ వాడకాన్ని నిరుత్సాహపరచడం, సంబంధిత విభాగాలలో క్రీడలు మరియు ఇతర కార్యకలాపాలను ప్రోత్సహించడం’’ అన్నారు.
రూ.5,600కోట్ల బడ్జెట్
జీహెచ్ఎంసీ సర్వసభ్య సమావేశం జరిగింది. సంస్థ ప్రధాన కార్యాలయంలోని కౌన్సిల్ హాల్లో జరిగిన ఈ సమావేశంలో 2021-22 ఆర్థిక సంవత్సరానికిగాను జీహెచ్ఎంసీ వార్షిక బడ్జెట్ ముసాయిదాపై చర్చించారు. రూ.5,600కోట్ల అంచనాలతో రూపొందించిన బడ్జెట్కు ఇప్పటికే స్టాండింగ్ కమిటీ ఆమోదం తెలిపింది. ఈ బడ్జెట్ ప్రతిపాదనపై సమగ్ర స్థాయిలో చర్చించిన అనంతరం ఈ ప్రతిపాదనను ప్రభుత్వానికి అందజేయనున్నారు.
నగర మణిహారం.. అభివృద్ధికి గమ్యస్థానం
పెరుగుతున్న జనాభాకు అనుగుణంగా అవసరమైన మౌలిక వసతుల కల్పనతో ఆధునిక పట్టణాల నిర్మాణాల వైపు అడుగులు పడుతున్నాయి. నగరంలో రోజురోజుకూ అధికమవుతున్న ట్రాఫిక్ రద్దీని తగ్గించాలంటే కొత్తగా రవాణా ఆధారిత అభివృద్ధి ఒక్కటే పరిష్కార మార్గంగా అధికారులు 2013లో హైదరాబాద్ మాస్టర్ ప్లాన్లో పొందుపర్చారు. ఈ మేరకు ప్రత్యేక తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పడిన తర్వాత 158 కిలోమీటర్ల మేర ఉన్న ఔటర్ రింగ్రోడ్డు చుట్టూ 13 ప్రాంతాల్లో రవాణా ఆధారిత అభివృద్ధి కేంద్రాల ఏర్పాటుకు ప్రణాళికలు రచించి అమలు చేస్తూ వస్తున్నారు. దీంతో వాటి ఫలితాలు ఇప్పుడిప్పుడే కనిపిస్తున్నాయి.
13 ప్రాంతాల్లో కనిపిస్తున్న పురోగతి : నగరంపై అన్ని రకాల ఒత్తిడులను తగ్గించాలంటే ప్రజలు, పరిశ్రమలను నగరం నుంచి శివార్లకు తరలించాల్సిందే. ఇందుకు చేయాల్సింది శివార్లలో మెరుగైన మౌలిక వసతులు కల్పించడం. హైదరాబాద్ మహానగరానికి మణిహారంలా మారిన ఔటర్ రింగు రోడ్డుపై 19 చోట్ల ఇంటర్చేంజ్లు ఉండగా.. 13 చోట్ల రవాణా ఆధారిత అభివృద్ధి కేంద్రాల ఏర్పాటుకు అనుకూలమైన ప్రాంతాలను గుర్తించి మాస్టర్ప్లాన్లో పొందుపర్చారు. ఔటర్ ఇరువైపులా ఉన్న ప్రాంతం బహుళ వినియోగ జోన్ కావడంతో వాణిజ్య, వ్యాపార సంస్థలతో పాటు ఇతర సముదాయాలు ఒక్కొక్కటిగా వెలుస్తున్నాయి. ప్రత్యేక రాష్ట్రం ఏర్పడిన తర్వాత ఔటర్ చుట్టూ అభివృద్ధి క్రమంగా పెరుగుతున్నది.
భాగ్యనగరానికి యునెస్కో గుర్తింపు దక్కాలి
చారిత్రక, వారసత్వ కట్టడాల పరిరక్షణకు కట్టుబడి ఉన్నాం: కెటిఆర్
ఎన్నో చారిత్రక కట్టడాలకు నిలయమైన హైదరాబాద్ నగరానికి యునెస్కో గుర్తింపునకు ప్రయత్నిస్తున్నట్లు రాష్ట్ర పురపాలక శాఖ మంత్రి కెటిఆర్ తెలిపారు. భాగ్యనగర చారిత్రిక కట్టడాల్లో ఒక్కటైన మోజంజాహి మార్కెట్ను మంత్రి కెటిఆర్ పునఃప్రారంభించారు. ఈ సందర్భంగా మంత్రి కెటిఆర్ మాట్లాడుతూ.. హైదరాబాద్ నగరం భిన్న సంస్కృతులకు నిలయమన్నారు. నగరంలో చారిత్రక కట్టడాల పరిరక్షణే ప్రభుత్వ లక్షమన్నారు. ప్రభుత్వ కృషికి ప్రతి ఒక్కరూ తోడ్పాటును అందించా లన్నారు. రెండేళ్ల క్రితం ఈ మార్కెట్ను సందర్శించడం జరిగిందని, అధ్వాన స్థితిలో ఉన్న మార్కెట్ను చూసి చాలా బాధ కలిగిందన్నారు. దీంతో మార్కెట్కు పూర్వ వైభవం తీసుకురావాలన్న సంకల్పంతో పురపాలక శాఖ నుంచి రూ.15కోట్లు వెచ్చించి పునఃనిర్మించి తిరిగి ప్రారంభించుకోవడం చాలా ఆనందంగా ఉందన్నారు. కులమతాలకు అతీతంగా చారిత్రక, అపురూపమైన, వారసత్వ నిర్మాణాలను ప్రభుత్వం పరిరక్షిస్తుందని మంత్రి కెటిఆర్ తెలిపారు.
కాంతుల ధగధగలు.. ఎంజే నిండా వెలుగులు
నగర నవీకరణ పనుల్లో భాగంగా ఎంజే మార్కెట్ను లైట్ సెట్టింగులతో అందంగా రూపుదిద్దారు. నవీకరణకు సంబంధించిన విషయాలపై జీహెచ్ఎంసీ అధికారులతో మున్సిపల్ శాఖమంత్రి కేటీఆర్ ఎప్పటికప్పుడు సమీక్షలునిర్వహిస్తున్నారు. దాంతో పాటుగానే అభివృద్ద్దికి సంబంధించిన పలు ఆదేశాలు జారీ చేస్తున్నారు. నగరంలో ఉన్న పూరాతన కట్టడాలను సుందరంగా మార్చాలని తెలిపారు. ఇటీవల చేపట్టిన ఖైరతాబాద్ జంక్షన్ సుందరీకరణ, ఇందిరాపార్కులో పంచతత్వ పార్కు, శేరిలింగంపల్లి జోన్లోని ప్లాస్టిక్ ఫుట్పాత్లు తదితరమైనవి అన్ని జోన్లలోనూ ఏర్పాటు చేయాల్సిందిగా ఆదేశించారు. అంతే కాక నగరంలో కొత్తగా 155 జంక్షన్లలో సిగ్నలింగ్ సిస్టమ్, 98 ప్రాంతాల్లో ఫెలికాన్ సిగ్నల్స్ ఏర్పాటు చేశారు. నగరంలో 65 ఫౌంటెన్లకుగాను తొలిదశలో 25 ప్రాంతాల్లో రూ.25 లక్షలతో ఆధునికీకరణ చేసారని తెలిపారు. ఇందుకు ఖర్చయ్యే రూ.59.86 కోట్లకు స్టాండింగ్ కమిటీ సమావేశం ఆమోదం తెలిపింది.
