2020

బంజారా తీజ్‍ పాటల్లో బంధుత్వ మాధుర్యం

తెలంగాణ జనాభాలో లంబాడీలది 6శాతం. వీరు జరుపుకునే పండుగల్లో ప్రధానమైనది తీజ్‍. వర్షాకాలం ఆరంభంలో తొమ్మిది రోజులపాటు జరుపుకునే ఈ పండుగలో కన్నె పిల్లలు వ్యవసాయం, కుటుంబ పోషణ గురించి తెలుసుకుంటారు. ఈ సందర్భంగా రోజూ పాడుకునే పాటలను ఇప్పటికే ఆచార్య సూర్యధనంజయ్‍, డా. కె. పద్మావతిబాయి దక్షిణ తెలంగాణ ప్రాంతంలోను, డా. జనపాల శంకరయ్య ఉత్తర తెలంగాణ ప్రాంతంలోను సేకరించి ప్రచురించారు. ఆ పాటలకు భిన్నంగా ఆదిలాబాద్‍ జిల్లా నార్మూర్‍ మండలంలో పాడే పాటల్లో బంధుత్వ …

బంజారా తీజ్‍ పాటల్లో బంధుత్వ మాధుర్యం Read More »

బాల సాహిత్య బంగారు నిధి ‘బాలబంధు’ ఇల్లిందల సరస్వతీ దేవి

(15 జూన్, 2020, 102వ జయంతి సంధర్భంగా) తెలంగాణలో బాల సాహిత్యాన్ని తమ బాధ్యతగా రాసి తొలి, మలితరం సాహితీవేత్తలు పొట్లపల్లి రామారావు, ఆదిరాజు వీరభద్రా రావు, జి. రాములు మొదలుకుని ఉమ్మడి రాష్ట్రంలో బాల సాహిత్యాన్ని సుసంపన్నం చేసిన ప్రముఖ కవులు, రచయితలు చలమచర్ల రంగాచార్యులు, పాకాల యశోదారెడ్డి, డా.దాశరథి, డా. సి. నారాయణ రెడ్డి, బి.ఎన్‍.శాస్త్రి, ఇల్లిందల సరస్వతీదేవి, ఉత్పల సత్యనారాయణాచార్య,  వేముగంటి నరసింహాచార్యులు, తిగుళ్ళ వేంకటేశ్వరశర్మ, ఇరివెంటి కృష్ణమూర్తి, నందగిరి ఇందిరా దేవి గడియారం రామకృష్ణశర్మ, దాశరథి కృష్ణమాచార్య, …

బాల సాహిత్య బంగారు నిధి ‘బాలబంధు’ ఇల్లిందల సరస్వతీ దేవి Read More »

లాక్‍డౌన్‍లో బాలలకు వరం బాలచెలిమి గ్రంథాలయం

జల్లెపల్లి గ్రామం, తిరుమలాయపాలెం మండలం,  ఖమ్మం జిల్లా చిల్డ్రన్స్ ఎడ్యుకేషనల్‍ సొసైటీ మరియు బాలచెలిమి సంయుక్త ఆధ్వర్యంలో నిర్వహిస్తున్న బాలచెలిమి గ్రంథాలయములు లాక్‍డౌన్‍ కాలంలో బాలలకు మంచి వరములా ఉపయోగపడుతున్నాయి. ఖమ్మం జిల్లాలోని తిరుమలాయపాలెం మండలంలో గల జల్లెపల్లి గ్రామంలో చిల్డ్రన్‍ ఎడ్యుకేషనల్‍ అకాడమీ మరియు బాల చెలిమి ఆధ్వర్యంలో బాలచెలిమి గ్రంథాలయంను ఏర్పాటు చేయడం జరిగినది. మహనీయుల చరిత్రలు, కథలు, అనువాద కథలు, సైన్స్ & టెక్నాలజీ, విజ్ఞానం, వినోదం వంటి పుస్తకాలను గ్రంథాలయానికి అందజేయడం జరిగింది. గత …

లాక్‍డౌన్‍లో బాలలకు వరం బాలచెలిమి గ్రంథాలయం Read More »

