వజ్రాలలో నాణ్యతలు-దోషాలు

వజ్రాల నాణ్యత నిర్ణయించటానికి ఉపయోగపడే 4సి (Colour Clarity Cut Caratage) లలో రెండవ లక్షణం క్లారిటీ. వజ్రాలు ఏరకమైన చేరిక మలినాలు దోషాలు లేకుండా ఉంటే అంత ఎక్కువ విలువ కలిగి ఉంటాయి. వజ్రం యొక్క స్వచ్ఛత దాని ఆకర్షణ విలువను ప్రభావితం చేస్తుంది. ‘‘స్పష్టత’’ (clarity grade) అనేది వజ్రంలోని లోపాల సంఖ్య, పరిమాణం మరియు రకాన్ని సూచిస్తుంది. అంతర్గతంగా ఉండే లోపాలను ‘‘చేరిక’’ (inclusion) అని, బాహ్యంగా ఉండే లోపాలను ‘‘మచ్చలు/దోషాలు’’ (blemishes) అని అంటారు. వజ్రం యొక్క స్పష్టతను అంచనా వేయడంలో ఈ లక్షణాల సంఖ్య, పరిమాణం, వాటి స్వభావం మరియు స్థానాన్ని పరిశీలించి, ఇవి రాయియొక్క మొత్తం రూపాన్ని ఎలా ప్రభావితం చేస్తాయో నిర్ణయించవలసి ఉంటుంది. ప్రక•తిలో ఏ వజ్రం కూడా పూర్తిగా స్వచ్ఛమైనది కాదు, స్వచ్ఛతకు ఎంత దగ్గరగా వస్తే అది అంత విలువైనది.


జిఐఎ వారి క్లారిటీగ్రేడ్‍ పదకొండు స్థాయిలలో:
ఇందులో మొదటిది ఫ్లాలెస్‍ (flawless) అంటే ఏరకమైన చేరిక మలినాలు దోషాలు లేకుండా ఉన్నదిఅని అర్థంకాదు. వజ్రాలను 10x కటకం ద్వారా పదిరెట్లు పెద్దవిగాచేసి చూసినప్పుడు ఏ దోషాలు కనిపించనివి అని అర్థం. దీన్ని రిపోర్ట్లో FL అనే అక్షరాలతో సూచిస్తారు.
ఇక రెండవ రకం ఇంటర్నల్లీ ఫ్లా లెస్‍ (internally flawless) రాయిని పదిరెట్లు పెద్దవిగా చేసి చూసినప్పుడు ఏ’’ చేరిక ‘‘లేనిది దీనిని IFగా రిపోర్ట్లో పొందుపరుస్తారు. ఇక్కడ గమనించాల్సిన విషయం ఏమిటంటే బాహ్యమైన మచ్చ/కళంకం దీనికి ఉండవచ్చు. దీని తరువాత గ్రేడ్‍ వివీఎస్‍ (very very small inclusion) VVS అంటే పదిరెట్లు పెద్దవిగా చేసి చూసినప్పుడు చాలా చిన్న చేరిక/మలినాలు/ దోషాలు ఉన్నవి. దీన్ని VVS1 VVS2 అనే రెండు రకాలుగా రిపోర్ట్లో పొందుపరుస్తారు.
అలాగే విఎస్‍ 1 (VS1) విఎస్‍2 (VS2) SI 1, SI 2, ( ×1) I1, ( ×2) I 2 అనే గ్రేడ్లు కూడా స్వచ్ఛత ఆధారంగా వజ్రాలను వర్గీకరిస్తారు. ఇందులో FL,IF గ్రేడ్‍ వజ్రాలు చాలా అరుదుగా ఉంటాయి. ఒకప్పుడు FL గ్రేడ్‍లో ఉన్న వజ్రం కాలక్రమంలో ×ఖీ గ్రేడ్‍ లోకి ఇంకా అంతకన్నా తక్కువ గ్రేడ్‍ లోకి వెళ్ళవచ్చు. వజ్రాల వాడకంలో బాహ్యంగా ఏర్పడే లోపాల వల్ల ఇలా జరగవచ్చు.