మక్కా మసీదుకు అత్యుత్తమ మసీదుగా గుర్తింపు
మక్కా మసీదుకు భారతదేశంలోని ప్రాచీన, పెద్దవైన మసీద్లలో ఒకటి. 1617లో మహమ్మద్ కులీ కుతుబ్ షా, మీర్ ఫజులుల్లా బేగ్, రంగయ్య చౌదరిల ఆధ్వర్యంలో ఈ మసీద్ను కట్టించారు. అబ్దుల్లా కులీ కుతుబ్ షా, తానా షా కాలంలోనూ దీని నిర్మాణం కొనసాగింది. 1694లో మొఘల్ చక్రవర్తియైన ఔరంగజేబు పూర్తికావించాడు. దీని నిర్మాణం కొరకు 8000 మంది కార్మికులు పనిచేశారు. 77 సంవత్సరాలు పట్టింది.
చార్మినారుకు నైరుతి దిశలో 100గజాల దూరంలో వున్న ఈ మసీద్ నిర్మాణం కొరకు మక్కా నుండి ఇటుకలు తెప్పించారని నమ్ముతారు. వీటిని మధ్య ఆర్చీలో ఉపయోగించారనీ, అందుకే దీని పేరు మక్కా మసీద్గా స్థిరపడిందని అంటారు. దీని హాలు 75 అడుగుల ఎత్తు, 220 అడుగుల వెడల్పూ, 180 అడుగుల పొడవూ కలిగి ఉంది.
మక్కా మసీదుకు అత్యుత్తమ కట్టడంగా దేశ, విదేశాల్లో గుర్తింపు ఉంది. ఢిల్లీలోని జామా మసీదు తర్వాత దేశంలో అతిపెద్ద మసీదుగా మక్కా మసీదుకు పేరుంది. ఈ అద్భుత కట్టడం మరమ్మతుల కోసం తెలంగాణ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం రూ. 8.48 కోట్లు కేటాయించింది. మక్కా మసీదులో సుందరంగా ముస్తాబు చేసిన వాటర్ ఫౌంటేన్ను, పటిష్ట భద్రత కోసం ఏర్పాటు చేసిన సీసీ కెమెరాలను ఉప ముఖ్యమంత్రి మహమూద్ అలీ ప్రారంభించారు.
మక్కామసీద్ను నిర్మించిన దాదాపు నాలుగు శతాబ్దాల తరువాత పురావస్తు శాఖ ఈ మక్కా మసీదును పునరుద్ధరించింది. హైదరాబాద్లోని చార్మినార్ సమీపంలో మక్కా మసీదు అత్యంత ముఖ్యమైన పునరుద్ధరణలలో ఒకటి. మసీదులోని రెండు విభాగాలు మూసివేసి కార్మికులు పనిని నిర్వర్తించారు. 220 అడుగుల వెడల్పు మరియు 180 అడుగుల పొడవు కలిగిన మూడు ఒలింపిక్ ఈత కొలనుల పరిమాణం పైకప్పు. కుతుబ్ షాహి రాజవంశం యొక్క సమాధి కాంప్లెక్స్, మసీదు యొక్క ఒక వైపు పని పూర్తి చేసి, దాదాపుగా కూలిపోతున్న వెనుక భాగంలో మదర్సా పైకప్పును పునరుద్ధరించడానికి కూడా కృషి చేశారు. పైకప్పు 70 అడుగుల ఎత్తులో వుంది. దీనిని పునరుద్ధరించడం కార్మికులకు కష్టమైనప్పటికీ, వదులుగా ఉన్న ప్లాస్టరింగ్ ముక్కలను తీసివేసి, దానిని అసలు స్థితికి తీసుకువచ్చారు. పైకప్పులో 196 కిటికీలు ఉన్నాయి, ఇవి మసీదు లోపల నుంచి 50 అడుగుల ఎత్తులో తెరుచు కుంటాయి. వీటి కారణంగా వాటిలో చాలా వరకు దెబ్బతిన్నాయి. వాటిలో కొన్నింటికి రీమేక్ చేసి, మరికొన్నింటి సున్నితంగా పెయింట్ చేశారు.
కొన్నేళ్లుగా అశాస్త్రీయ పునరుద్ధరణ ప్రయత్నాలకు గురైన హైదరాబాద్లోని దాదాపు అన్ని పాత భవనాల మాదిరిగానే, పురావస్తు మరియు మ్యూజియంల విభాగం పైకప్పు యొక్క బహుళ పొరలను తొలగించాల్సి వచ్చింది. ‘‘పైకప్పుకు దాదాపు 1.5 అడుగుల పొర ఉంది. దానిని తొలగించాల్సి వచ్చింది. ఇది మట్టి పలకలతో ఒక పొరను కూడా కలిగి ఉంది. పురావస్తు శాఖ సున్నపురాయి మోర్టార్ మరియు పాత క్యూరింగ్ పద్ధతులను ఉపయోగించి సీపేజ్ సమస్య తలెత్తకుండా చూసుకుంటుంది. పునరుద్ధరణ పనిని పూర్తి చేయడానికి ఎక్కువ సమయం పట్టింది. సున్నం వేయడానికి చాలా టైం పట్టింది. మసీదు వద్ద ఉన్న 16గోపురాల్లో నాలుగు ఇప్పటివరకు పునరుద్ధరించ బడ్డాయి, భవిష్యత్తులో మరో ఆరు గోపురాలు చేపట్టాల్సి ఉంటుంది.
చార్మినార్ పాదచారుల ప్రాజెక్టు కోసం మా బృందం అమృత్సర్ బంగారు ఆలయ సుందరీకరణ ప్రయత్నాన్ని సందర్శించి అధ్యయనం చేసిందని మంత్రి కేటీఆర్ తెలిపారు.
