October

అలనాటిమేటి తెలంగాణ శాసనాలు-14

కళ్యాణచాళుక్య యువరాజు మూడోతైలపుని జడ్చర్ల జినశాసనం (క్రీ.శ.1127) జడ్చర్ల. అదొక కూడలి. హైదరాబాదు, రాయచూరు, కర్నూలు, శ్రీశైలం, కొల్లాపూర్‍ ఇలా ఎన్నో ఊళ్లకు వెళ్లే మార్గాల కూడలి. అంతేకాదు. అటు శైవ, వైష్ణవ, జైన మతాల కూడలి కూడ ప్రక్కనే ఉన్న గంగాపురంలో మతాల మధ్య సామరస్యాన్ని నింపిన పంచాయతన దేవాలయం, జైనతీర్థంకరునికి ఆచ్ఛాదన కల్పించిన ఇటుకరాతి జైన దేవాలయం, తొలిమధ్య, చాళుక్య, రాష్ట్ర కూటకాలపు శైవ-వైష్ణవ -శాక్త స్థావరం మీనాంబరం, కందూరిచోళుల తొలి, మలి రాజధానులైన …

అలనాటిమేటి తెలంగాణ శాసనాలు-14 Read More »

పిట్టకొంచెం-కూత ఘనం @ డ్రోన్‍ టెక్నాలజీ

(గత సంచిక తరువాయి) డ్రోన్లు ఎలా పనిచేస్తాయిసాధారణంగా ఒకటి లేదా రెండు రెక్కలు కలిగిన హెలికాప్టర్స్ మరియు విమానాలు సుదూరంగా గాలిలో ఎగరడం మనం చూసే ఉంటాం. కానీ నాలుగు రోటర్లు కలిగిన డ్రోన్లు మనకు అత్యంత సమీపంలో, కంటికి కనిపించేంత ఎత్తులో ఎగరడం చూస్తే మనకు చాలా ఆశ్చర్యంగానూ, గమ్మత్తుగానూ అనిపిస్తుంది. అలాంటి డ్రోన్లు ఎలా పనిచేస్తాయన్న విషయాన్ని పరిశీలిస్తే – ప్రస్తుతం మనం నిజజీవితంలో ఉపయోగించే ప్రతీ యంత్రం పనితీరు వెనుక ఏదో ఒక …

పిట్టకొంచెం-కూత ఘనం @ డ్రోన్‍ టెక్నాలజీ Read More »

భారత్‍లోనే అత్యంత సుందరమైన కట్టడం హుమాయూన్‍ సమాధి

1993లో ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశంగా ప్రకటించిన యునెస్కో హుమాయూన్‍ సమాధి ఢిల్లీ మొఘల్‍ నిర్మాణానికి పర్యాయ పదంగా మారిన గొప్ప రాజవంశ సమాధులలో మొదటిది. హుమాయూన్‍ సమాధి మొఘల్‍ నిర్మాణాల సమూహం. ఇది ఢిల్లీలోని తూర్పు నిజాముద్దీన్‍ ప్రాంతంలో ఉంది. తాజ్‍ మహల్‍ నిర్మాణానికి ముందు యిదే భారతదేశంలోని అత్యున్నత స్థాయి కట్టడం. హుమయూన్‍ సమాధి 27.04 హెక్టార్లలో ఉంది. ఇందులో ఇతర సమకాలీన, 16వ శతాబ్దపు మొఘల్‍ తోట సమాధులు నీలా గుంబాడ్‍, ఇసా ఖాన్‍, …

భారత్‍లోనే అత్యంత సుందరమైన కట్టడం హుమాయూన్‍ సమాధి Read More »

