January

పద్దెనిమిది, పంతొమ్మిది శతాబ్దాలలో భౌతిక గణిత శాస్త్రాలు

ఠక్కున పవర్‍ సప్లై పోతే, టార్చిలైటు దొరకవచ్చు కానీ – అగ్గిపుల్ల దొరక్క పోవచ్చు. ఇందులో ఆశ్చర్యం లేదు. అనూహ్యమైన రీతిలో శాస్త్ర విభాగం పరిఢవిల్లి, కొంగ్రొత్త ఆవిష్కరణలు వరసగా వచ్చిపడితే గతం పాతబడిపోతుంది. ఇటీవల కాలంలో ఈ శతాబ్దపు సైన్సు ప్రగతి పేరున పలురకాల విశ్లేషణలు వచ్చి వుండవచ్చు. అయితే నేటి సైన్స్ టార్చిలైటు వెనుక అగ్గిపుల్ల లాంటి 18, 19 శతాబ్దాల సైన్స్ పురోగతిని ఒక్కసారి పరామర్శిస్తే అది చెట్టుకు మూలమైన విత్తు గురించి …

పద్దెనిమిది, పంతొమ్మిది శతాబ్దాలలో భౌతిక గణిత శాస్త్రాలు Read More »

ప్రకృతే నియంత్రిస్తుంది! 7 ప్రకృతే శాసిస్తుంది!! విజ్ఞానశాస్త్ర ప్రయోగాలు వెన్నెల్లో విహారం కాదు!!

ఓ నిజాన్ని గుర్తించడానికి, గుర్తించిన దాన్ని సిద్ధాంతీక రించడానికి, ఆ సిద్దాంతాన్ని ప్రయోగ పూర్వకంగా నిరూపించడానికి, నిరూపించిన దానికి సామాజిక ప్రయోజనం చేకూర్చడానికి విజ్ఞాన శాస్త్రవేత్తలు, సామాజిక తత్వవేత్తలు జీవితాల్నే ఫణంగా పెట్టాల్సి వస్తుంది. ఎన్నో సవాళ్ళను ఎదుర్కోవాల్సి వస్తుంది. ఆర్థిక ఇబ్బందులు, కుటుంబ సమస్యలు వెంటాడుతుంటే చుట్టూ వుండే సమాజం పిచ్చివారిగా ముద్రవేస్తుంది. నిద్రలేమి, ఆరోగ్య సమస్యలు, సమస్యకు దొరకని గమనం కొన్నిసార్లు ప్రాణాంతకంగా మారు తాయి. ఇలా ఎంతోమంది శాస్త్రజ్ఞులు సామాజిక వికాసానికై, అభివృద్ధికై …

ప్రకృతే నియంత్రిస్తుంది! 7 ప్రకృతే శాసిస్తుంది!! విజ్ఞానశాస్త్ర ప్రయోగాలు వెన్నెల్లో విహారం కాదు!! Read More »

బాసరలో జైనబసదులు, శివాలయాలు, సతిశిలలు, శాసనాలు:

బాసర ప్రస్తుతం నిర్మల్‍ జిల్లా(ఒకప్పుడు ఆదిలాబాద్‍ జిల్లా)లో వుంది. బాసర నిజానికి ఒక ఊరు కాదు. ఐదు గ్రామాల సముదాయం. 1. బాసర, 2. రేణుకాపురం, 3. మహదాపురం, 4. రత్నాపురం, 5. మయిలాపురం. ప్రస్తుతం బాసర, మయిలాపురం మాత్రమే మిగిలి ఉన్నాయి. మిగిలిన ఊర్లు రెవెన్యూ రికార్డుల్లో మాత్రమే ఉన్నాయి. బాసరలో జ్ఞానసరస్వతిని వ్యాసుడు ప్రతిష్టించినట్లు చెప్పబడుతున్నది. కాని, ఈ ప్రాంతాన్ని ఒకప్పుడు పాలించిన కరికాళచోళ రాజైన రెండవ బిజ్జలదేవుడే ఇక్కడ ఆలయాలను నిర్మించినాడని చరిత్రకారులు అభిప్రాయం. తాను జైనుడు. అతని బావ …

బాసరలో జైనబసదులు, శివాలయాలు, సతిశిలలు, శాసనాలు: Read More »

