సెలవులు ముగిసాయి. బడులు తెరిచారు. పిల్లలతో బడులన్నీ కళకళ లాడుతున్నాయి. ఈ కళకళల వెనుక ఎన్నో నీలి నీడలు దాగున్నాయి. ఈ కళకళలకు దూరంగా ఎంతమంది పిల్లలున్నారు? నిరుడు బడికి వచ్చిన పిల్లలందరూ ఈ ఏడుకూడా వచ్చారా? బడిలో కొత్తగా చేరాల్సిన పిల్లల్లో చాలామంది ఎందుకు రాలేకపోతున్నారు? అందరికీ సమానంగా అందవలసిన విద్య ఎందుకు అందడం లేదు? పిల్లలంతా ఒక్కటేనా? కాదు… కాదు అని వాస్తవాలు చెబుతున్నాయి. దీనికి కారణాలు, పరిష్కారాల గురించి ఆలోచించడం సమాజపు బాధ్యత. …
అక్షరాస్యత కాదు విద్యాగంధం సైతం అంతంత మాత్రంగా వున్న తెలంగాణ జనపదంలో పుట్టి జానపదుల మాట, ఆట, పాటల బడిలో పెరిగి ఇంతింతై విరాణ్మూర్తిగా ఎదిగి జ్ఞానపీఠాన్ని అధిరోహించినవాడు డా. సి. నారాయణరెడ్డి. ఆయన జీవనగాథ స్ఫూర్తిదాయకమైంది. ఆయన డిచి వచ్చినదారి కవితాకర్పూర కళికలమయమైంది. 1931 జులై 29న కరీంనగర్‍ జిల్లా సిరిసిల్లా తాలూకా హనుమాజీ పేటలో నారాయణరెడ్డి జన్మించారు. తల్లిదండ్రులు బుచ్చమ్మ, సింగిరెడ్డి మల్లారెడ్డి.ఖాన్గీబడిలో అక్షరాలు దిద్దుకొని, సిరిసిల్లలో మాధ్యమిక విద్య, కరీంనగర్‍లో ఉన్నత పాఠశాల …
పగడాల దీవులు, రెక్కలగుర్రాలు మొదలయినవాటి గురించి జానపద కథలలో వింటుంటాం. అందమయిన వాటినీ పగడాలలా ఉన్నాయని అంటుంటాము. ఇవి ఇంతగా జనాదరణ పొందటానికి వీటి సులభ లభ్యత, అందుబాటు ధరతో పాటు భారతదేశానికి పెద్ద తీరప్రాంతం ఉండటం కూడా ఒక కారణం కావచ్చు. తెలుగు ఆడపడుచులకు మంగళసూత్రంలో భాగమై, నవరత్నాలలో ఒకటిగా, అంగారకగ్రహానికి ప్రతీకగా మనకు సుపరిచితమైన ఈ పగడాలు ఖనిజప్రపంచంలోనివి కావు, ముత్యాలలాగే ఇవికూడా జీవసంబంధ పదార్ధాలు. సిలెంట్రాట వర్గానికి చెందిన సముద్రజీవులు, కొన్ని సముహలుగాను, …
సంగారెడ్డి జిల్లాలోని మంజీరా అభయారణ్యానికి UNESCO గుర్తింపు దక్కించుకునేందుకు రాష్ట్ర అటవీశాఖ ప్రయత్నాలు చేస్తోంది. హైదరాబాద్‍ జంట నగరాలకు తాగునీటిని సరఫరా చేస్తున్న మంజీరా డ్యామ్‍కు, సింగూరు ప్రాజెక్టుకు మధ్య ఉన్న జలాశయం, తొమ్మిది చిన్న ద్వీపాలతో కూడి ఉన్న ప్రాంతంలో ఈ అభయారణ్యం విస్తరించి ఉంది. 1978లో ఈ జలాశయానికి అభయారణ్య హోదా ఇవ్వబడింది.మొసళ్లు సహా ఎన్నో రకాల జలచరాలు, వన్యప్రాణులు, వివిధ జాతుల పక్షులున్న ఈ ప్రాంతాన్ని జీవ వైవిధ్యమున్న చిత్తడి నేలగా గుర్తించారు. …