అంతర్జాతీయ పట్టణీకరణ

2060 నాటికి ప్రపంచ జనాభాలో 66% కంటే ఎక్కువ మందిపట్టణ ప్రాంతాల్లోనే నివసిస్తుంటారు – ఐక్యరాజ్యసమితి అంచనా (ప్రపంచ పర్యావరణ దినోత్సవం సందర్భంగా ఫోరమ్‍ ఫర్‍ ఎ బెటర్‍ హైదరాబాద్‍ 2021 జూన్‍ 5న మణికొండ వేదకుమార్‍ అధ్యక్షతన ‘ఎకో సిస్టమ్‍ రిస్టొరేషన్‍’ (Eco System Restoration)అనే అంశంపై జూమ్‍ మీటింగ్‍ ద్వారా ప్యానెల్‍ డిస్కషన్‍ నిర్వహించింది. ఈ సందర్భంగా NK.Patel, ప్రెసిడెంట్‍, ఇనిస్టిట్యూట్‍ ఆఫ్‍ టౌన్‍ ప్లానర్స్ ఆఫ్‍ ఇండియా (ITPI), CMD – సన్‍ …

అంతర్జాతీయ పట్టణీకరణ Read More »

ప్రాచీన సంస్కృతికి ప్రతిబింబం చేనేత

ఎంతో కళాత్మక నైపుణ్యం… అపూర్వ మేధా శక్తి కలగలసిన చేనేత రంగం శతాబ్దాలుగా ఎందరికో ఉపాధినిస్తోంది. ప్రాచీన భారత దేశ సంస్క•తికి ప్రతిబింబమైన చేనేత రంగం… మారుతున్న కాలానికి అనుగుణంగా విభిన్న రకాల డిజైన్లతో రాణిస్తోంది. వ్యవసాయం తర్వాత గ్రామీణ రంగంలో ఎక్కువగా ఉపాధి కల్పిస్తున్నది చేనేత రంగమే. తెలంగాణ రాష్ట్రంలోనే దాదాపు 3.5 లక్షల చేనేత మగ్గాలున్నాయి. వీటిపై 5 లక్షల కుటుంబాలు ఆధారపడి ఉన్నాయి. పరోక్షంగా మరో 20 లక్షల కుటుంబాలకు ఈ రంగమే …

ప్రాచీన సంస్కృతికి ప్రతిబింబం చేనేత Read More »

పిల్లలు పుట్టలేదని చెట్లను పెంచుకుంది

ఆమె నాటిన మొక్కల విలువ రూ।। కోటిన్నర పైనే 107 సంవత్సరాల వయసున్న సాలుమరద తిమ్మక్క. మనకెవరికీ అంతగా తెలియకపోయినా ప్రపంచవ్యాప్తంగా పర్యావరణ ప్రేమికులకు మాత్రం సుపరిచితురాలు. గొప్ప పర్యావరణవేత్త. సాలుమరద అంటే చెట్ల వరస అని అర్థం. తిమ్మక్కను మదర్‍ ఆఫ్‍ ట్రీస్‍గా పిలుస్తారు. ఎవరీ తిమ్మక్క? కర్ణాటక రాష్ట్రం బెంగళూరు రూరల్‍ జిల్లా హులికల్‍ గ్రామానికి చెందిన సాధారణ మహిళ. పుట్టింది, పెరిగింది గుబ్బి పరిధిలోని తుముకూరులో. పేదరికం కారణంగా చదువుకోలేదు. తల్లిదండ్రులు దినసరి …

పిల్లలు పుట్టలేదని చెట్లను పెంచుకుంది Read More »

తప్పెటగుళ్ళు – నీలబోను సత్యం

‘‘నారాయణ, శ్రీమన్నారాయణ’’ అనే ఒక పదం ‘రంగస్థలం’ సినిమా స్వరూపాన్నే మార్చి చిట్టిబాబు అన్నను చంపిన హంతకులను హతమార్చి రంగస్థలంకు క్రొత్త సర్పంచ్‍ను ఏకగ్రీవంగా ఎన్నుకునేలా చేస్తుంది. నృత్యం చేస్తూ గంభీరమైన ముఖ వర్చస్సుతో, పొడగాటి జుట్టు, మెలితిరిగిన మీసాలతో ‘శ్రీమన్నారాయణ’ అనే పదాన్ని పాటరూపంలో పలికిన వ్యక్తి పేరే ‘నీలబోను సత్యం’. అతడు ఆడిన నృత్యం పేరే ‘తప్పెటగుళ్ళు’. ఛాతిపైన ఒక తప్పెటగుండు (బోలుగా ఉన్న చిన్న గుండ్రటి డప్పు) గజ్జెలలాగు, కాళ్ళకు గజ్జెలు, ఒకేరంగుతో …

తప్పెటగుళ్ళు – నీలబోను సత్యం Read More »

కొలిపాక తీర్థం చారిత్రక భాగ్యనగరమా, శాపగ్రస్త పురమా?