రైతుస్థాయిలో తక్కువ ఖర్చుతో చీడపీడల నివారణ

భారతదేశం అభివృద్ధి వైపు అడుగులు వేస్తుంది. ఈ నేప థ్యంలో అధిక దిగుబడులు సాధించే ప్రయత్నంలో విచక్షణారహి తంగా పురుగుమందులను వాడటం వల్ల వాతావరణ సమతుల్యం దెబ్బతింటుంది. పంటలకు అయ్యే ఖర్చు ఎక్కువై రైతుల ఆత్మ హత్యలకు దారి తీస్తాయి. అందువల్ల మన పొలం దగ్గరే జీవ సంబంధిత రసాయనాలు తయారు చేసుకోవడం వల్ల ఖర్చు తగ్గిం చడమే కాకుండా పర్యావరణాన్ని కూడా కాపాడుకోగలుతాం. ఆవుపేడ, మూత్ర కషాయం:    మొదటగా 5 కిలోల ఆవుపేడ, 5 …

రైతుస్థాయిలో తక్కువ ఖర్చుతో చీడపీడల నివారణ Read More »

తెలుగు భాషాభివృద్ధి – సమస్యలు – పరిష్కారాలు

తల్లి పేగు ప్రాణధార – తల్లి భాష జ్ఞానధారతల్లికి ప్రత్యామ్నాయం లేనట్లే – తల్లి భాషకూ ప్రత్యామ్నాయం ఉండదు మానవుని మనసులోని భావాలను వ్యక్తపరిచే సాధనం భాష. సకల జీవరాశులలోనూ మానవుడొక్కడే తన భావాన్ని వాక్కు రూపంలో వ్యక్తపరచగలడు.  తెలుగుభాషకున్న విశిష్టతను బట్టి శ్రుతి మాధుర్యాన్ని బట్టి పాశ్చాత్యులు ‘ఇటాలియన్‍ ఆఫ్‍ ద ఈస్ట్’ అని కీర్తించారు. శాస్త్ర సాంకేతిక విద్యలతో సహా అన్ని విద్యలకు తెలుగుభాష అనువైన భాషనీ, దేశమంతటికి జాతీయభాష కాగల పూర్తి అర్హత తెలుగుభాషకు ఉందని …

తెలుగు భాషాభివృద్ధి – సమస్యలు – పరిష్కారాలు Read More »

నడకేరా అన్నిటికి మూలం..

 ‘‘పాలిటెక్నిక్‍లో చదివి డిప్లొమా తీసుకున్న నువ్వొచ్చి ఈ బిల్డింగ్‍ కన్‍స్ట్రక్షన్‍లో ఎలా చేరావ్‍ సుధీర్‍?’’ అడిగాడు గోపాల్‍.‘‘నిజమే! ఒకప్పుడు పాలిటెక్నిక్‍లో డిప్లొమా ప్యాసయితే తప్పకుండా ప్రభుత్వోద్యోగం దొరికేది. ఇప్పుడా పరిస్థితి లేదు. పాలిటెక్నిక్‍లో డిప్లొమా ఎన్నో కష్టాలతో పూర్తిచేశాను. స్కాలర్‍షిప్‍ వస్తుండేది. ప్రభుత్వం కూడా మనం కట్టాల్సిన ఫీజుల్ని రీయింబర్స్ చేయిస్తుండేది. అయితే డిప్లొమా పూర్తిచేసిన తర్వాత యే ఆధారం లేదు.  మా తల్లిదండ్రులే వలసకూలీలుగా యే బీహార్‍కో, గుజరాత్‍కో వెళ్తుంటారు. అందువల్ల నేనూ కొంతకాలమైనా వలసకూలీగా …

నడకేరా అన్నిటికి మూలం.. Read More »

మాణిక్య మహాప్రభువు ‘మహబూబ్‍ అలీ పాషా’

నయాపూల్‍ దాటాక ఎడమవైపున్న నాయబ్‍ హోటల్‍ పక్క సందులోకి మళ్లితే చత్తాబజార్‍ వస్తుంది. అక్కడి సిటి సివిల్‍ కోర్టు వెనక భాగాన ఉన్నదే పురానీ హవేలీ. ఐదవ కులీ కుతుబ్‍ షాకు (1580-1612) ప్రధానమంత్రిగా పనిచేసిన మీర్‍ మోమిన్‍ అస్త్రాబాదీ నివాసమే ఈ హవేలీ. ఇది అవతలి వారికి కనబడకుండా ఉండటం కోసం దీని చుట్టూ ఒక మైలు దూరం వర్తులాకారంలో ఎత్తైన ప్రహారీ గోడను నిర్మించారు. రెండవ నిజాం మీర్‍ అలీ ఖాన్‍ తన కుమారుడు, …