కుతుబ్ షాహి టూంబ్స్ పునరుద్ధరణ
హైదరాబాద్లోని 17వ శతాబ్దపు కుతుబ్షాహి సమాధుల్లోని ప్రఖ్యాత నృత్యకారులు తారామతి మరియు ప్రేమమతి యొక్క శతాబ్దాల నాటి సమాధులను పునరుద్ధరించడానికి మరియు సంరక్షించడానికి ‘అమెరికా నిధుల పునరుద్ధరణ ప్రాజెక్టు’ 1,03,000 డాలర్లతో పునరుద్ధరించారు. అంబాసిడర్ జస్టర్ సాంస్కృతిక పరిరక్షణ కోసం అంబాసిడర్స్ ఫండ్ కింద 1,03,000 డాలర్లు మంజూరు చేస్తున్నట్లు ప్రకటించారు. ‘‘ఇది నిజంగా ఇక్కడ చాలా గొప్ప ట్రీట్. ఇది కుతుబ్ షాహి సమాధులకు నా మూడవ సందర్శన. పునరుద్ధరణలో మేము ఇక్కడ కలిసి చేసిన కృషికి తెలంగాణ ప్రభుత్వం, అగా ఖాన్ ఫౌండేషన్ మరియు యుఎస్ మిషన్కు కృతజ్ఞతలు తెలుపుతున్నాను. సాంస్కృతిక పరిరక్షణ మరియు పునరుద్ధరణ ప్రాజెక్ట్ కోసం మా రెండవ అంబాసిడర్స్ ఫండ్ జస్టర్’’ అన్నారు. ‘‘చాలా అందంగా కనిపించే ఈ ప్రాజెక్ట్ పూర్తయినందుకు చాలా ఆనందంగా ఉందని’’ ఆయన చెప్పారు.
దక్కన్ ఉద్యానవనం
దక్కన్ ఉద్యానవనం (దక్కన్ పార్కు) తెలంగాణ రాష్ట్ర రాజధాని హైదరాబాదులోని కుతుబ్ షాహీ సమాధుల సమీపంలో ఉన్న ఉద్యానవనం. విశాలమైన మైదానం, పచ్చని పచ్చికబయళ్ళు, అనేక రకాల మొక్కలు, చెట్లతో 31 ఎకరాలలో విస్తరించివున్న ఈ పార్కు పర్యాటకులను ఆకర్షిస్తోంది. గోల్కొండ కోట, కులీ కుతుబ్ షాహి సమాధుల మధ్య ఈ డెక్కన్ పార్కు ఉంది. 1984లోనే ఈ పార్కు నిర్మాణ పని ప్రారంభమైనప్పటికి, చారిత్రాత్మక స్మారక కట్టడాలకు ఆనుకొని ఉన్నందున భూమి విషయంలో ఇడ్గా కమిటీ, పురావస్తు శాఖల మధ్య కొంత వివాదం జరిగింది. ఈ వివాదాస్పద భూమిపై ఇద్గా కుతుబ్ షాహి మేనేజింగ్ కమిటీ వాదనను కొట్టివేస్తూ రాష్ట్ర వక్ఫ్ ట్రిబ్యునల్ ఉత్తర్వుపై ఇచ్చిన స్టేను హైకోర్టు రద్దు చేసింది. దాంతో ఈ పార్కును తెరవడానికి అనుమతులు వచ్చాయి. ఇడ్గా భూమిని దాని పవిత్రతను కాపాడటానికి కులీ కుతుబ్ షా పట్టణ అభివృద్ధి అథారిటీ సంస్థ కంచెను నిర్మించింది.
ఈ పార్కులో కృత్రిమ జలపాతాలు, జంట నగరాల్లోని పార్కులలో అతిపెద్ద మ్యూజిక్ ఫౌంటెన్ (రెండువేల చలనచిత్ర పాటలు ట్యూన్ చేసే) ఉన్నాయి. జంట నగరాల్లోని పార్కులలో పొడవైన (3 కిలోమీటర్ల విస్తీర్ణంలో) రైల్వే ట్రాక్లోని రైలు ప్రజలకు, పిల్లలకు ఆనందం కలిగిస్తోంది. 2.5 ఎకరాలలోని బోటింగ్ సరస్సులో బోటింగ్ కోసం పడవలు కూడా ఉన్నాయి. పార్కు అభివృద్ధికి 2017లో కేంద్ర ప్రభుత్వం రూ. 99 కోట్లు మంజూరు చేసింది. 2017, జూలై 10న అప్పటి కేంద్ర కార్మిక శాఖ మంత్రి బండారు దత్తాత్రేయ, తెలంగాణ రాష్ట్ర పురపాలక శాఖ మంత్రి కల్వకుంట్ల తారక రామారావు ఈ పార్కును ప్రారంభించారు.
పబ్లిక్ గార్డెన్
పబ్లిక్ గార్డెన్ను బాగ్-ఎ-ఆమ్ (బాగీయం) లేదా బాఘం అని కూడా పిలుస్తారు. ఉర్దూలో ‘‘బాగ్’’ అంటే గార్డెన్, ఆమ్ లేదా ‘‘ఆమ్ జన’’ అంటే ‘‘పబ్లిక్’’ అని (ప్రజల ఉద్యానవనం) అర్థం. ఇది నిజాం పాలనలో 1846లో నిర్మించబడింది. 1980 నుండి దీనిని పబ్లిక్ గార్డెన్స్ అని పిలుస్తున్నారు. బాగ్-ఎ-ఆమ్ అని కూడా పిలువబడే హైదరాబాద్ పబ్లిక్ గార్డెన్స్ నగరంలో అత్యంత ప్రాచుర్యం పొందిన మరియు ఎక్కువగా వచ్చే తోట. హైదరాబాద్ పబ్లిక్ గార్డెన్స్, హైదరాబాద్ యొక్క అతిపెద్ద పార్కులలో ఒకటి, నగరంలోని ఇతర ఉద్యానవనాలలో ప్రముఖ స్థానం ఉంది. ఇది ఉద్యానవనాలు, పచ్చిక బయళ్ళు మరియు మార్గాల యొక్క అందమైన ప్రకృతి దృశ్యాలకు మాత్రమే కాకుండా, లోపల ఉన్న ప్రతిష్టాత్మక సంస్థలకు కూడా ప్రసిద్ది చెందింది. హైదరాబాద్ పబ్లిక్ గార్డెన్స్ హైదరాబాద్ యొక్క ముఖ్యమైన మైలురాయి, ఇది రాష్ట్ర శాసనసభ, ఆంధప్రదేశ్ స్టేట్ ఆర్కియాలజికల్ మ్యూజియం, జవహర్ బాల్ భవన్, ఇందిరా గాంధీ ఆడిటోరియం, తెలుగు లలిత కళాతోరణం, బహిరంగ థియేటర్ ఉన్నాయి. నగరాన్ని సందర్శించే కళా ప్రేమికులు తరచుగా పబ్లిక్ గార్డెన్స్లోని స్టేట్ ఆర్కియాలజికల్ మ్యూజియాన్ని సందర్శిస్తారు. ఈ పురావస్తు మ్యూజియం భారతదేశంలోని పురాతన వస్తువులు మరియు కళా వస్తువుల సంపన్న రిపోజిటరీలలో ఒకటిగా పరిగణించబడుతుంది. దీనిని 1920లో ఇండో-సారాసెనిక్ శైలి నిర్మాణంలో 7వ నిజాం నిర్మించారు. పబ్లిక్ గార్డెన్స్ లోపల ఉన్న మరో ముఖ్యమైన భవనం ఆంధప్రదేశ్ శాసనసభ. శాసనసభను 1985లో అప్పటి భారత ప్రధాని దివంగత శ్రీ రాజీవ్ గాంధీ ప్రారంభించారు. ఇది ఉద్యానవనంలో ప్రార్థన భంగిమలో కూర్చున్న మహాత్మా గాంధీ యొక్క భారీ విగ్రహాన్ని జోడించింది.
