పెరుగుతున్న కాలుష్యం వల్ల కలిగే సమస్యపై అవగాహన పెంచడానికి డిసెంబర్‍ 2న జాతీయ కాలుష్య నియంత్రణ దినోత్సవం జరుపుకుంటారు. 1984 డిసెంబర్‍ 2న భోపాల్‍ గ్యాస్‍ విషాదంలో ప్రాణాలు కోల్పోయిన వారి జ్ఞాపకార్థం జాతీయ కాలుష్య నియంత్రణ దినోత్సవం జరుపుతున్నారు.
నేడు ప్రపంచం మొత్తం ఎదుర్కొంటున్న ప్రధాన సమస్య కాలుష్యం. పర్యావరణ కాలుష్యంతో ప్రపంచం పోరాడుతుంది. కాలుష్యాన్ని ఘన, ద్రవ, వాయువు లేదా పర్యావరణానికి వేడి, ధ్వని మొదలైన ఏ విధమైన శక్తితో అయినా కలిపి నిర్వచించవచ్చు. క్రాకర్లు పేలడం, రోడ్లపై నడుస్తున్న వాహనాలు, బాంబు పేలుడు, పరిశ్రమల ద్వారా వాయువుల లీకేజీ వంటి కాలుష్యానికి కారణమయ్యే అనేక అంశాలు ఉన్నాయి. కాలుష్య సమస్య రోజురోజుకు పెరుగుతోంది. కాలుష్యం స్థాయిని తగ్గించడానికి ప్రభుత్వం, ప్రజలు ఆలోచనలు, ప్రణాళికలను రూపొందించాలి. నీరు, గాలి, నేల, శబ్దం వంటి వివిధ కాలుష్యానికి కారణమయ్యే పరిశ్రమలలో ప్రజలకు అవగాహన కల్పించడం. పర్యావరణాన్ని ప్రభా వితం చేయడం ద్వారా ఆరోగ్యాన్ని కాపాడు కోవడం ప్రధాన లక్ష్యం.
ప్రపంచంలో ఇప్పటి వరకు జరిగిన దారుణమైన విషాదం భోపాల్‍ గ్యాస్‍ లీకేజ్‍ ఘటన. ఇందులో విషపూరిత వాయువు ‘మిథైల్‍ ఐసోసైనేట్‍ (ఎంఐసి)’ లీకేజ్‍ అయ్యింది. 5,00,000 మందికి పైగా ప్రజలు విష వాయువుకు గురయ్యారు. సుమారు 2,259 మంది వెంటనే మరణించారు. మధ్యప్రదేశ్‍ ప్రభుత్వం 25,000 మంది మరణించినట్లు ప్రకటించింది. ప్రపంచవ్యాప్త చరిత్రలో ఇది అతిపెద్ద పారిశ్రామిక విపత్తుగా గుర్తించబడింది.
ఇటువంటి సంఘటలను ఎదుర్కోవడానికి ఢిల్లీలో భారత ప్రభుత్వం వివిధ చట్టాలు చేసింది. రహదారిపై నడుస్తున్న వాహనాలను తగ్గించింది. సరి, బేసి చేసింది. జాతీయ కాలుష్య నియంత్రణ మండలి (ఎన్‍పిసిబి) ప్రధాన పాలకమండలి, పరిశ్రమలు పర్యావరణ నిబంధనలను పాటిస్తున్నాయో లేదో తెలుసుకోవడానికి క్రమం తప్పకుండా తనిఖీలు నిర్వహిస్తున్నాయి. పారిశ్రామిక విపత్తును నియంత్రించడం, కాలుష్య స్థాయిని తగ్గించడం. కాలుష్యాన్ని నియంత్రించడానికి, నిరోధించడానికి ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రభుత్వాలు వివిధ చట్టాలను తయారు చేస్తున్నాయి.
భారత ప్రభుత్వం తీసుకున్న నివారణ చర్యలు
భారతదేశంలో కాలుష్యాన్ని నియంత్రించడానికి, నివారించడానికి భారత ప్రభుత్వం వివిధ చర్యలు, నియమాలను ప్రారంభించింది.
- 1974 నీటి (కాలుష్య నివారణ – నియంత్రణ) చట్టం.
- నీరు 1977 (కాలుష్య నివారణ – నియంత్రణ) సెస్‍ చట్టం.
- గాలి (కాలుష్య నివారణ – నియంత్రణ) 1981 చట్టం
- పర్యావరణం (రక్షణ) 1986 నియమాలు
- 1986 పర్యావరణ (రక్షణ) చట్టం
- 1989 యొక్క ప్రమాదకర రసాయన నియమాల తయారీ, నిల్వ మరియు దిగుమతి
- 1989 యొక్క ప్రమాదకర వ్యర్థ (నిర్వహణ-నిర్వహణ) నియమాలు
- ప్రమాదకర సూక్ష్మ జీవుల తయారీ, నిల్వ, దిగుమతి, ఎగుమతి మరియు నిల్వ జన్యుపరంగా ఇంజనీరింగ్‍ చేసిన జీవులు లేదా కణాల నియమాలు 1989
- జాతీయ పర్యావరణ ట్రిబ్యునల్‍ చట్టం 1995
- రసాయన ప్రమాదాలు (అత్యవసర, ప్రణాళిక, సంసిద్ధత మరియు ప్రతిస్పందన) 1996 నియమాలు
- బయో మెడికల్‍ వేస్ట్ (మేనేజ్‍మెంట్‍-హ్యాండ్లింగ్‍) 1998 నియమాలు
- రీసైకిల్‍ ప్లాస్టిక్స్ తయారీ – వినియోగ నియమాలు 1999
- ఓజోన్‍ క్షీణించే పదార్థాలు (నియంత్రణ) 2000 నియమాలు
- శబ్దకాలుష్యం (నియం త్రణ – నియంత్రణ) 2000 నియమాలు
- మున్సిపల్‍ సాలిడ్‍ వేస్ట్ (మేనేజ్‍మెంట్‍ – హ్యాండ్లింగ్‍) 2000 నియమాలు
- బ్యాటరీలు (నిర్వహణ – నిర్వహణ) 2001 నియమాలు.
- 2006 మహారాష్ట్ర బయో-డిగ్రేడబుల్‍ గార్బేజ్‍ (కంట్రోల్‍) ఆర్డినెన్స్
- పర్యావరణ ప్రభావ అంచనా 2006 నోటిఫికేషన్‍
కాలుష్యాన్ని తగ్గించడానికి వివిధ మార్గాలు
- ఘన వ్యర్థాలను శుద్ధి చేయడం మరియు నిర్వహించడం ద్వారా కాలుష్యాన్ని తగ్గించవచ్చు.
- జీవరసాయన వ్యర్థాల సౌకర్యం ద్వారా, వ్యర్థ కాలుష్యం యొక్క పునర్వినియోగాన్ని తగ్గించవచ్చు.
- ఎలక్ట్రానిక్‍ వ్యర్థాలను శుద్ధి చేయడం ద్వారా కాలుష్యాన్ని తగ్గించవచ్చు.
- స్వచ్ఛమైన అభివృద్ధి యంత్రాంగం ప్రాజెక్టు ద్వారా పట్టణ ప్రాంతాల్లో కాలుష్యాన్ని తగ్గించవచ్చు.
ఇందులో మనం కూడా పాల్గొని పర్యావరణాన్ని పరిశుభ్రంగా, వ్యాధి రహితంగా ఉంచుదాం. పరిశుభ్రమైన పర్యావరణం జీవితాన్ని సంతోషంగా గడపడానికి సహాయపడుతుంది.