కొలనుపాకకు ‘కొల్లిపాక’, ‘కొట్టియపాక’, ‘కొల్లియపాక’, ‘కొల్లిహాకే’ అనే పేర్లు శాసనాలలో, ‘బింబావతిపురం, కుదుటనగరం, సరోవరకుటీరం, సోమశేఖరపురం, కుళుదపురం, కుల్పాక్‍’ అనే పేర్లు స్థానికమైనవని తెలుస్తున్నది. కొల్లిపాక అనే పేరు 18వ శతాబ్దం వరకు కొనసాగినట్లు రావూరి సంజీవకవి ‘వీరనారాయణ శతకం’వల్ల తెలుస్తుంది. నిజాం కాలంలో కుల్పాక్‍ అని పిలువబడ్డది. 3వ నిజాం సింకిందర్‍ జా (క్రీ.శ.1803-1829) ‘నవాబ్‍ మీర్‍ జైన్‍ లాబొద్దీన్‍ ఖాన్‍ సత్వత్‍ జంగ్‍ బహరాముద్దౌలా భైరాముల్‍ ముల్క్’కు ‘కుల్పాక్‍’ను జాగీరుగా ఇచ్చాడు. కొలనుపాక చారిత్రకంగా …

కొలిపాక తీర్థం చారిత్రక భాగ్యనగరమా, శాపగ్రస్త పురమా? Read More »

కేసులు నిలవాలని పెట్టరు

‘గాంధీ మాలా బేత్లా’ అన్న కవితను వసంత్‍ దబాత్రేను గుర్జార్‍ అన్న మరాఠీ కవి రాశాడు. ‘గాంధీ నన్ను కలిశాడు’ అన్నది కవితా శీర్షిక తెలుగులో. అది ఓ వేయి పదాల కవిత. ఆ కవితని 1983లో గుర్జార్‍ రాశాడు. ఆయన వయస్సు ఇప్పుడు 72 సంవత్సరాలు. ఆ కవితలో అశ్లీలం వుందని 1994లో ఓ క్రిమినల్‍ కేసు దాఖలైంది. మహాత్మాగాంధీ తనని దేవాలయంలో, చర్చీలలో, మసీదులో అదే విధంగా ఓషో ఆశ్రమంలో, క్లెమ్లిన్‍లో, ముంచాయి రెడ్‍ …

కేసులు నిలవాలని పెట్టరు Read More »

ప్రకృతివరణంకు (డార్వినిజం) దారితీసిన పరిస్థితులు!

ప్రకృతే నియంత్రిస్తుంది! 12 ప్రకృతే శాసిస్తుంది!! శాస్త్రపరిశోధనలన్నీ సందర్భోచితంగా, సమస్యల పరిష్కారానికి దోహదపడేలా జరుగుతాయి. కొన్ని శోధించి సాధించబడితే, మరికొన్ని కాకతాళీయంగా జరిగిన సంఘటనల ఆధా రంగా సిద్ధాంతీకరించ బడతాయి. అత్యధిక పరిశోధనలన్నీ ప్రకృతి దృగ్విషయాల నేపథ్యంలో జరిగితే, మరికొన్ని భౌతిక, రసాయనిక, భౌగో ళిక, ఖగోళ, భూగర్భ, సముద్ర సంబంధిత పదార్థాల, జీవుల మధ్యన జరిగే పరస్పర చర్యల ఆధారాలతో ముడిపడి వుంటాయి. ఏ పరిశోధన అయినా, పరిశోధకుల ఊహ ప్రతిపాదనలతో, పరికల్పనలతో (hypotheses ప్రారంభమై …

ప్రకృతివరణంకు (డార్వినిజం) దారితీసిన పరిస్థితులు! Read More »