పాఠశాల పిక్నిక్కు ఇది చాలా తరచుగా వచ్చే ప్రదేశాలలో ఒకటి అని ఆశ్చర్యపోనవసరం లేదు. అందంగా నిర్మించిన ఈ ఉద్యానవనంలో రెండు మ్యూజియంలు ఉన్నాయి. వీటిలో ఎపి స్టేట్ ఆర్కియాలజికల్ మ్యూజియం మరియు హెల్త్ మ్యూజియం, పిల్లలు ఆడుకునే పార్క్, పిల్లలు లలిత కళలు నేర్చుకోవడానికి ఒక మినీ స్కూల్ (జవహర్ బాల్ భవన్) మరియు ఆడిటోరియం (ఇందిరా గాంధీ ఆడిటోరియం). జూబ్లీ హాల్, లలిత కళాతోరణం (అనేక చలన చిత్రోత్సవాలు, ఫ్యాషన్ షోలు మరియు అందాల పోటీలకు వేదికగా ఉన్న బహిరంగ థియేటర్), ఉద్యానవన భవనం మరియు ఒక మసీదు ఈ ప్రాంగణంలోని ఇతర ఆకర్షణీయ ప్రదేశాలు.
171 సంవత్సరాల క్రితం నిర్మించిన 40 అడుగుల ఎత్తైన గేట్ను రూ. 15 లక్షలతో పునర్నిర్మించారు. దీనిని సిమెంట్ ఉపయోగించి పునర్నిర్మించారు. ఆ సమయంలో నిర్మాణంలో ఉపయోగించే సున్నం మోర్టార్, ఇటుకలు మరియు ఇతర పదార్థాలతో తయారు చేసిన గేటుకు సుమారు డజను మంది కార్మికులు దీన్ని నిర్మించారు. ఇది సుమారు 10 రోజుల వ్యవధిలో సిద్ధమైంది. తెలంగాణ పురావస్తు శాఖ మరియు మ్యూజియమ్స్ కూడా పునరుద్ధరించబడ్డాయి. అలాగే కోటి రూపాయలతో సిటీ కాలేజీ నిర్మాణాన్ని పునరుద్ధరించారు. పాత అసెంబ్లీ భవనాల పునరుద్ధరణ, జూబ్లీ హాల్ భవనం కోసం ప్రతిపాదనలు సిద్ధమయ్యాయి.
శుభ్రత డ్రైవ్
హైదరాబాద్, సికింద్రాబాద్ జంట నగరాల్లో డెంగ్యూ వంటి కాలానుగుణ వ్యాధులు రాకుండా ఉండటానికి, మునిసిపల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ అండ్ అర్బన్ డెవలప్మెంట్ మంత్రి (ఎంఐయుడి) కెటి రామారావు హైదరాబాద్లోని ప్రగతి భవన్లోని తన నివాసం నుంచి శుభ్రత డ్రైవ్ ప్రారంభించారు. వైరల్ జ్వరాల వ్యాప్తిని నివారించడానికి ప్రజలలో ఇంటింటికి అవగాహన కల్పించడం ద్వారా మొత్తం 150 జీహెచ్ఎంసీ కార్పొరేటర్లు, ఆరోగ్య శాఖలతో పాటు ఆరోగ్య శాఖలు చర్యకు దిగి నగరమంతా సామూహిక అవగాహన కార్యక్రమాలు చేపట్టారు.
పర్యావరణ ప్రాముఖ్యత ప్రధానాంశంగా…
పర్యావరణ ప్రాముఖ్యత ప్రధానాంశంగా హెచ్ఎండీఏ అధికారులు ఔటర్ రింగ్రోడ్డు పరిసరాలను, ఐటీ కారిడార్ జంక్షన్లను అందంగా తీర్చిదిద్దుతున్నారు. నానక్రాంగూడ ఔటర్ సర్కిల్లోని రింగ్రోడ్డు కిందభాగంలో ద్విచక్రవాహనాలు, కార్లకు చెందిన పాడైన పాత టైర్లను తీసుకొని వాటికి వివిధ రంగులు వేసి అందంగా అమర్చుతున్నారు. చెట్ల ప్రాముఖ్యతను తెలియజేస్తూనే ఆకర్షణీయ డిజైన్లతో వినూత్నంగా తీర్చిదిద్దారు. నానక్రాంగూడ పర్యావరణంతో పాటు ప్రాచీన, సంప్రదాయాలు ప్రతిబింబించేలా డిజైన్లు, రంగురంగుల బొమ్మలు వేసి ప్రయాణికులు, వాహనదారులకు ఆహ్లాదాన్ని పంచుతున్నాయి.
సరికొత్తగా.. సాగర తీరం
హైదరాబాద్ అనగానే ఠక్కున గుర్తుకొచ్చేది ట్యాంక్బండ్. నగరానికి కొత్తగా ఎవరైనా వస్తే తొలుత చూసేది ఈ ప్రాంతాన్నే. నగరం నడిబొడ్డున, జంటనగరాలను కలుపుతూ నిర్మించిన ఈ వారధికి ఆధునిక హంగులు కల్పిస్తున్నారు. రూ.27 కోట్ల వ్యయంతో పర్యాటకులను మరింత ఆహ్లాదపరిచేందుకు చేపడుతున్న సుందరీకరణ పనులు చురుగ్గా సాగుతున్నాయి. ఈ చిత్రాలను శనివారం మంత్రి కేటీఆర్ ట్విట్టర్లో ఉంచి ఎలాగున్నాయో చెప్పండని నెటిజన్లకు సూచించగా.. చాలామంది బాగున్నాయ్ సార్ అని కితాబిచ్చారు. న్యూయార్క్ నగరానికి లిబర్టీ ఐల్యాండ్… లండన్ నగరానికి ట్రాఫాల్గర్ స్కేర్… మరి హైదరాబాద్ నగరానికి ట్యాంక్బండ్ ఒక మణిహారం. అలాంటి మణిహారం మరిన్ని అదనపు హంగులతో, ఆధునిక, వారసత్వ శోభను సంతరించుకొని అటు నగరవాసులను, పర్యాటకులను ఆహ్లాదపరిచేందుకు సిద్ధమవుతున్నది. సుమారు రూ.27 కోట్లతో చేపట్టిన ట్యాంక్బండ్ సుందరీకరణ పనులు పూర్తికావస్తున్నాయి.
