తెలుగు రాష్ట్రాల్లో 17వ శతాబ్దపు దేవాలయాల నుండి ఆధునిక గృహాలలో విస్తరించిన కాన్వాస్‍ల వరకు, కలంకారి అనేది సాంప్రదాయ భారతీయ కళ యొక్క ఇష్టమైన హ్యాండ్‍ క్రాఫ్ట్. కలం కారి అనే పదం ‘కలం’ అనే పదం నుండి వచ్చింది. ‘కలంకారి’ అనేది వస్త్రంపై చేతితో చిత్రించే ప్రత్యేకమైన, క్లిష్టమైన శైలిని సూచిస్తుంది. అందమైన మట్టి టోన్‍లకు ప్రసిద్ది చెందింది.
కలంకారి అనేది మన పరిపూర్ణత, శ్రేయస్సు యొక్క భావానికి కళ ఎలా అంతర్లీనంగా ఉందో, అది సంస్కృతి, సంప్రదాయానికి ఎలా పర్యాయపదంగా
ఉందో గుర్తు చేస్తుంది. మన మానవత్వం, మన చరిత్రతో మనల్ని అనుసంధానం చేసే సామర్థ్యంలో ఈ కళ ప్రత్యేకమైనది. కలంకారి అనేది మన ఐకానోగ్రఫీ, పురాణాలతో ముడిపడి ఉన్న ఒక ప్రత్యేకమైన భారతీయ హస్తకళ.
కళా చరిత్రకారులకు కూడా కలంకారి ఎప్పుడు ప్రారంభమైందో ఖచ్చితంగా తెలియనప్పటికీ, ఇది ఆధునిక ఆంధప్రదేశ్‍ మరియు తెలంగాణ రాష్ట్రాలలో ఉద్భవించింది. మహాభారతం, రామాయణం, భాగవతం వంటి పవిత్ర గ్రంథాల నుండి దృశ్యాలను చిత్రీకరించడానికి కలంకారిని మొదట ఉపయోగించారు. ఈ పెయింటింగ్స్ తరచుగా దేవాలయాలలో అలంకార నేపథ్యాలుగా ఉపయోగించబడ్డాయి. దేవతల కథలను వర్ణిస్తాయి. నేడు ఈ విషయాలు ఇప్పటికీ కలంకారిలో సాధారణం. అలాగే ఇతర ఆధ్యాత్మిక, పురాతన చిహ్నాలు. ట్రీ ఆఫ్‍ లైఫ్‍ అనేది ప్రత్యేకంగా జనాదరణ పొందిన కలంకారీ మూలాంశం.
ఇది 23 ఖచ్చితమైన దశలను కలిగి ఉంటుంది. కలంకారి పెయింటింగ్‍ను రూపొందించే పక్రియ సున్నితమైన, వివరణాత్మక డిజైన్‍ల వలె విస్తృతంగా ఉంటుంది. ప్రారంభించడానికి ముందు, కళాకారులు ఈ క్రింది ముడి పదార్థాలను సమీకరించు కుంటారు. కాటన్‍ వస్త్రం, ఎండిన పండని పండ్లు, పాలు ‘మోర్డెంట్‍,’ బొగ్గు కర్రలు, నలుపు కాసిమి ద్రవం, పటిక ద్రావణం, ఎరుపు, నీలిమందు, పసుపు రంగులలో సహజ వర్ణద్రవ్యం. కలంకారి పెయింటింగ్స్ టెక్నిక్‍ క్రింద వివరించబడింది. విస్తృత దశలుగా సరళీకృతం చేయబడింది.
మొదటి దశ పిండిని తొలగించడానికి పత్తిని కడగడం, పూర్తిగా ఎండబెట్టడం, మోర్డాంట్‍తో ఫిక్సేటివ్‍గా చికిత్స చేయడం ద్వారా రంగులను గ్రహించేలా సిద్ధం చేయడం. ఆ తర్వాత కళాకారుడు బొగ్గు కర్రలతో సెంట్రల్‍ ఫిగర్‍ని గీస్తాడు. కసిమి ద్రవంలో ముంచిన మెత్తగా ఉన్న కలంతో ఈ రూపురేఖలపై జాడలు వేస్తాడు. కలం ద్రవాన్ని కలిగి ఉండే ఉన్నితో చుట్టబడి ఉంటుంది. కాబట్టి చిత్రకారుడు పెయింటింగ్‍ చేస్తున్నప్పుడు సిరాను విడుదల చేయడానికి ఈ ఉన్నిని పిండుతారు. నలుపు రూపురేఖలు ఎండిన తర్వాత, కళాకారుడు పట్టికతో ఒక మోర్డెంట్‍ను పూయవచ్చు.
కడగడం, ఎండబెట్టడం యొక్క మరికొన్ని పునరావృతాల తర్వాత, చివరి దశలు సీన్‍లో రంగు వేయడానికి నీలిమందు, పసుపు రంగులను వర్తింపజేయడం. నారింజ రంగును ఉత్పత్తి చేయడానికి, పసుపు రంగు ఎరుపు ప్రాంతాలపై వర్తించబడుతుంది. ఆకుపచ్చ రంగు కోసం, నీలిమందు పసుపు ప్రాంతాలకు వర్తించబడుతుంది.
మొత్తంగా, ప్రతి అడుగు మధ్య వస్త్రం, సిరా పూర్తిగా ఆరి పోవాలి. కాబట్టి ఈ డిమాండ్‍ పక్రియ చాలా రోజులు పడుతుంది. కానీ అంతిమంగా సమయం,కృషి విలువైనది. ఎందుకంటే చివరి రంగులు బలంగా, సున్నితమైనవి. చిత్రాలు వాటి లోతు, సంక్లిష్టతలో ఆకర్షణీయంగా ఉంటాయి. కలంకారి నిజంగా కళ, సంప్రదాయం, సంస్కృతి పట్ల ప్రేమతో కూడిన శ్రమ, ప్రతి పెయింటింగ్‍లో స్పష్టంగా కనిపించే ఆనందం.
కలంకారి బ్లాక్‍ ప్రింట్స్
కలంకారి కాటన్‍ ఫ్యాబ్రిక్‍లను కలంతో పెయింటింగ్‍ చేసే ఒక ప్రత్యేకమైన కళను సూచిస్తుంది. ఇది సాధారణంగా కాన్వాస్‍/ఫ్యాబ్రిక్‍పై రంగుల ప్రవాహాన్ని నియంత్రించే పదునైన, కోణాల కుట్టిన వెదురును ఉపయోగించి చేయబడుతుంది. కలంకారి అనే పేరు రెండు పెర్షియన్‍ పదాల నుండి ఉద్భవించింది. అవి కలం (పెన్‍) మరియు కారి (హస్తకళ) మరియు అక్షరాలా ఈ వ్యక్తీకరణ అంటే పెన్నుతో గీయడం.
అసలు కళారూపం
హ్యాండ్‍ బ్లాక్‍ -ప్రింటెడ్‍ కలంకారి అనేది కనీసం 10 దశలను కలిగి ఉండే ఒక దుర్భరమైన సమయం తీసుకునే పక్రియ.
కాటన్‍ క్లాత్‍ ముక్కలను మిల్లుల నుంచి కొనుగోలు చేసి ముక్కలుగా కోస్తారు. ఈ ముక్కలను ఆవు పేడతో కలిపిన నీటిలో నానబెట్టాలి. బాగా నానబెట్టిన తర్వాత, నీటిని వదులుగా పిండాలి. గుడ్డను రాత్రంతా నేలపై ఉంచాలి.
మరుసటి రోజు ఉదయం, ఈ ముక్కలను ఒక చెరువులో ఒక రాయిపై కడుగుతారు. సాయంత్రం వరకు గడ్డి, నీటిలో వేయాలి. ఈ పక్రియ మరుసటి రోజు పునరావృతమవుతుంది. అన్ని గుడ్డ ముక్కలను కడిగి ఆరబెట్టాలి.
తదుపరి దశలో పెయింట్‍ చేసినప్పుడు రంగులు మసక బారకుండా నిరోధించడానికి మైరోబాలన్‍ గింజలు మరియు గేదె పాలతో వస్త్రాన్ని చికిత్స చేయడం. ఈ పక్రియ తర్వాత, వస్త్రం అవసరమైన డిజైన్‍ ప్రకారం సహజ రంగులను ఉపయోగించి ముద్రించబడుతుంది. తరువాత ప్రవహించే, మంచి నీటిలో కడుగుతారు.
సాంప్రదాయ భారతీయ కళ యొక్క అనేక రూపాల వలె, కలంకారి అనేది ఒక వారసత్వ కళ. అంటే సాధారణంగా తండ్రి లేదా తాత తన పిల్లలకు కుటుంబ వ్యాపారంలో శిక్షణ ఇస్తారు. ఇది ఈ విధంగా అనేక తరాలకు భద్రపరచి అందించబడింది. అయితే నేడు, స్థిరమైన, మరింత లాభదాయకమైన ఆదాయాన్ని సంపాదించడానికి అందుబాటులో ఉన్న అనేక కెరీర్‍ ఎంపికలను బట్టి, చాలా మంది కలంకారి కళాకారుల పిల్లలు ఇంజనీరింగ్‍, వ్యాపారం లేదా ఇతర రంగాలలో వృత్తిని కొనసాగిస్తున్నారు. నేడు 16 మంది నైపుణ్యం కలిగిన కలంకారి కళాకారులు మాత్రమే పని చేస్తున్నారు. వీరిలో 10 మంది జాతీయ అవార్డులను గెలుచుకున్నారు. ఈ సాంప్రదాయ వృత్తిని కాపాడుకునేందుకు ప్రభుత్వాలు తెలుగు రాష్ట్రాలు ప్రోత్సహించాలి.
-సువేగా,
ఎ : 9030 6262 88