మార్కెట్‍ వజ్రాలలో రకాలు:
మార్కెట్‍ లో దొరికే వజ్రాలు ఎక్కువగా VVS VS రకాలుగా ఉంటాయి. వజ్రాలలో చేరికలు (Inclusions) అనేక రకాలుగా ఉంటాయి. వజ్రాలలో ఉండే చేరికలు పెరుగుతున్నప్పుడు ఏర్పడ్డ Growth Inclusions , ప్రాధమిక దశలో ఏర్పడ్డ Photogenic Inclusions మరియు వజ్రంతో పాటుగా పెరిగిన Syngentic Inclusions అనే రకాలుగా విభజించవచ్చు.
వివిధ రకాల ఖనిజాలు వజ్రం పుట్టుక సమయంలోఅక్కడి భౌమ పరిస్థితులను బట్టి వజ్రం లోపల ఆలివిన్‍, పైరాగ్సిన్‍, డయాప్సైడ్‍, గ్రాఫైట్‍, రూటైల్‍, జిర్కాన్‍ జేడ్‍ క్వార్టజ్, ఫెల్డస్పార్‍, మైకా వంటి అనేక ఖనిజాలు చేరికలుగా ఏర్పడుతాయి. వీటిలో ‘‘వజ్రం లో వజ్రం’’ చేరిక ఉండటం కూడా గమనించారు. ఇందులో పెద్ద వజ్రం లోపల పెరుగుతున్న క్రమంలో ఏర్పడ్డ రేఖల మధ్య ఒక చిన్న వజ్రం ఏర్పడుతుంది.


వజ్రాలలో మలినాలు
చిన్న చిన్న ద్రవపదార్థాలు కూడా ఒక్కోసారి వజ్రం లోపల చుక్కలవలె కనిపిస్తాయి వీటిని Enhydro Inclusions అంటారు.
వజ్రంలో వజ్రం, వజ్రంలో గార్నెట్‍ కూడా ఇలాంటి అరుదైనవే. ఈ చేరిక /మలినాల అధ్యయనం వల్ల వజ్రం పుట్టుక, బౌమచరిత్ర మొదలైన అంశాలపై అవగాహన సాధ్యం అవుతుంది.


ప్రాచీన సాహిత్యంలో వజ్రదోషాలు:
మన ప్రాచీన సాహిత్యంలో వజ్రాలలో ఉన్న దోషాల గురించి చాలా సందర్భాల్లో చర్చించబడింది. దోష రహిత వజ్రాల ప్రాముఖ్యతను గురించి కూడా చాలాచోట్ల ప్రస్తావించబడింది.
గరుడపురాణంలో ‘‘వజ్రస్పటికం వజ్రకఛ్ఛపం వజ్రకటి వజ్రపుష్పకం వజ్రోత్తమం వజ్రమధ్యమం వజ్రకనిష్ట చతుర్విధం ‘‘అని స్వచ్ఛత ఆధారంగా దోషరహిత వజ్రాలను ‘వజ్రస్పటికం’ గాను తక్కువ దోషం కలిగినవాటిని ‘వజ్రకఛ్ఛపం’, ఇంకా ఎక్కువ దోషాలు కలవాటిని ‘వజ్రకటి’గాను ఇంకా అన్నిటికన్నా తక్కువ నాణ్యతగల వజ్రాలను ‘వజ్రకనిష్టం’గాను పేర్కొనబడ్డది.
మనుస్మృతిలో ‘‘వజ్రోత్తమం వజ్రమధ్యమం వజ్రకనిష్ట చతుర్విధం. వజ్రం వజ్రాదపి దుర్లభం వజ్రోత్తమ మభ్యుపేయం’’ అని, స్వచ్ఛత వంటి లక్షణాల ఆధారంగా వజ్రాలను నాలుగు రకాలుగా విభజించారని మనుస్మృతిలో పేర్కొనబడింది. అవి వజ్రోత్తమం, వజ్రమధ్యమం వజ్రకనిష్టం. వీటిలో అత్యుత్తమమైన దుర్లభమైన దానిని ‘‘వజ్ర అభ్యుపేత్యం’’అని తెలుపబడ్డది. ఈ రకమైన వర్గీకరణ ఆధునిక జిఐఏ వర్గీకరణకు దగ్గరగా ఉండటం విశేషం.
సాధారణంగా వజ్రాల యొక్క ఐదు మంచి లక్షణాలు, ఐదు దోషాలు, నాలుగు ఛాయలను వరాహమిహిరుడు తన బ•హత్సంహితలో పేర్కొన్నాడు.కాకపాదం, మలినాలు, మచ్చలు, పగుళ్ళుగల వజ్రాలు, గీతలు కల వజ్రాలు దోషపూరితమైనవిగా వర్గీకరించబడ్డాయి. వరాహమిహిరుడు ఇంకా మచ్చలు, బిందువులు (ఎరుపు మచ్చలు), పరివర్తాలు (ముదురు ఎరుపురంగు వృత్తాకార మచ్చలు), యవలు (చిన్న బార్లీ మొక్కజొన్న లాంటి మచ్చలు). వజ్రాల లోఉన్న వివిధరకాల రేఖలు కూడా దోషాలుగా ప్రస్తావించాడు.ప్రాచీన రత్నశాస్త్ర గ్రంథం రత్నమంజరిలో కూడా స్వచ్ఛత ఆధారంగా వజ్రాలను నిర్మల, ఏకబిందు, ద్విబిందు, త్రిబిందు మెదలైన రకాలుగా విభజించారని పేర్కొన్నారు. క్లారిటీకి సంబంధించిన ఇతర అంశాలైన మలినాలు దోషాలు పారదర్శకత వంటి లక్షణాల గురించి ఇందులో వివరించారు.


