June

పంచభూతాల వల్లే మానవ మనుగడ సాధ్యం

జూన్‍ 5న ప్రపంచ పర్యావరణ దినోత్సవం పర్యావరణ పరిరక్షణ కోసం దశాబ్దాలుగా ప్రభుత్వాలు చేయాలనుకుంటున్న పనులు, సాధించాలనుకున్న ప్రగతి కొన్ని రోజుల లాక్‍ డౌన్‍ వల్ల సమకూరింది. మనిషి ఎంత ఎత్తుకు ఎదిగినా దీనికి ఆధారం భూమి. గాలి, నీరు, నింగి, నిప్పు అనే పంచభూతాల వల్లే మానవ మనుగడ సాధ్యమవుతుంది. వీటిలో ఏ ఒక్కటి లోపించినా జీవనం అస్తవ్యస్తమవుతుంది. భూమిపై అన్ని వనరులూ సక్రమంగా ఉంటేనే మానవ అభివృద్ధి నిజమవుతుంది. కానీ, అంతులేని ఆధిపత్య దాహం …

పంచభూతాల వల్లే మానవ మనుగడ సాధ్యం Read More »

ముత్యాలకు కేరాఫ్‍ హైదరాబాద్

హైదరాబాద్‍ ముత్యాల నగరం. అన్ని పరిమాణాలు, రంగులు, రూపాల యొక్క అరుదైన, ప్రకాశించే, మృదువైన, కన్నీటి చుక్క ముత్యాలకు కేరాఫ్‍ అడ్రస్‍ హైదరాబాద్‍.ముత్యం ప్రకృతి అద్భుతాలలో ఒకటి. సముద్ర ఆభరణంగా పరిగణించబడుతుంది. 5000 సంవత్సరాలకు పైగా అలంకరించడం కోసం ఉపయోగించిన ఐదు విలువైన ఆభరణాలలో ఇది ఒకటి. ముత్యాల మెరుపు స్పష్టత, స్వచ్ఛతకు చిహ్నం. అందువల్ల ఇది ఎక్కువమంది ఇష్టపడే ఆభరణాలలో ఒకటిగా గుర్తింపబడింది. డెక్కన్‍ పీఠభూమి యొక్క గుండె, తెలంగాణ రాష్ట్ర రాజధాని హైదరాబాద్‍ చాలా …

ముత్యాలకు కేరాఫ్‍ హైదరాబాద్ Read More »

కులవృత్తుల నైపుణ్యం ప్రగతికి సోపానం

తెలంగాణ రాష్ట్ర పశుసంవర్థశాఖ మంత్రి తలసాని శ్రీనివాస్‍ యాదవ్‍ ‘రాష్ట్ర ఏర్పాటుతో విశ్రమిస్తే సరిపోదు. ఎన్నో సహజ వనరులున్న తెలంగాణను అన్నిరంగాల్లో అభివృద్ధి చేసి రాష్ట్ర ప్రజల వెనుకబాటుతనాన్ని పోగొట్టి, ప్రజల జీవన ప్రమాణాలను మెరుగుపరచాలి. అప్పుడే తెలంగాణ ప్రత్యేక రాష్ట్ర ఏర్పాటుకు సార్థకత చేకూరుతుందని’ కేసీఆర్‍ తరచూ చెప్తుంటారు. అందులో భాగంగానే ఆయన కలలుగన్న ‘బంగారు తెలం గాణ’ సాధన దిశగా గత ఏడేండ్లుగా ముఖ్యమంత్రిగా కేసీఆర్‍ చేపడుతున్న అభివృద్ధి, సంక్షేమ పథకాలు అమలు పరుస్తున్నారు. …

కులవృత్తుల నైపుణ్యం ప్రగతికి సోపానం Read More »