సాహిత్యంలో కోర్టులు – చట్టాలు

సాహితీ మిత్రుడు జయప్రకాశ్‍, తెలంగాణ సాహిత్య అకాడమీ సౌజన్యంతో ‘కావ్యగానం’ పేరుతో ప్రసిద్ధ కవులతో ‘కావ్యగానం’ చేయిస్తున్నాడు. అందులో భాగంగా 14వ ‘కావ్యగానాన్ని’ నాతో చేయించాడు. కోర్టులు, పోలీస్టేషన్ల నేపథ్యంతో నేను రాసిన ‘హాజిర్‍హై’ని కావ్యగానం చేశాను. ఈ కవితా సంపుటి మీద ప్రముఖ కవి ఎన్‍ గోపి ఇండియాటుడే తెలుగు పత్రికలో చాలా మంచి వ్యాసం రాసి ఇది జంబో మాత్రమే రాయగలిగే కవితలు అన్నాడు. ఆ తరువాత న్యాయవాద మిత్రుడు కె. జితేంద్రబాబు మూసీ మాసపత్రికలో చాలా మంచి వ్యాసం రాశాడు. ఈ …

సాహిత్యంలో కోర్టులు – చట్టాలు Read More »

వరిలో వచ్చే చీడ పీడలు – నివారణ

తెలంగాణ రాష్ట్రంలో అత్యధికంగా పండించే పంటలలో విస్తీర్ణం పరంగా వరి మొదటిస్థానంలో ఉంటుంది. వరిని వివిధ జిల్లాల్లో వాటికి అనువైన నేలల్లో సాగుచేస్తారు. తెలంగాణలో ప్రధానమైన ఆహారపంట కాబట్టి వరిలో అధిక దిగుబడినిచ్చే రకాలు వాడకంలోకి వస్తున్నాయి. (ఆర్‍ఎన్‍ఆర్‍15048, కెఎన్‍ఎం 118, జెజిఎల్‍ 18047)వరిని ఖరీఫ్‍, రబీ కాలంలో సాగుచేయడం వలన వివిధ రకాల చీడపీడలు, తెగుళ్ళు ఆశించడం వలన దిగుబడులు తగ్గుటకు కారణమవు తున్నాయి. అందులన అధిక దిగుబడులను సాధించడానికి చీడపీడలను, తెగుళ్ళను నివారించాలి. వరిని …

వరిలో వచ్చే చీడ పీడలు – నివారణ Read More »

తెలంగాణా ప్రాచీన శివాలయాలు

భారతదేశంలో మొట్టమొదటి ఆలయాలు తెలంగాణలో బయటపడ్డాయి – నాగార్జునకొండలో, కృష్ణానది ఉత్తర తీరపు నల్లమల అడవుల్లో. నాగార్జునసాగర్‍ ప్రాజెక్టు కడుతున్నప్పుడు భారత పురావస్తుశాఖ నాగార్జున కొండ పరిసరాల్లో చేపట్టిన తవ్వకాల్లో అనేక శివాలయాలు వెలుగు చూశాయి. ఇవి క్రీ.శ.2వ శతాబ్దం నుండి నిర్మించబడ్డాయి. రెండవ శతాబ్దంలో తెలంగాణను పాలించిన శాతవాహనులు తాము పశుపతిని… అంటే శివున్ని, గౌరిని… అంటే పార్వతిని పూజించామని చెప్పుకున్నారు. కాని దేవాలయాలను కట్టించామని చెప్పుకోలేదు. శాతవాహనుల తర్వాత… అంటే క్రీ.శ.3వ శతాబ్దంలో తెలంగాణను పాలించిన ఇక్ష్వాకులు దేవాలయాలను కట్టించారు, …

తెలంగాణా ప్రాచీన శివాలయాలు Read More »

మూసిలావిడ-సొరకాయ బుర్ర

చాలా కాలం క్రితం ఒక ఊళ్ళో ఒక ముసలావిడ ఉండేది. ఆమెకు పుట్టెడు గూని ఉండేది. ఆ ముసలావిడ రెండు కుక్కలను పెంచేది. వాటిని లింగు, లిటుకు అంటూ ముద్దుగా పిలిచేది. ఒకసారి ఆ ముసలావిడకి తన మనుమరాలిని చూడాలనిపించింది. మనుమరాలి ఊరికి వెళ్లాలంటే అడవిదాటి వెళ్లాలి. ‘ముసలిదాన్ని, నన్నెవరేం పీక్కుతింటారు’ అని బయలు దేరింది. వెళ్ళేముందు తన కుక్కలను పిలిచి ‘‘నేను లేనని ఊరు పట్టుకు తిరగకండి. ఇంటి పట్టునే ఉండండి’ అని చెప్పింది. ‘సరే’ …