వజ్ర బాహ్య లక్షణాలు:
వజ్రంపై బాహ్యంగా కనిపించే దోషాలను Blemishesఅంటారు. ఇవి సాధారణంగా గీతలు, గుంటలు, (ఉపరితలంపై వచ్చిన దిగుళ్ళు) చిప్స్, గంట్లు, (ఉపరితలంపై చిన్న రంధ్రాలు) పోలిష్‍ లైన్లు పాలిషింగ్‍ పక్రియలో ఏర్పడిన గీతలు, ఇంకా లేజర్‍ డ్రిల్‍ రంధ్రాలు మెదలైనవిగా ఉంటాయి. సహజంగా ఉండే పగుళ్లు కూడ దోషాలలోకే వస్తాయి. ఇలాంటి దోషాలు వజ్రాలను నగలలో పొదిగే క్రమంలో గాని వాడకంలో కానీ ఏర్పడవచ్చు.


జిఐఏ – వజ్రం క్లారిటీ గ్రేడ్స్:
జిఐఏ వారి రిపోర్ట్ లో వజ్రం క్లారిటీ గ్రేడ్‍ లో సాధారణంగా కనిపించే చేరికలు ఈ క్రింది విధంగా పొందుపరుస్తారు. రిపోర్ట్ లో వాటి స్థానం కూడా డయగ్రామ్‍ లో చూపించటం జరుగుతుంది.
అవి :
Bearded Girdle: వజ్రం యెక్క మేఖల నుండి లోపలికి చొచ్చుకు పోయినట్లు కనిపించే రేఖలు ఇవి కట్టింగ్‍ సమయంలో ఏర్పడవచ్చు.
Bruise: ఒక ఈక వంటి నిర్మాణంతో కూడిన చిన్న దెబ్బతిన్న భాగం.
Cavity: ఒక ఈక/ స్పటికం రాలిపోయిన స్తలం లో ఏర్పడిన ఖాళీ.
Chip: తక్కువ లోతుగా నష్టం వల్ల ఏర్పడిన గుంట. గర్డిల్‍ చివరి కాని క్యూలెట్‍ వద్ద లేదా ఫేసెట్‍ జాయింట్‍ వద్ద కనిపిస్తాయి.
Crystal: వజ్రం లోపల చేరికలుగా ఉన్న ఖనిజ స్పటికం.
Feather: ఈక ఆకారంలో ఉన్న పగులు.
Grind Centre: కేంద్రీకృతమైన స్పటిక నిరూపణ. పాలిష్‍ చేసిన వజ్రం లోపలి వైపు కనిపించే చిన్న ముడి వజ్రం యొక్క భాగం.
Knot: ఉపరితల వైపు పొడుచుకుని వచ్చి కనిపించే స్పటికం.
Needle: సూది ఆకారంలో ఉన్న ఖనిజాలు.
Pin Point: 10x ప్రవర్థన లో కనిపించే (Magnification) అతి సూక్ష్మమైన ఖనిజ బిందువు.
Twinning Wisp: వజ్రం యెక్క విరూపణ, ట్విన్నింగ్‍ తలం కు సంబంధించిన సూక్ష్మ బిందువుల శ్రేణి.
ఇవే కాకుండా అంతర్గత గ్రెయిన్‍ (Internal Graining), లేసర్‍ డ్రిల్‍, వంటివి కూడా చిత్రం ద్వారా చూపిస్తారు.
చారల వజ్రం (Graining in Diamond):
వజ్రంలో కణాలదొంతరలు. వజ్రం భూమిలోతుల్లో తయారయేక్రమంలో, స్పటిక నిర్మాణం జరుగుతున్నప్పుడు గీతలు, చారలు, అలలవంటివి ఏర్పడే అవకాశం ఉంది. ఇలాంటి సహజ నిర్మాణాలను గ్రైనింగ్‍ అంటారు. ఇవి వజ్రం యొక్క నాణ్యతను, ధ్రడత్వాన్నీ ప్రభావితం చేస్తాయి. జిఐఏ వారు దీనిని క్లారిటీగ్రేడ్‍ లో ‘‘గ్రైనింగ్‍’’ గా చూపిస్తారు. ఈ గ్రైనింగ్‍ బాహ్యంగా కానీ అంతర్గతంగా కానీ ఉండవచ్చు. ఈ చారలు తెలుపు లేదా ఇతరరంగులో లేదా మెరుస్తూ (Reflective) ఉండవచ్చు.ఇలాంటి వజ్రాలకు మార్కెట్‍ విలువ తక్కువగా ఉంటుంది.