మాణిక్య మహాప్రభువు ‘మహబూబ్‍ అలీ పాషా’ Read More »

ప్రకృతి మానవ ధాష్టీకాన్ని భరించలేకపోతుంది : డాక్టర్‍ కలపాలా బాబురావు

విశ్రాంత సీనియర్‍ శాస్త్రవేత్త డాక్టర్‍ కలపాలా బాబురావుగారితో కోవిడ్‍-19పై ప్రత్యేక ఇంటర్వ్యూ గ్రామీణ భారతదేశానికి సమాచార మార్పులతో వాతావరణ వ్యతిరేక మార్పులపై పోరాటం చేస్తున్న విశ్రాంత సీనియర్‍ శాస్త్రవేత్త డాక్టర్‍ కలపాలా బాబురావు ‘దక్కన్‍ న్యూస్‍ ఛానెల్‍’కు ఏప్రిల్‍ నెలలో ఇచ్చిన ప్రత్యేక ఇంటర్వ్యూ. ఇటువంటి విపత్కర స్థితికి కారణాలేమిటి?ఇది ముందు నుంచి ఊహించిందే. ఇటువంటి ప్రమాదాలు వస్తాయని హెచ్చరికలు వస్తూనే ఉన్నాయి. 2009లో డబ్ల్యూహెచ్‍ఓ కూడా యిక ముందు విషమహమ్మారులు పాండమిక్స్ వచ్చే అవకాశాలున్నాయని, ప్రభుత్వాలు ఎలర్ట్గా వుండాలనీ చెప్పింది. తరువాత …

ప్రకృతి మానవ ధాష్టీకాన్ని భరించలేకపోతుంది : డాక్టర్‍ కలపాలా బాబురావు Read More »

మనల్ని మనం ప్రేమించుకుందాం..

ఎవరూ ఎవర్నీ ప్రేమించరు, తమని తాము ప్రేమించుకుంటారు. తమ అవసరాలను తీర్చే, తమకు ఆనందాన్నిచ్చే వాటిని ప్రేమిస్తారు. అవి వస్తువులు కావొచ్చు, మనుషులు కావొచ్చు, ఆలోచనలు కూడా కావొచ్చు. వాటిని మాత్రమే ప్రేమిస్తారు. కాని ఇవాళ ఆమాట సత్యంగా కనిపించడంలేదు. గత మూడు నాలుగు నెలలుగా ప్రపంచం మొత్తం కోవిడ్‍-19 వల్ల విపత్కరస్థితిని ఎదుర్కొంటోంది. మానవ జీవితం అన్ని విధాలుగా అన్ని రంగాలలో అల్లకల్లోల మవుతోంది. మనిషి తనను తాను నిజంగా ప్రేమించుకో గలిగితే తమ ఉనికికి, …

మనల్ని మనం ప్రేమించుకుందాం.. Read More »

ఒద్దిరాజు సోదరులు

తెలంగాణలో ఆనాడు, సంస్కరణ భావ విజృంభణతో సాహిత్య వికాస చైతన్య దీప్తులు ప్రసరించిన ఒద్దిరాజు సోదరులు బహు భాషా కోవిదులు, సకల శాస్త్ర కళాకోవిదులు. ఒద్దిరాజు సీతారామ చంద్రరావు గారు, ఒద్దిరాజు రాఘవ రంగారావుగార్లు ఏడేళ్ళ వయసు తేడాతో ఒకే తల్లి గర్భాన జన్మించిన అన్నదమ్ములు. వీరిది వరంగల్‍ జిల్లా ఇనుగుర్తి గ్రామం. రంగనాయకమ్మ, వెంకటరామారావు గార్లు వీరి తల్లిదండ్రులు. అమ్మానాన్నల సంస్కారాన్ని, పాండిత్యాన్ని వారసత్వంగా తెచ్చుకున్న ఒద్దిరాజు సోదరులు దేహాలు వేరైనా ఆత్మలొక్కటేనన్నట్లు పెరిగారు. 1887 …

ఒద్దిరాజు సోదరులు Read More »