మూసిలావిడ-సొరకాయ బుర్ర Read More »

వివిధ రాష్ట్రాల కమిషన్‍లకు టీఎస్‍పీఎస్సీ ఆదర్శం

ఐదేళ్ల క్రితం ఏర్పడిన కొత్త టీఎస్‍పీఎస్సీ ప్రస్థానం నేడు దేశంలో పలు కమిషన్లు టీఎస్‍పీఎస్సీని అనుసరించే స్థాయికి ఎదిగింది. కమిషన్‍ అనుసరిస్తున్న సాంకేతిక విధానాలను తెలుసుకునేందుకు దేశంలోని 13 రాష్ట్రాల పబ్లిక్‍ సర్వీస్‍ కమిషన్లు టీఎస్‍పీఎస్సీని సంప్రదించడం, 9 రాష్ట్రాల కమిషన్లు సహాయ, సహకారాలు తీసుకోవడం మన పబ్లిక్‍ సర్వీస్‍ కమిషన్‍ విధానాలను గుజరాత్‍ యథాతథంగా అనుసరించడం మన ఆదర్శ నిర్మాణ దృక్ఫథానికి, నిబద్ధతకీ విలువైన గుర్తింపు. అది మనకు గర్వకారణం కూడా. తెలంగాణ ప్రత్యేక రాష్ట్రం …

వివిధ రాష్ట్రాల కమిషన్‍లకు టీఎస్‍పీఎస్సీ ఆదర్శం Read More »

చెర్విరాల భాగయ్య

యక్ష శబ్దం వేదమంత్ర ప్రమాణంగా చూస్తే దైవానికి అనువర్తిత పదంగా చెప్పబడింది. యక్షుజంటి పరమాత్మ అనే అర్థం కూడా నిఘంటువులు తెలియజేశాయి.యక్షగానం అంటే యక్షులు పాడే పాట అని, మరొక అర్థంలో దైవాన్ని స్తుతిస్తూ చేసే గానం అని కూడా చెప్పుకోవచ్చు.ఈ యక్ష గాన పక్రియ 15వ శతాబ్దం ఉత్తరార్థం నుండి కన్పిస్తోంది. ఇది చారిత్రంగా స్పష్టమైన నిజం. దక్షిణాంధ్ర యుగంలో విశ్వవిఖ్యాతమైన ఈ ఆహార్య పక్రియ తెలంగాణ కీర్తి తలమానికంగా స్థిరపడింది. తెలంగాణ యక్షగానం అనగానే …

చెర్విరాల భాగయ్య Read More »

చరిత్రలో వెలుగు చూడని చీకటి కోణాలు

(గత సంచిక తరువాయి)నాసిర్‍జంగ్‍ హత్యకు గురైన తర్వాత ఫ్రెంచ్‍ కంపెనీ వారు ఏడునెలలుగా నాసిర్‍జంగ్‍ ఖైదులో ఉన్న ముజఫ్ఫర్‍ జంగ్‍ (?-1751)ని విడుదల చేసి రాజుగా ప్రకటిస్తారు. దీంతో ముజఫ్ఫర్‍ జంగ్‍ తనకు అండగా నిలిచిన ఫ్రెంచ్‍ కంపెనీకి జింజి, తిరువత్తి తదితర ప్రదేశాలను జాగీర్లుగా దారాదత్తం చేసిండు. నిజాం తర్వాత అంతటి బలవంతుడు మరొక్కరు లేకుండా ఏడు వైల సైన్యాన్ని కలిగి ఉండేందుకు డూప్లెక్స్కు అనుమతినిచ్చాడు. నజరానాలు కూడా సమర్పించుకున్నడు. అంతేకాదు మచిలీపట్నంను కూడా డూప్లెక్స్కు …

చరిత్రలో వెలుగు చూడని చీకటి కోణాలు Read More »