సాల్ట్ – పెప్పర్‍ డైమండ్స్:
వజ్రాలలో మలినాలు ఉండి, స్పష్టత స్కేల్‍ కింద దానిని గ్రేడ్‍ చేయడం సాధ్యం కానంత చేరికలు, కల్మషాలు ఎక్కువగా ఉంటే, వాటిని గతంలో పారిశ్రామికఅవసరాలకు మాత్రమే ఉపయోగించేవారు. ప్రస్తుతం వాటిని ‘‘పెప్పర్‍ సాల్ట్ డైమండ్స్గా ‘‘మార్కెట్‍ చేస్తున్నారు. ఇవి సాధారణ వజ్రాల కంటే తక్కువధరకు లభించటం, పైగా ఇవికూడా సహజ వజ్రాలే కావటం వల్ల మార్కెట్‍ ఆదరణ లభిస్తోంది.


నలుపురంగు వజ్రాలు:
కొన్ని వజ్రాలలో ఈ కల్మషాలుఎక్కువగా ఉండి దాని అసలు రంగు పూర్తిగా కప్పివేయబడి ఆ మలినాల రంగే వజ్రంరంగుగా కనిపిస్తుంది. ఉదాహరణకు గ్రాఫైట్‍ చేరికలు చాలాఎక్కువగా ఉన్న వజ్రం నల్లరంగులో కనిపిస్తుంది. ఇలాంటి వజ్రాలను బ్లాక్‍ డైమండ్‍గా మార్కెట్లో అమ్ముతున్నారు. ఈ వజ్రాల విషయంలో కలర్‍/క్లారిటీ రెండు కలిసి పోయినట్టు అనిపిస్తుంది.
నక్షత్ర వజ్రాలు:
నక్షత్ర (Asteriated) వజ్రాలు చాలా అరుదుగా ఉంటాయి. వీటిలో ఉండే మలినాలు నక్షత్రాన్ని పోలిఉండే ఆకారంలో ఉండటంవల్ల, చూపరులను విశేషంగా ఆకట్టుకుంటాయి. ఈ ప్రత్యేక ఆకారం హైడ్రోజన్‍ చేరికవల్ల ఏర్పడుతుంది. ఇది నక్షత్రంలాగానే కాకుండా త్రికోణం, మేఘం, ‘‘నక్షత్ర విస్ఫోటనం’’ వంటి అనేక రూపాల్లో ఉండవచ్చు.ఈ కారణంగా సేకరణకర్తలు వీటిని ఎక్కువగా ఇష్టపడుతారు.
‘‘రొడీషియన్‍ స్టార్‍ ‘‘గా ప్రసిద్ధి చెందిన 3.70 క్యారెట్‍ వజ్రం లోపలి ‘‘నక్షత్ర విస్ఫోటనం’’ అతినీలలోహిత కిరణాల ప్రసారానికి గురి చేసినప్పుడు ఆరు ముఖాలు కలిగిన ఆకారంగా కనిపిస్తుంది.ఈ విధంగా ‘‘మలినాలు’’ కూడా ఒక్కోసారి వజ్రానికి విలువ ఇనుమడింప చేస్తాయి.