ప్రఖ్యాత వైరాలజిస్టు పీటర్‍ పయట్‍ కోవిడ్‍-19 అనుభవాలు

గత ఏడాది మార్చిలో వైరాలజిస్టు పీటర్‍ పయట్‍కు కరోనా సోకింది. లండన్‍ స్కూల్‍ ఆఫ్‍ హైజీన్‍ల ట్రాఫికల్‍ మెటాసిన్‍ స్కూల్‍ డైరెక్టర్‍గా ఉన్నారు. ఒక వారం రోజుల పాటు ఆసుపత్రిలో చికిత్స పొందారు. పయట్‍ బెల్జియంలో పెరిగారు. ఎబోలా వైరస్‍ ఆవిష్కర్తల్లో ఆయనొకరు. 1976 జైరే ప్రాంతంలోని విష జ్వరాల మీద పరిశోధించి ఎబోలా వైరస్‍ అనే కొత్తరకం వైరస్సే జ్వరాలకు కారణమని తేల్చారు. ఆయన జీవితం మొత్తం అంటువ్యాధులకు వ్యతిరేకంగా పరిశోధన, పోరాటలలోనే గడిచింది. 1995-2000కి …

ప్రఖ్యాత వైరాలజిస్టు పీటర్‍ పయట్‍ కోవిడ్‍-19 అనుభవాలు Read More »

దేవునిగుట్టమీద దేవుడెవరు? తెగని దేవులాట

2017సం. పర్యాటకదినోత్సవంరోజు మా చరిత్రబృందం సందర్శించింది. దేవునిగుట్ట జయశంకర్‍ భూపాలపల్లి, ములుగు మండలంలోని కొత్తూరు గ్రామం బయట వుంది. మేమందరం కలిసి వెళ్ళక ముందు ఈ గుడిని టీవి99 వారు, మిత్రుడు తోపుడుబండి ఫేం సాదిక్‍ అలీ బృందం, మరికొందరు చూసారు. దేవునిగుట్టమీద కొత్తూరు ప్రజల జాతరను చిత్రించిన టీవీ99 వారి వీడియో చూడడంతో మొదటిసారి వ్యక్తిగతంగా నాకు దేవునిగుట్ట గురించి తెలిసింది. వీడియోలో గుడిని చూసిన వెంటనే ఇది ఆంగ్‍ కర్‍ వాట్‍(బౌద్ధ ఆరామం)ను పోలివున్నదని, …

దేవునిగుట్టమీద దేవుడెవరు? తెగని దేవులాట Read More »

భూగోళంకు సహజ కవచకుండలాలు!

ప్రకృతే నియంత్రిస్తుంది! 10 ప్రకృతే శాసిస్తుంది!! భూగోళం ఏర్పడిన తీరు, నేల (soil), నీరు ఆవిర్భవించిన విధానం గూర్చి గత కథనాలల్లో తెలుసుకున్నాం. ప్రకృతి సూత్రాల నేపథ్యంలో జీవం పుట్టుక గూర్చి కూడా రెండో కథనంలో చూసాం. సౌరకుటుంబంలోని అష్టగ్రహాలల్లో (ప్లూటోకు గ్రహస్థితి లేదని గుర్తించాం!) కేవలం భూమిపైన మాత్రమే జీవం పుట్టి కొనసాగుతున్న విధానం గూర్చికూడా తెలియాలి. ఈ సందర్భంగా విత్తు ముందా? చెట్టు ముందా? అనే తర్కవాదన కూడా వింటూ వుంటాం. వీరికి వాస్తవం …

భూగోళంకు సహజ కవచకుండలాలు! Read More »

లాభసాటి పాడి పరిశ్రమ నిర్వహణ

(గత సంచిక తరువాయి) గేదెజాతి పశుజాతులు :ముర్రా :దేశంలోని గేదెజాతుల్లో ‘‘ముర్రా’’ అత్యంత శ్రేష్ఠమైన జాతి. పాడికి, ఎక్కువ వెన్న శాతానికి పేరెన్నికగాంచినది. దేశవాళి గేదెజాతులనుండి అధిక పాల దిగుబడి పొందడానికి, వాటిని అప్‍గ్రేడ్‍ చేయడానికి ముర్రాజాతి వీర్యాన్ని దేశమంతటా విరివిరిగా వినియోగిస్తున్నారు. హర్యానా దక్షిణప్రాంతంలోని రోమతక్‍, కర్నాల్‍, హిస్సార్‍, జిండ్‍ గార్గాన్‍ జిల్లాల్లో, పంజాబ్‍, ఢిల్లీ ప్రాంతాలు ముర్రాజాతి పుట్టినిల్లు. ముర్రాజాతి గేదెలు భారీగా ఉంటాయి. తల, మెడ తేలికగా, చిన్నగా ఉంటుంది.కొమ్ములు పొట్టిగా, గట్టిగా …

