May

క్షమయా ధరిత్రి! దాతృత్వమే నీ ఘనకీర్తి!!

ప్రకృతే నియంత్రిస్తుంది ! 14 ప్రకృతే శాసిస్తుంది!! (గత సంచిక తరువాయి)విత్తుముందా, చెట్టుముందా అని కొందరు, గుడ్డు ముందా, పిల్ల ముందా అని మరికొందరు కొంటె ప్రశ్నలు వేస్తూ వుంటారు. వీటన్నిటికి అమినో ఆమ్లాలతో ఏర్పడ్డ మొదటి ఏకకణ జీవి ముందని, దీని నుంచే బహుళ కణ జీవులు రూపాంతరం చెందాయనే విషయాల్ని రెండవ కథనంలో చర్చించాం. అయినా కొందరికి సంతృప్తినివ్వని జవాబులే ఇవి. క్లామిడోమోనస్‍ అనే ఏక కణ జీవి వృక్ష, జంతు జాతులకు ఓ …

క్షమయా ధరిత్రి! దాతృత్వమే నీ ఘనకీర్తి!! Read More »

ప్రమాదంలో జీవ సంపద

భూమిపై జీవాల మధ్య భేదాన్నే ‘జీవవైవిధ్యం’ అంటాం. నేడు మన భూమిపై ఉన్న అనేక మిలియన్ల వివిధ జాతుల జీవవైవిధ్యం సుమారు 3.5 బిలియన్‍ సంవత్సరాల పరిణామం. మన జీవనశైలితో పర్యావరణం కాలుష్యం చెందడంతో భూగోళం వేడెక్కిపోతుంది. దీంతో జీవవైవిధ్యం దెబ్బతింటోంది. ఎన్నో జీవజాతులు అంతరించి పోతున్నాయి. ప్రపంచంలోని 12 మహా జీవవైవిధ్య ప్రాంతాలలో భారత దేశం ఒకటి. సుమారు 45 వేల వృక్ష జాతులు, దాదాపు 77 వేల జంతు జాతులు ఈ దేశంలో ఉన్నాయి. …

ప్రమాదంలో జీవ సంపద Read More »

బెండ ఏ సమయంలో వేసినా లాభాలే..

కూరగాయలకు మార్కెట్‍లో 365రోజులూ డిమాండ్‍ ఉంటుంది. అన్నిటి కంటే భిన్నంగా.. బెండకాయ మాత్రం అన్ని కాలాల్లోనూ సాగుకు అనుకూలమై, రైతులకు లాభాలను అందిస్తున్నది. ప్రస్తుత కాలంలో కూరగాయలు సాగుచేసే రైతులపాలిట వరంగా మారింది. రుతువు ఏదైనా విరగకాసే ఈ పంట.. తక్కువ నీటితో ఆరుతడిగా వేసేవాటిలో ముఖ్యమైనదిగా గుర్తింపు దక్కించుకొన్నది. బెండకాయలకు మార్కెట్‍లో ఎప్పుడూ స్థిరమైన రేటు ఉంటుంది. దీంతో చాలామంది రైతులు బెండ సాగు చేయడానికి ముందుకు వస్తున్నారు. తగిన యాజమాన్య పద్ధతులు, సస్యరక్షణ చర్యలు …

బెండ ఏ సమయంలో వేసినా లాభాలే.. Read More »

ఆశ మీరే శ్వాస మీరే

పిల్లల రచనలకు ప్రాచుర్యం కల్పించడం, ప్రచురించడం, పంపిణీ చేయడం, మార్కెటింగ్‍ లాంటి సమస్యలు ఉన్నా ‘చిల్డ్రన్స్ ఎడ్యుకేషనల్‍ అకాడమీ’ తెలంగాణాలోని ఉమ్మడి 10 జిల్లాల ‘‘బడి పిల్లల కథలు’’ సంకలనాలుగా అందమైన బొమ్మలతో వెలువరించింది. ఆ ‘పది జిల్లాల బడి పిల్లల కథలు’ దక్కన్‍ల్యాండ్‍ పాఠకులకు పరిచయం చేయడంలో భాగంగా ‘నల్లగొండజిల్లా బడిపిల్లల కథలు’ గురించి బాల సాహితీవేత్త పుప్పాల కృష్ణమూర్తి గారి విశ్లేషణ. కథల కోసం చిల్డ్రన్స్ ఎడ్యుకేషనల్‍ అకాడమీ వారి ఆహ్వానం మేరకు నల్లగొండ …

ఆశ మీరే శ్వాస మీరే Read More »

గులాం అహ్మద్‍

ఆయారాం, గయారాం అనే పదం భారత క్రికెట్‍లో గులాం అహ్మద్‍కే జరిగిందా అనిపిస్తుంది. తొలి టెస్ట్ మ్యాచ్‍ ఆడితే, మలి టెస్ట్లో ఆయనకు స్థానం ఉండదు. పోనీ ఆడిన టెస్ట్లో ప్రదర్శన బాగోలేదంటే అనుకోవచ్చు. బాగా ఆడినప్పటికీ ఆయనకు తదుపరి టెస్ట్లో చోటులేదు. ఇది గులాం అహ్మద్‍ టెస్ట్ల గురించిన విశేషం.అప్పట్లో అంటే 1950ల్లో క్రికెట్‍ ఆణిముత్యంగా, తెలుగుతల్లి తేజంగా గులాం అహ్మద్‍ ప్రతిభను భారత క్రికెట్‍ బోర్డు ఆపలేకపోయింది. ఎన్నో ఆటుపోట్లు ఎదుర్కొని జట్టులోకి వచ్చినప్పటికీ …

గులాం అహ్మద్‍ Read More »

సమిష్టి కృషే మానవాళి మనుగడకి రక్షణ

సమసిపోతుందనుకున్న కరోనా సమస్య మళ్లీ మొదటికొచ్చింది. మరింత ఉధృతంగా వచ్చింది. అంతకు ముందెన్నెడూ లేనంతగా రోజుకు మూడు లక్షలకు పైగా కేసులు నమోదవుతున్నాయి. ‘టైమ్స్’ సర్వే ప్రకారం ప్రభుత్వ లెక్కలకు ముప్పైరెట్లు కేసులున్నట్లు తెలుస్తోంది. సెకండ్‍ వేవ్‍ గురించి మొదటి నుంచీ పర్యావరణ శాస్త్రవేత్తలు, సామాజిక పరిశీలకులు హెచ్చరిస్తూనే ఉన్నారు. మొదటి కోవిడ్‍ సమయంలో దక్కన్‍ల్యాండ్‍ మాసపత్రిక ఇంటర్వ్యూలలో కూడా పలురంగాల మేధావులు యిదే చెప్పారు. ఇప్పుడు ఆరోగ్య అత్యవసర పరిస్థితి (హెల్త్ ఎమర్జెన్సీ)లో మనమున్నాం. ఇంతకు …

సమిష్టి కృషే మానవాళి మనుగడకి రక్షణ Read More »

పక్కా హైదరాబాదీ వీరేంద్రనాథ్‍ ఛటోపాధ్యాయ

అంతర్జాతీయ స్థాయిలో హైదరాబాదీలు చూపిన ప్రతిభ, తెగువ చరిత్రలో అంతగా రికార్డు కాలేదు. తెలంగాణ గడ్డమీద పుట్టిన వాళ్లు ప్రాణాలకు తెగించి కొట్లాడిన విషయమూ అందరికీ తెలియదు. ఇట్లా విస్మరణకు గురైన వాళ్లు చాలా మంది ఉన్నారు. అయితే ఇవ్వాళ ఇక్కడ పక్కా హైదరాబాదీ వీరేంద్రనాథ్‍ ఛటోపాధ్యాయ గురించి తెలుసుకుందాం. మాతృదేశ విముక్తి కోసం బ్రిటిష్‍ ప్రభుత్వానికి, సామ్రాజ్యవాదానికి వ్యతిరేకంగా యూరప్‍ కేంద్రంగా విప్లవోద్యమాలు చేసిండు. రహస్యంగా విప్లవకారుల మద్ధతు కూడగడుతూ అంతర్జాతీయ స్థాయిలో భారతీయుల వాణిని …

పక్కా హైదరాబాదీ వీరేంద్రనాథ్‍ ఛటోపాధ్యాయ Read More »

చారిత్రక వీధి ‘రెసిడెన్సీ బజార్‍’

ఎవరైనా గొప్పలు చెప్పుకుంటే ‘‘ఏంరా నిన్ను నువ్వు తురుంఖాన్‍ అనుకుంటున్నవా?’’ అనటం మనకు తెలిసిన సంగతే. మరి ఇంతకూ ఆ తురుం ఖాన్‍ ఎవరు? తుర్రేబాజ్‍ ఖాన్‍! వీరత్వానికి, త్యాగానికి మారుపేరు అతను. 1857 సిపాయిల తిరుగుబాటు హైద్రాబాద్‍ రాజ్యంలో కూడా జరిగింది. నగరంలో దానిని ‘‘జిహాద్‍’’ అన్నారు. దాని నాయకుడే తుర్రేబాజ్‍ ఖాన్‍.ముస్లింలలో ఇతను రొహిల్లా తెగకు చెందిన వాడు. షాద్‍ నగర్‍ దగ్గరి కుందుర్గ్ ఇతని స్వగ్రామం. ఇతని ముఖ్య అనుచరుడు సయ్యద్‍ మౌల్వీ …

చారిత్రక వీధి ‘రెసిడెన్సీ బజార్‍’ Read More »

అలనాటిమేటి తెలంగాణ శాసనాలు-9 విష్ణుకుండిన గోవిందవర్మ

హైదరాబాదు ప్రాకృత బౌద్ధశాసనం (క్రీ.శ.4వ శతాబ్ది) సిద్ధార్థుడు బుద్ధుడైన తరువాత శుద్ధోధనుని కోరికపై కపిలవస్తు మహానగరాన్ని సందర్శించటానికి అంగీకరించాడు. సిద్ధార్థ – గౌతముడు మళ్ళీ మనమధ్యకొస్తున్నాడని తెలుసుకొన్న శాక్యులంతా ఆనందపరవశులైనారు. ఆనోటా, ఈనోటా విన్న రాహులుడు, ఏడేళ్ల తరువాత తన తండ్రిని మొదటిసారిగా చూడబోతున్నందుకు ఆక్షణం ఎప్పుడొస్తుందా అని ఉత్కంఠతో ఎదురు చూస్తున్నాడు. ఈ సంగతి తెలిసి పరమానందభరితయైన యశోధర ఇల్లూ, వాకిలీ అందంగా అలంకరించటంలో నిమగ్నమై తన్ను తాను మరచిపోయింది. ‘అమ్మా నా తండ్రి, బుద్ధ …

అలనాటిమేటి తెలంగాణ శాసనాలు-9 విష్ణుకుండిన గోవిందవర్మ Read More »

సామ్యవాద శాస్త్రవేత్త – సైన్స్ రచయిత

జీవితంలో పొందలేకపోయిన వాటి గురించి చాలామంది విచారిస్తూ ఉంటారు. సాధించలేకపోయిన వాటిని పదే పదే తలచుకుని దిగులు చెందుతూ ఉంటారు. గతం గుర్తుచేసుకుని, బాధను దిగమింగుకుంటూ కూడా కొందరు ఉంటారు. అట్లాంటివారు ఎప్పుడైనా శాస్త్రవేత్తల గురించి, సైన్సు రచనలు చేసే వారి గురించి కొద్దిగా చదివితే ఊరట పొందవచ్చుననిపిస్తుంది. పాపులర్‍ సైన్సు రచనలో ఎంతో పేరు ప్రఖ్యాతి పొందిన, స్వయంగా పలు శాస్త్ర సంబంధిత అంశాల గురించి శోధించి చెప్పిన జేబీఎస్‍ హాల్టేన్‍ను చదివినప్పుడు చాలా విషయాలు …

సామ్యవాద శాస్త్రవేత్త – సైన్స్ రచయిత Read More »