పసుపు కానరీ వజ్రం (Yellow Canary Diamond):
ప్రసిద్ధి చెందిన పసుపు కానరీ వజ్రం ఇప్పటివరకు తెలిసిన అతిపెద్ద ‘‘దోషరహిత’’ వజ్రం. ఈ 303.10 క్యారెట్ల వజ్రం మొదట 407 క్యారెట్ల బరువుతో షీల్డ్ ఆకారంలో ఉండేది, దీని ఫ్యాన్సీ డీప్‍ బ్రౌన్‍ పసుపు రంగును పూర్తిగా బయట పడేలా 303.10 పియర్‍ ఆకారంలో తిరిగి కట్‍ చేయబడింది.
ఉపయోగాలు:
చేరికలు/ కల్మషాలు/ మలినాలు వజ్రం యొక్క స్వచ్ఛత నిర్థారణ గ్రేడింగ్‍కు ఆధారంగా ఉంటాయి. వజ్రం యెక్క విలువ ఈ గ్రేడింగ్‍ పైనే ఎక్కువ ఆధారపడి ఉంటుంది. మలినాలు దోషాలు ఎంత తక్కువ ఉంటే దాని విలువ అంత ఎక్కువ. వజ్రం యొక్క ధ్రఢత్వం ఈ కల్మషాలపై కూడా ఆధారపడి ఉంటుంది. చేరిక/మలినాల ఆకారం, పరిమాణం, సంఖ్య, వ్యాప్తి, అవి వజ్రం లోపల ఉన్న స్థానం మొదలైన అంశాలపై వజ్రం విలువ ఆధారపడి ఉంటుంది.
ఒక్కోసారి మలినాలు కూడా వజ్రానికి విలువ ఇనుమడింప చేస్తాయి. హైడ్రోజన్‍ చేరికవల్ల ఏర్పడే నక్షత్ర విస్ఫోటనం దాని ఆకారాన్ని బట్టి వజ్రం విలువ పెంపొందిస్తుంది.
గ్రాఫైట్‍ కల్మషం కూడా వజ్రం నలుపు రంగుకు కారణమైన విలువ ఇనుమడింప చేస్తుంది. చేరిక/మలినాలు వజ్రం లోపల నిర్దిష్ట స్థానంలో ఉండటం వల్ల వజ్రాలను పరీక్షించటానికి పనికివస్తాయి. వీటివల్ల వజ్రం సహజంగా ఏర్పడినదా క•త్రిమంగా తయారు చేసీందా అనే విషయాన్ని నిర్ధారించవచ్చు. వజ్రం యొక్క బౌమచరిత్ర, ఇతర శాస్త్రీయ అధ్యయనాలకు ఇవి పనికివస్తాయి. జ్యోతిశ్శాస్త్ర పరంగా ఏ దోషాలులేని, ముఖ్యంగా నల్లని మచ్చలు లేని వజ్రాలను రత్నధారణకు వాడుతారు. ఏదైనా వజ్రాలను కొనేటప్పుడు రిపోర్ట్లో పొందుపరచిన క్లారిటీ గ్రేడ్‍, చేరికల లక్షణాలు, చిత్రంలో వాటి స్థానం వంటి అంశాలు పరిశీలించి నిర్ణయం తీసుకోవాలి.


రిపోర్ట్ పరిశీలనలో జాగ్రత్తలు:
వజ్రంలో స్వచ్ఛత సహజమైనది. చేరికలు/కల్మషాలు/ మలినాలు సహజసిద్ధమైన ఉంటాయి. కాని ప్రస్తుతం అందుబాటులో ఉన్న టెక్నాలజీ వల్ల పగుళ్ళను కృత్రిమ పదార్థాలతో నింపి తాత్కాలికంగా కనిపించకుండా చేయవచ్చు. ఇతర పద్ధతులు ద్వారా స్పష్టత గ్రేడ్‍ను పెంచవచ్చు. ఇది సరియైన వాణిజ్య విధానం కాదు. జిఐఏ వంటి సంస్థలు ఈ పద్ధతులను ప్రోత్సహించవు. కాబట్టి ఏదైనా రిపోర్ట్లో ఇలాంటి వాక్యాలు ఉంటే అది సరైనదా కాదా అనే విషయాన్ని నిర్ధారించుకొని ఒక నిర్ణయానికి రావాలి. GIA రిపోర్ట్లో శాశ్వతమైన పక్రియ ద్వారా చేయబడిన లేసర్‍ డ్రిల్‍ వంటి మార్పులు మాత్రమే నమోదు చేయబడి ఉంటాయి.
ఇలాంటి విషయాల గురించి అవగాహన పెంచుకోవటం అవసరం.


-చకిలం వేణుగోపాలరావు
డిప్యూటి డైరెక్టర్‍ జనరల్‍ జిఎస్సై(రి)
ఎ: 9866449348

శ్రీరామోజు హరగోపాల్‍, ఎ : 99494 98698

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *