దక్కన్ హెరిటేజ్ అకాడమీ ట్రస్ట్, సెంటర్ ఫర్ దక్కన్ స్టడీస్, జేబీఆర్ ఆర్కిటెక్చర్ కాలేజ్ సహకారంతో అక్టోబర్ 6న సాయంత్రం 4.30 గంటలకు మౌలాలి సికింద్రాబాద్ మౌలా అలీ పహాడ్లో అంతర్జాతీయ జియో డైవర్సిటీ డే 2023 సందర్భంగా ‘‘జియో డైవర్సిటీ ప్రతి ఒక్కరి కోసం’’ అనే థీమ్ పై ‘జియో హెరిటేజ్ వాక్’ను మరియు ‘‘జియొ హెరిటేజ్ పై టాక్’’ను నిర్వహించారు.
ఈ కార్యక్రమానికి దక్కన్ హెరిటేజ్ అకాడమీ చైర్మన్ ప్రొఫెసర్ వేదకుమార్ మణికొండ అధ్యక్షత వహించారు. ముఖ్యఅతిథిగా జి.ఎస్.ఐ డైరెక్టర్ (రిటైర్డ్) శ్రీ కమతం మహేందర్ రెడ్డి పాల్గొన్నారు. ఈ కార్యక్రమంలో ఆంధప్రదేశ్ ప్రభుత్వ పురావస్తు, మ్యూజియంల శాఖ మాజీ సంచాలకులు ప్రొఫెసర్ కె.పి.రావు, కొత్త తెలంగాణ చరిత్ర కన్వీనర్, చరిత్రకారుడు శ్రీ రామోజు హరగోపాల్ తదితరులు పాల్గొన్నారు.
ఈసందర్భంగా శ్రీ కె.మహేందర్ రెడ్డి మాట్లాడుతూ తెలంగాణలో విలక్షణమైన శిలలు, భౌగోళిక ప్రదేశాలు మొదలైన అనేక చారిత్రక ప్రాముఖ్యత కలిగిన ప్రదేశాలు ఉన్నాయన్నారు. కరీంనగర్, కొత్తగూడెం, ఆదిలాబాద్ తదితర ప్రాంతాల్లో 160 నుంచి 200 మిలియన్ సంవత్సరాల నాటివిగా భావిస్తున్న జురాసిక్ కాలానికి చెందిన డైనోసార్ ఎముక శకలాలు, తాబేలు, జంతు పాదముద్రల శిలాజాలు ఇటీవల కనుగొనబడ్డాయి, మౌలాలి పహాడ్ కూడా ఒక ప్రత్యేకమైన చారిత్రక భౌగోళిక వారసత్వ ప్రదేశం అని అన్నారు. ఈ భౌగోళిక ఆస్తులను కోల్పోతే తిరిగి తేలేం. భౌగోళిక అంశాలను ద•ష్టిలో
ఉంచుకుని భౌగోళిక వైవిధ్య ప్రదేశాలను పరిరక్షించడానికి ప్రభుత్వంతో పాటు ప్రజలు ముందుకు రావాలి అని కోరారు.
ఈ సందర్భంగా ప్రొఫెసర్ వేదకుమార్ మణికొండ మాట్లాడుతూ దక్కన్ ప్రాంతం ముఖ్యంగా తెలంగాణకు పూర్వం నుంచి ఇటీవలి శిలా నిర్మాణాలు, అద్భుతమైన భౌగోళిక వైవిధ్యంతో కూడిన గొప్ప భౌగోళిక చరిత్ర ఉందన్నారు. తెలంగాణలో 3000 సంవత్సరాల నాటి మహా శిలాయుగం నాటి ఇనుప యుగం, రాతియుగ స్మారక చిహ్నాలు ఉన్నాయి. దశాబ్దాలుగా ఈ స్థలాలు నిర్లక్ష్యానికి గురవుతున్నాయి.
తెలంగాణలో చారిత్రకంగా, పురావస్తుపరంగా ప్రాముఖ్యత కలిగిన పాండవుల గుట్ట, భువనగిరి కొండ, మౌలాలి కొండ మొదలైన భౌగోళిక ప్రదేశాలను పరిరక్షించాల్సిన అవసరం ఉందని, భౌగోళిక ప్రాముఖ్యతను దృష్టిలో ఉంచుకుని ఈ స్థలాలను డాక్యుమెంట్ చేయడం, కనిపెట్టడం, సంరక్షించడం ద్వారా వాటిని పరిరక్షించడానికి ప్రభుత్వం చర్యలు తీసుకోవాలన్నారు. డెక్కన్ హెరిటేజ్ అకాడమీతో పాటు ఇతర ఎన్జీవోలు కూడా ఈ స్థలాలను డాక్యుమెంట్ చేయడం, జాబితా చేయడం ద్వారా ఈ స్థలాలను సంరక్షించడానికి ప్రభుత్వానికి సమర్పించాలని అన్నారు.
ఈ కార్యక్రమంలో భౌగోళిక వైవిధ్యం యొక్క ప్రాముఖ్యతపై జిఎస్ఐ డైరెక్టర్ జనరల్ శ్రీ చక్కిలం వేణుగోపాల రావు రూపొందించిన ఆడియో సందేశాన్ని సభికులకు అందించారు.
ప్రొఫెసర్ కె.పి.రావు మాట్లాడుతూ మౌలాలి పహాడ్ మొదటి నుండి సాంస్కృతికంగా చాలా అభివృద్ధి చెందిన ప్రాంతం. బ్రిటీష్ కాలానికి చెందిన 9 మంది నిపుణులు, నిజాం కాలానికి చెందిన యజ్దానీ ఈ ప్రాంతంలో తవ్వకాలు జరిపారు. కెయిర్న్ సర్కిల్స్, డోల్మెనాయిడ్ సిస్ట్ అనే రెండు రకాల శ్మశానవాటికలను గుర్తించారు. కెయిర్న్ శ్మశానవాటికల తవ్వకాల్లో కుండలు, ఇనుప పనిముట్లు, ఆయుధాలు, రాగి గంటలు, మానవ అస్థిపంజరాల శకలాలు లభించాయి. ఇలాంటి చారిత్రాత్మక ప్రదేశం గురించి మరింత తెలుసుకోవడానికి మిగిలిన ప్రాంతాన్ని తవ్వాల్సిన అవసరం ఉంది.
మౌలాలి పహాడ్, కుతుబ్షాహీ కాలానికి చెందినదని శ్రీ రామోజు హరగోపాల్ చెప్పారు. కుతుబ్ షాహీల కాలంలో మౌలాలి పహాడ్ ఒక ముఖ్యమైన ప్రదేశం. ఈ ప్రాంతాన్ని నిజాం రేస్ కోర్స్ గా కూడా ఉపయోగించేవారు. గులాం యాదానీతో సహా కొందరు వ్యక్తులు విదేశీయులతో సహా నిజాం అధికారి ఆ స్థలంలో తవ్వకాలు జరిపారు. తెలంగాణలో మరెన్నో వెలికితీసిన భౌగోళిక ప్రదేశాలు ఉన్నాయని, వాటిని తవ్వి వెలుగులోకి తీసుకురావాల్సిన అవసరం ఉందన్నారు.
ఈ కార్యక్రమంలో శ్రీ సుభాష్ రెడ్డి, సేవ్ రెయిన్ వాటర్, ఎఫ్ బిహెచ్ సభ్యులు శ్రీ నరహరి, శ్రీమతి సత్యప్రసన, శ్రీ రామ్ రాజ్, ల్యాండ్ స్కేప్ ఆర్కిటెక్ట్, ఇతర NGOSచెందినవారు, ఆక్స్ ఫర్డ్ గ్రామర్ స్కూల్ ఉపాధ్యాయులు తదితరులు పాల్గొన్నారు.
- కట్టా ప్రభాకర్
ఎ : 8106721111