మెట్రో నగరాలకు ధీటుగా స్కైవాక్..
మెట్రో నగరాలకు ధీటుగా హైదరాబాద్లోని ఉప్పల్ ప్రాంతంలో స్కైవాక్ వంతెన నిర్మాణం చేపట్టనున్నారు. ఉప్పల్ రింగ్రోడ్డుకు నాలుగు వైపులా మార్గాలు ఉంటాయి. రోడ్డు ప్రమాదాల నివారణతోపాటు, రింగ్రోడ్డులో రద్దీని తగ్గిస్తుంది. ఉప్పల్ ప్రాంతంలోని రింగ్రోడ్డు వరంగల్ జాతీయ రహదారి, యాదాద్రికి వెళ్లేమార్గం కావడంతో నిత్యం రద్దీగా ఉంటుంది. వీటికి తోడు మెట్రో సేవలు సైతం ప్రారంభం కావడంతో ప్రయాణికుల రాకపోకలు పెరిగాయి. రోడ్డు దాటేందుకు ప్రయాణికులు, పాదచారులు తీవ్ర ఇబ్బందులు పడుతున్నారు. ఇప్పటికే పలు ప్రమాదాలు జరిగాయి. స్కైవాక్ నిర్మాణం ద్వారా ఈ సమస్యలు తీరనున్నాయి. మెట్రోస్టేషన్లోకి నేరుగా స్కైవాక్ ద్వారా చేరుకోవచ్చు. ప్రయాణం చేయాల్సిన మార్గానికి స్కైవాక్ ద్వారా చేరుకునే వీలు కలుగుతుంది.
నిఘా నేత్రం :
నగరంలో అనేక ప్రత్యేకతలతో కమాండ్ అండ్ కంట్రోల్ సెంటర్ సిద్ధమయ్యింది. ఈ పోలీస్ టవర్స్లో ఒకటి పూర్తిగా టెక్నాలజీకి సంబంధించింది కాగా, మరొకటి హైదరాబాద్ పోలీస్ కమిషనరేట్ కార్యాలయ భవనం. వీటి మధ్య సుమారు 40 వేల చదరపు అడుగులతో అత్యాధునిక టెక్నాలజీతో ఉండే సీసీ కెమెరాల దృశ్యాలను ఇక్కడ వీక్షీంచేందుకు ఏర్పాట్లు చేశారు.
నగరంలో 3,42,645 సీసీ కెమెరాలతో నిఘా ఏర్పాటైంది. సీసీ కెమెరాల ఏర్పాట్లలో దేశంలోనే హైదరాబాద్ తొలి స్థానంలో ఉన్నది. ప్రపంచంలో ఆరో స్థానంలో నిలిచింది. ఇప్పటివరకు సీసీ టీవీల ద్వారా 18,235 నేరాలను పోలీస్ శాఖ గుర్తించింది. బంజారాహిల్స్లో అత్యాధునిక, సాంకేతిక పరిజ్ఞానంతో పోలీస్ కేంద్ర కార్యాలయం ట్విన్ టవర్స్లో ఏర్పాటు పూర్తికాబోతున్నది. రాష్ట్రంలో ఏ మారుమూల ప్రాంతంలో ఏ సంఘటన జరిగినా వెంటనే అది ట్విన్ టవర్స్కు చేరి, అక్కడినుంచి సంబంధిత అధికారులకు క్షణాల్లో సమాచారం చేరుతుంది. ఇలాంటి వ్యవస్థ దేశంలో మరెక్కడా లేదు. రాష్ట్ర పోలీస్ వ్యవస్థను స్కాట్లాండ్ యార్డ్ పోలీస్ వ్యవస్థకు సమానంగా తీర్చిదిద్దాలన్న సీఎం కేసీఆర్ సంకల్పం నెరవేరబోతున్నది.
నందన నగరం :
ఏ నాయకుడికైనా ప్రజా సేవలో ముఖ్యంగా కావలసింది ఉత్సాహం, క్రియాశీలత. వీటితోపాటు ప్రజా సంక్షేమం పట్ల అభిరుచి ఉన్న నేత ఆ రంగంలో రాణిస్తాడు. తెలంగాణ పురపాలక శాఖామంత్రి కల్వకుంట్ల తారకరామారావులో పై గుణాలతో పాటు చిత్తశుద్ధి కూడా మిక్కుటంగా ఉన్నాయి. అలుపూ సొలుపూ లేకుండా హైదరాబాద్ నగరాభివృద్ధికి ఆయన కృషి చేస్తున్నారు. ఆ కృషి ఎంతగా అంటే, హైదరాబాద్ మహానగరం నివాసయోగ్యతలోనూ, ఉపాధి కార్యక్రమాల అమలులోనూ దేశంలోని 34 నగరాల్లో తొలిస్థానంలో ఉన్నట్లుగా హాలిడిఫై వెబ్సైట్ ఈ మధ్య వెల్లడించింది. నగర పౌరులకు ఆహ్లాదాన్ని వ్వడానికి కూడా హైదరాబాద్ మహానగర పాలక సంస్థ విస్తృత ఏర్పాట్లను చేస్తున్నది. విశ్వనగరంగా ఖ్యాతి గడించిన భాగ్యనగరం ఇకమీదట ఉద్యానవనాలతో కళకళలాడనున్నది. కేటీఆర్ సూచన మేరకు జీహెచ్ఎంసీ పరిధిలో 1,727 ఎకరాల విస్తీర్ణంలో అందమైన థీమ్ పార్కుల నిర్మాణానికి బల్దియా శ్రీకారం చుట్టింది.
తీగల వంతెన : రాష్ట్ర ప్రభుత్వం దుర్గం చెరువును ప్రముఖ పర్యాటక కేంద్రంగా తీర్చిదిద్దడానికి సిద్ధమైంది. హైటెక్ సిటీ ప్రాంతానికి వెళ్లే మార్గాలపై ట్రాఫిక్ రద్దీ తగ్గించాలనే లక్ష్యంతో మంత్రి కేటీఆర్ సూచనమేరకు ఒక తీగల వంతెన నిర్మాణం రూ.185 కోట్ల వ్యయంతో నిర్మించింది.
టీఎస్ఐఐసీతో :
తెలంగాణ స్టేట్ ఇండస్ట్రియల్ ఇన్ఫాస్ట్రక్చర్ కార్పొరేషన్ (టీఎస్ఐఐసీ)తో రాష్ట్రంలోని పొటెన్షియల్ గ్రోత్ సెంటర్లను గుర్తించి వాటి అభివృద్ధికి కృషి చేయడం గొప్ప విషయమని నివేదికలో వెల్లడించింది. ఇప్పటివరకు 153 ఇండస్ట్రియల్ పార్కులను సర్కారు అభివృద్ధి చేసిందని పేర్కొంది. ఇందులో ప్రధానంగా కరీంనగర్ ఐటీ ఇంక్యూబేషన్ సెంటర్, మహబూబ్నగర్ ఐటీ హబ్, నిజామాబాద్ ఐటీ టవర్, ఇంక్యూబేషన్ సెంటర్ వరంగల్, టీ వర్కస్ అండ్ టీ హబ్ హైదరాబాద్, ఈ-సిటీ, రావిర్యాల, ఎలక్ట్రానిక్స్ మ్యానుఫక్చరింగ్ క్లస్టర్స్ (ఈఎంసీ) వంటివి ప్రముఖమైనవిగా నివేదికలో వివరించింది. అంతేకాదు ఈజ్ ఆఫ్ డూయింగ్ బిజినెస్ (ఈవోడీబీ)తో నీతి ఆయోగ్-2019 ఈజ్ ఆఫ్ డూయింగ్ బిజినెస్ స్టేట్ ర్యాంకింగ్స్లో రాష్ట్రం మూడో స్థానాన్ని దక్కించుకుందని పేర్కొంది.
ట్రాఫిక్కు ఉపశమనం – అత్యాధునిక వసతులతో శాటిలైట్ బస్బే :
ఎల్బీనగర్ మీదుగా నిత్యం సుమారు 30 -35 వేల మంది ప్రయాణికులు నల్గొండ, ఖమ్మం, విజయవాడ, గుంటూరు, విశాఖపట్నం తదితర ప్రాంతాలకు రాకపోకలు సాగిస్తుంటారు. 600 నుంచి 700 వరకు ఆర్టీసీ, ప్రైవేట్ బస్సులు వెళ్తుంటాయి.. రాత్రి సమయాల్లోనైతే దిల్సుఖ్నగర్, ఎల్బీనగర్లో ఏపీకి వెళ్లే బస్సులతో పాటు ప్రైవేట్ వాహనాలు రోడ్లపైనే నిలపడంతో ట్రాఫిక్ ఇబ్బందులు తలెత్తు తున్నాయి.ఈ నేపథ్యంలోనే ట్రాఫిక్ సమస్యలు అధిగం కావడంతో బస్ బేల ప్రతిపాదనను ఎమ్మెల్యే సుధీర్ రెడ్డి మంత్రి కేటీఆర్ దృష్టికి తీసుకువెళ్లారు. ట్రాఫిక్ సమస్యకు శాశ్వత పరిష్కారంగా మహావీర్ హరిణ వనస్థలి జింకల పార్కుకు సమీపంలోని ప్రభుత్వ స్థలాన్ని అనువైందిగా గుర్తించారు. 1.2 కిలోమీటర్ల విస్తీర్ణంలో ఈ శాటిలైట్ బస్ బేల ఏర్పాటుపై హెచ్ఎండీఏ అధికారులు క్షేత్రస్థాయిలో అధ్యయనం చేసి డిజైన్లను రూపొందించారు. దీంతో ఎల్బీనగర్, దిల్సుఖ్నగర్ ట్రాఫిక్ జంఝాటానికి మహా ఉపశమనం కలగనుంది. మంత్రి కేటీఆర్ ఈ ప్రాజెక్టుకు గ్రీన్ సిగ్నల్ ఇవ్వడంతో ప్రాజెక్టు పనులకు మార్గం సుగమమైంది. దీని అంచనా వ్యయం 10 కోట్ల రూపాయలు.
మణిహారంగా మెట్రో :
దేశంలో రెండో అతిపెద్ద మెట్రో వ్యవస్థ హైదరాబాద్లోనే ఉన్నదని నైట్ ఫ్రాంక్ వెల్లడించింది. నగర ప్రయాణికులకు ట్రాఫిక్ ఇబ్బంది లేకుండా, సమయం ఆదా అయ్యేలా, సురక్షిత జర్నీకి హైదరాబాద్ మెట్రో తీసుకుంటున్న చర్యలు ప్రశంసనీయమని వివరించింది. ప్రపంచంలో పీపీఈ విధానంలో చేపట్టిన అతిపెద్ద ప్రాజెక్టు హెచ్ఎంఆర్. 57 స్టేషన్లతో 72 కిలోమీటర్లతో దేశంలోనే అతి పెద్ద నెట్వర్క్ కలిగిన రెండో నగరం భాగ్యనగరమేనని వెల్లడించింది. అంతేకాదు దేశంలోనే అతిపెద్ద ఇంటర్ఛేంజ్ స్టేషన్ అమీర్పేట్ అని పేర్కొంది. బస్సు, ట్యాక్సీ, ఆటో సేవలతో కనెక్ట్ అయి ఉందని వివరించింది.
విద్యుత్ వాహన యోగం :
తెలంగాణ ప్రభుత్వం ఏ రంగంలో మార్పులు తెచ్చినా అదొక సంచలన మవుతున్నది. తాజాగా తెలంగాణ పరిశ్రమలు, ఐటీ మంత్రి కేటీఆర్ ఆవిష్కరించిన విద్యుత్ వాహన, ఇంధన నిలువ విధానం ఉత్పత్తిదారులకు, నిపుణులకు ఆసక్తిని రేకెత్తించింది. ‘తెలంగాణ ప్రభుత్వం ఇతరులకు ఆదర్శంగా నిలుస్తున్నది.. ఇప్పుడు ప్రపంచానికి అవసరమైన నాయకత్వం ఎలా ఉండాలో తెలంగాణ చూపుతున్నది’ అని అమెరికా కేంద్రంగా పనిచేసే, ప్రకృతి వనరుల పరిరక్షణ మండలి అంతర్జాతీయ కార్యక్రమ సీనియర్ డైరెక్టర్ అంజలి జైస్వాల్ ప్రస్తుతించారు. విద్యుత్ వాహనాలకు ప్రోత్సాహమివ్వడమే కాదు, ఈ వాహనాలను నడపడానికి అవసరమైన పరిస్థితులను కల్పించేదిగా తెలంగాణ విధానం ఉన్నదని విద్యుత్ రవాణా నిపుణురాలు చారులత ప్రశంసించారు. పారిశ్రామికులు మొదలు విద్యావేత్తల వరకు పలువురు ఈ విధానం సమగ్రమైనదీ, ముందుచూపుతో రూపొందించినదని హర్షించడం మన రాష్ట్ర ప్రభుత్వ దూరదృష్టిని వెల్లడిస్తున్నది.
మురిపిస్తున్న మూసీ
మూసీని అతిసుందరంగా తీర్చిదిద్దాలని రాష్ట్ర ప్రభుత్వం సంకల్పించింది. నదికి పూర్వ వైభవం తీసుకరావడంతోపాటు పరిరక్షించి, తీర ప్రాంతాన్ని శీఘ్రగతిన సుందరీకరిస్తున్నది. ప్రత్యేకంగా మూసీ రివర్ ఫ్రంట్ డెవలప్మెంట్ కార్పొరేషన్ (ఎంఆర్ఎఫ్డీసీ) ఏర్పాటు చేసి నిధులు విడుదల చేసింది. ఇప్పటికే నాగోలు ప్రాంతంలో 3.5 కిలోమీటర్ల మేర సైక్లింగ్, వాకింగ్ ట్రాక్లను ఏర్పాటు చేసి పచ్చికబయళ్లతో ఆహ్లాదకరంగా మార్చారు. ఓ వైపు ప్రక్షాళన పనులు చేపడుతూనే ఎగువ నుంచి వస్తున్న వరద సాఫీగా వెళ్లేందుకు, చెత్తాచెదారం, ప్లాస్టిక్ వ్యర్థాలను కట్టడి చేసేందుకు కిలోమీటర్కు ఒకటిచొప్పున పదిచోట్ల ఫ్లోటింగ్ ట్రాష్ బారియర్స్ను ఏర్పాటు చేయనున్నారు. రూ.5.2 కోట్ల వ్యయంతో వీటిని ఏర్పాటు చేయనుండగా, బారియర్స్ వద్ద చేరిన వ్యర్థాలను ఎప్పటికప్పుడు తొలగించనున్నారు.
మురికికూపంగా మారిన మూసీ నదిని ప్రభుత్వం అతిసుందరంగా తీర్చిదిద్దే చర్యలను వేగిరం చేసింది. ప్రక్షాళన, సుందరీకరణ పనులతో మూసీ నదిని మళ్లీ జలరాశిగా మార్చాలని సంకల్పించింది. ఉమ్మడి రాష్ట్రంలో నిర్లక్ష్యానికి గురైన మూసీని స్వరాష్ట్రంలో టీఆర్ఎస్ ప్రభుత్వం నదిని పరిరక్షించడంతోపాటు తీర ప్రాంతాన్ని అభివృద్ధి చేయాలనే బృహత్ లక్ష్యాన్ని నిర్దేశించుకున్నది. ఇందుకోసం ఏకంగా మూసీ రివర్ ఫ్రంట్ డెవలప్మెంట్ కార్పొరేషన్ను ఏర్పాటు చేసింది. మూసీ నదికి పూర్వవైభవం కల్పించడం, ఆహ్లాదకర, సామాజిక, సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలకు నెలవుగా మూసీని మార్చేందుకు సన్నాహాలు చేస్తున్నారు.
ముమ్మరంగా నాలాల అభివృద్ధి పనులు
నాలాల అభివృద్ధిని ప్రభుత్వం ప్రతిష్ఠాత్మకంగా తీసుకున్నది. గతేడాది అనుభవాలను దృష్టిలో ఉంచుకొని భవిష్యత్తులో నగరానికి ముంపు సమస్య రాకుండా పకడ్బందీ చర్యలు తీసుకుంటున్నది. గొలుసుకట్టు చెరువులు ఆక్రమణకు, నాలాలు, కాలువలు కబ్జాకు గురికావడంతో నగరాన్ని వరదలు ముంచెత్తాయని గుర్తించారు. వీటన్నింటికీ చెక్ పెట్టేందుకు ప్రభుత్వం స్ట్రాటజిక్ నాలా డెవలప్మెంట్ పోగ్రాం (ఎస్ఎన్డీపీ)ను ప్రత్యేకంగా ఏర్పాటు చేసింది. పురపాలక శాఖ మంత్రి కేటీఆర్, ప్రిన్సిపల్ సెక్రటరీ అరవింద్కుమార్ ఆదేశాల మేరకు నాలాల ఆక్రమణలను పూర్తిస్థాయిలో నియంత్రించడం, నాలాల విస్తరణ, క్యాపింగ్ పనులను చేపట్టడం లాంటి వాటిపై సమగ్ర కార్యాచరణతో ముందుకు సాగు తున్నది. ఇందులో భాగంగానే నాలాల అభివృద్ధికి రూ.298.34 కోట్లు కేటాయించగా, 300 కిలోమీటర్ల క్యాపింగ్ పనుల్లో 70 కిలోమీటర్ల మేర పూర్తి చేశారు. వీటితోపాటు ముంపు సమస్యకు ప్రధాన కారణంగా నిలుస్తున్న 47 బాటిల్నెక్స్పై దృష్టి సారించారు. తాజాగా నాలాల అభివృద్ధికిగానూ కీలక నిర్ణయాలను తీసుకున్న ఎస్ఎన్డీపీ ఇందుకు చర్యలను వేగిరం చేసింది.
నగర వాసులకు ఉచిత నీటి సరఫరా
ఉచిత నీటి సరఫరా పథకం అమలుకు వడివడిగా అడుగులు పడు తున్నాయి. క్యాన్ నెంబర్ ఆధారంగా మీ సేవా కేంద్రాల్లో డొమెస్టిక్ వినియోగదారులు ఆధార్ అనుసం ధానం చేసుకునేందుకు వెసులుబాటు కల్పించింది. తొలుత డొమెస్టిక్, స్లమ్ వినియోగదారులు క్యాన్ నెంబర్ల ఆధారంగా మీ సేవా కేంద్రాల్లో ఆధార్ నెంబర్ను అనుసంధానం చేసుకోవాలని ఎండీ దానకిశోర్ సూచించారు. ప్రజలు సులభంగా పొందేందుకు ఈ సేవలను సులభతరం చేశామని తెలిపారు. నల్లా కనెక్షన్ కలిగి ఉన్న యజమాని స్వయంగా ఆధార్తో పాటు ఆరు నెలల్లో జలమండలి జారీ చేసిన ఏదైనా ఒక బిల్లు కాపీని మీ సేవా కేంద్రానికి తీసుకెళ్తే అనుసంధాన పక్రియ సులభంగా పూర్తి చేస్తారని చెప్పారు. మీటర్లు వినియోగంలో లేని వారు, మీటర్లు ఉన్నా.. పని చేయని ఇంటి యజమానులు నూతనంగా మీటర్లను తీసుకోవాల్సి ఉంటుంది. మీటర్లు ఏర్పాటు చేసుకున్న తేదీ నుంచి 20వేల లీటర్ల నీటిని పొందేందుకు అర్హులవుతారని తెలిపారు.
జల ప్రదాయిని..
1500 ఎకరాల విస్తీర్ణం.. ఐదు టీఎంసీల సామర్థ్యంతో రిజర్వాయర్ నిర్మాణం. రూ. 35,000 కోట్ల అంచనా వ్యయం.. ప్రత్యామ్నాయ అడవుల పెంపునకు అటవీశాఖకు మూడు జిల్లాల్లో భూమి నగరానికి శాశ్వతంగా దాహార్తిని తీర్చే కేశవాపూర్ రిజర్వాయర్ నిర్మాణానికి చకచకా అడుగులు పడుతున్నాయి. కీలకమైన భూసేకరణ పక్రియ నెలరోజుల్లో కొలిక్కి రానున్నది. 1500 ఎకరాల విస్తీర్ణం.. ఐదు టీఎంసీల సామర్థ్యం.. రూ. 35,000 కోట్ల అంచనా వ్యయంతో మేడ్చల్ జిల్లా కేశవాపూర్లో నిర్మించే ఈ ‘కాళేశ్వర జల ప్రదాయిని’తో మహానగరానికి నీటి కష్టాలు పూర్తిగా తొలగిపోనున్నాయి.