లాభసాటి పాడి పరిశ్రమ నిర్వహణ Read More »

వరహాల భీమయ్య

పుణ్యదంపుతులు శ్రీ వరహాల రాజన్న, శ్రీమతి అంబక్కగార్ల ఏకైక పుత్రుడు వరహాల భీమయ్యగారు. 1911, అక్టోబర్‍లో ఆయన జన్మించారు. మంథనిలో 7వ తరగతి వరకు విద్యాభ్యాసము చేసి, 8వ తరగతి కరీంనగర్‍లో, 9,10 తరగతులు హన్మకొండలో పూర్తి చేసారు. హైద్రాబాదులోని సిటీ కళాశాల నుండి ఇంటర్‍ పరీక్షలో ఉత్తీర్ణులయ్యారు.ఉస్మానియా యూనివర్శిటీ నుండి బి.ఎస్సీ తర్వాత రసాయనశాస్త్రంలో ఎం.ఎస్సీ, పట్టా సంపాదించారు. ఉస్మానియా యూనివర్శిటీ నుండి ఫస్టుర్యాంకు సంపాదించి గోల్డ్మెడల్‍ స్వంతం చేసుకొన్నారు. వీరు కరీంనగర్‍ హైస్కూల్లో టీచరుగా …

వరహాల భీమయ్య Read More »

చరిత్రకెక్కిన హైదరాబాద్‍ మెడికల్‍ స్కూల్‍

ప్రపంచ వైద్యచరిత్రలో హైదరాబాద్‍కు ఒక విశిష్టమైన స్థానమున్నది. అంతకన్నా ఘనమైన చరిత్ర ఉన్నది. ప్రజల ఆరోగ్యం పట్ల ఇక్కడి రాజులు వందల ఏండ్ల క్రితమే శ్రద్ధ వహించారు. కుతుబ్‍షాహీ వంశానికి చెందిన సుల్తాన్‍ మొహ్మద్‍ కులీకుతుబ్‍షా 1595లో హైదరాబాద్‍లోని చార్మినార్‍ పక్కనే ‘దారుషిఫా’ అనే వైద్యాలయాన్ని నిర్మించాడు. ఇక్కడ యునాని వైద్యంలో శిక్షణ నిప్పించడమే గాకుండా, రోగులకు చికిత్స చేసేవారు. రెండంతస్థుల్లో నిర్మించిన ఈ భవనంలో మొత్తం 40 గదులుండేవి. ఒక్కో గదిలో కనీసం నాలుగు బెడ్ల …

చరిత్రకెక్కిన హైదరాబాద్‍ మెడికల్‍ స్కూల్‍ Read More »

ప్రజా వాగ్గేయ సాహిత్యం – ప్రజా వాగ్గేయ కారులు – నేపథ్యం

తెలుగు సాహిత్యంలో ప్రజా కవులు, ప్రజా కళలు, ప్రజా సాహిత్యం లాంటి మాటలు విరివిగానే వాడుకలో ఉన్నాయి. అయితే ప్రజా వాగ్గేయ సాహిత్యం అనే పదం గత రెండు మూడు దశాబ్దాలుగానే ప్రయోగంలో ఉంటూ వస్తున్నది. ఒక అర్థంలో ప్రజావాగ్గేయ సాహిత్యం అనే మాట కొత్తది. సాహిత్యంలో వాగ్గేయ సాహిత్యానికి ప్రత్యేకమైన గుర్తింపు ఉంది. అదొక ప్రత్యేక శాఖ. అసలు ప్రజా వాగ్గేయ సాహిత్యం అంటే ఏమిటనే సందేహం వస్తుంది. వాగ్గేయ సాహిత్యం, వాగ్గేయ కవిత్వం, వాగ్గేయ …

ప్రజా వాగ్గేయ సాహిత్యం – ప్రజా వాగ్గేయ కారులు – నేపథ్యం Read More »