ఔటర్ చుట్టూ మరిన్ని లాజిస్టిక్ పార్కులు
‘వస్తువును తయారు చేయడం ఎంత ముఖ్యమో.. రవాణా చేయడమూ అంతే ప్రధానం. సుదూర ప్రాంతాలకు సరుకు రవాణాను సులభతరం చేసే ఉద్దేశంతో నగర శివార్లలో లాజిస్టిక్ పార్కులను నిర్మిస్తున్నాం. మంగల్పల్లి, బాటసింగారంతో రెండు అందుబాటులోకి వచ్చినయి. భవిష్యత్తులో ఔటర్ రింగ్రోడ్డు చుట్టూ మరిన్ని లాజిస్టిక్ పార్క్లు ఏర్పాటు చేస్తాం. విజయవాడ, బీజాపూర్, ముంబయి తదితర 8 ప్రధాన మార్గాల చుట్టూ వీటిని ఏర్పాటు చేసినట్లయితే తయారీ రంగానికి ఊతమిచ్చినట్లవుతుంది. హెచ్ఎండీఏ ఆధ్వర్యంలో ప్రభుత్వ-ప్రైవేట్ భాగస్వామ్య పద్ధతిలో నిర్మిస్తున్న లాజిస్టిక్ పార్కుల వల్ల స్థానిక యువతకు ఉపాధి లభిస్తుంది. బాటసింగారంలో భూములు కోల్పోయిన ఒక్కో కుటుంబానికి 150 చదరపు గజాల చొప్పున స్థలాన్ని కేటాయిస్తాం’ అని ఐటీ, పురపాలక, పరిశ్రమల శాఖ మంత్రి కేటీఆర్ అన్నారు. బాట సింగారంలో అత్యంత ఆధునికమైన, చక్కటి ప్రమాణాలతో కూడిన ఇంటిగ్రేటెడ్ లాజిస్టిక్ పార్కును 2 లక్షల గ్రే హౌస్ స్పేస్లో హెచ్ఎండీఏ ఆధ్వర్యంలో నిర్మించడం జరిగిందని రాష్ట్ర ఐటీ శాఖ మంత్రి కేటీఆర్ అన్నారు. రూ.45 కోట్లతో 40 ఎకరాల్లో నిర్మించిన లాజిస్టిక్ పార్కును రాష్ట్ర విద్యాశాఖ మంత్రి సబితా ఇంద్రారెడ్డితో కలిసి మంత్రి కేటీఆర్ ప్రారంభించారు.
బీపాస్ బీ హ్యాపీ : టీఎస్ బీపాస్తో చకచకా అనుమతులు లభిస్తుండ టంతో కొత్త నిర్మాణాలతో శివారు ప్రాంతం కళకళలాడు తున్నది. ఇంటి అనుమతుల కోసం టీఎస్ బీ పాస్కు దరఖాస్తు చేసుకునే ముందుగా అన్ని పత్రాలు ఉన్నాయా? లేదా? నిర్ధారించుకున్నాకే పర్మిషన్కు దరఖాస్తు చేసుకోవాలని సూచిస్తున్నారు. అయితే ఇన్స్టంట్ అఫ్రూవల్ పొందే పక్రియలో ఆయా నిర్మాణానికి గాను డెవలప్మెంట్ ఫీజు, పర్మిట్, లే అవుట్ చార్జీలు తదితర ఫీజులను వసూలు చేస్తున్నారు. తిరస్కరణకు గురైతే ఫీజును ఆన్లైన్లోనే తిరిగి ఇస్తున్నారు.
జీహెచ్ఎంసీ చరిత్రలోనే తొలి హైరేంజ్ బిల్డింగ్
ఒకప్పుడు గ్రామాల నుంచి హైదరాబాద్కు రాగానే పెద్ద పెద్ద భవనాలను తలెత్తుకొని చూసేవాళ్లం. పట్టణీకరణ పెరిగిన నేపథ్యంలో ఇదంతా సాధారణంగా మారింది. ఐదారు అంతస్తులు మొదలు 20-25 అంతస్తుల వరకు నిర్మాణ సముదాయాలు అనేవి మనం రోజూ చూస్తున్నవే. కానీ ఇంతటి పట్టణ జీవనంలోనూ మరింత తలెత్తుకునేలా ఓ నిర్మాణ సముదాయం రాబోతున్నది. ఇప్పటివరకు గ్రేటర్ హైదరాబాద్ పరిధిలో 36 అంతస్తుల భవనమే అతి ఎత్తయినది కాగా.. దాన్ని మించి ఏకంగా 44అంతస్తుల నివాస సముదాయానికి తాజాగా జీహెచ్ఎంసీ అనుమతి ఇచ్చింది. అంతేకాదు ఐటీకి కీలక ప్రాంతాలైన ఫైనాన్షియల్ డిస్ట్రిక్ట్, వేవ్ రాక్, అమేజాన్ బిల్డింగ్కు సమీపంలో ఏకంగా 857 ఫ్లాట్స్తో రూపుదిద్దుకోనున్న ట్విన్ టవర్స్ ఆకాశానికి నిచ్చెన వేస్తున్న మినీ పట్టణంగా కనువిందు చేయనున్నది.
మహాప్రస్థానాలు
గ్రేటర్ హైదరాబాద్ పరిధిలో అన్ని వర్గాల వారికి ఉపయోగపడే శ్మశానవాటికలన్నింటిలో మౌలిక సదుపాయాలు కల్పించాలి. ప్రతి శ్మశాన వాటికను మోడల్ గ్రేవ్యార్డ్గా నిర్మించాలనే సీఎం కేసీఆర్ సంకల్పం మేరకు నగరంలో 31 శ్మశానవాటికలను రూ.42.66కోట్ల వ్యయంతో జీహెచ్ఎంసీ అభివృద్ధి చేస్తున్నది. జూబ్లీహిల్స్లో ప్రైవేట్ సంస్థ భాగస్వామ్యంతో నిర్మించిన మహాప్రస్థానం మాదిరిగానే ఈ శ్మశానవాటికలన్నింటిలో ఆధునిక పద్ధతిలో సౌకర్యాలను కల్పిస్తున్నది. ఇప్పటికే 25చోట్ల శ్మశానవాటికలను అభివృద్ధి చేసిన ప్రభుత్వం మరో ఐదు చోట్ల త్వరలో పూర్తి చేయనుంది.
- కట్టా ప్రభాకర్, ఎ : 8106721111