యునెస్కో (UNESCO) గుర్తింపు కోసం మంజీరా అభయారణ్యం! Read More »
చిన్నప్పుడు మా పంతులుగారు మమ్మల్ని హెచ్చరించేవారు. ‘‘అరే వారీ’’ నీ చేతిరాత అందంగా లేకపోతే నీ తలరాత కూడా బాగుండదు రా’’ అని. దాని మతలబు ఏందంటే చేతి రాత బాగుంటే చదువుకూడా బాగా వస్తుందని తద్వారా భవిష్యత్తు కూడా ఉన్నతంగా ఉంటుందని అర్థం. మా చిన్నప్పుడు పరీక్షల ప్రశ్నాపత్రం పైన కొన్ని సూచనలు ఉండేవి. ఒక ముఖ్యమైన సూచన ఏమనగా ‘‘అందమైన ముత్యాల్లాంటి చేతి రాతకు అదనంగా ఐదు మార్కులు కలపబడును’’. అటువంటి అమూల్యమైన విశేష …
జనగామ, జనం ఉన్న గ్రామం జనగామ. గోదావరి ఒడ్డునున్న గోదావరిఖని శివారులోనున్న గ్రామం. అక్కడ ఒకటి కాదు, రెండు అపురూప ఆలయాలున్నాయి. ఒకటి త్రిలింగేశ్వరాలయం. మరొకటి త్రిలింగ రాజరాజేశ్వరాలయం. రెండూ త్రికూటాలయాలే. మూడు గర్భగుళ్లు, మూడు అర్ధమండపాలు, ఒక రంగమండపం, మధ్య ఆలయాలకెదురుగా ప్రవేశద్వార మండపాలు. ఊరుబయట రోడ్డుకు ఎడమవైపున్నది త్రిలింగేశ్వరాలయం, కుడి వైపున కొంచెంలోపలికున్నది త్రిలింగ రాజరాజేశ్వరాలయం. రెండు ఆలయాలూ, విలక్షణ వాస్తు వైవిధ్యంతో అరుదైన కట్టడాలుగా గుర్తింపుకు నోచుకొన్నాయి. ఎడమవైపు ఆలయం చిక్కి శిథిలావస్థలో …
అద్భుత దేవాలయాలున్న జనగామ అపురూప వారసత్వాన్ని కాపాడుకోలేమా? Read More »
బడులు తెరిచారు ఎవరి హడావిడి వారిది. విద్యాశాఖ పుస్తకాల పంపిణీలో, మౌలిక వసతులను బాగు చేయడంలో, ఉపాధ్యాయులకు సూచనలు చేయడంలో, బడి బాట కార్యక్రమ నిర్వహణలో బిజీ బిజీగా ఉన్నారు. ఉపాధ్యాయులు వేసవి సెలవులలో తమ పిల్లలతో విహార యాత్రలకు, పెళ్ళిళ్ళకు ఇతర ప్రయాణాలు చేసి బడులు తెరిచే నాటికి ఏమైనా ఇంట్లో పనులు ఉంటే చక్క బెట్టుకుని, బడులు తెరిచే మొదటి రోజు తప్పని సరి హాజరి ఉండాలి. కాబట్టి వారి హడావిడిలో వాళ్ళు ఉన్నారు. …
పాఠశాలల పునః ప్రారంభం నేటి తరం బాలలు – మన తరగతి గదులు; సవాళ్ళు Read More »
చరిత్రలో ప్రధాన బాధితులు జంతువులే అంటాడు చరిత్రకారుడు యూవల్‍ నోవా హరారి. పెంపుడు జంతువులను కూడా సమధికంగానే చరిత్రలో అధికంగా మానవులు బాధించారనీ ఆయన పేర్కొన్నాడు. ఈ అభిప్రాయాలు వినడానికి హాస్యాస్పదంగా అనిపిస్తాయి కానీ, ఇది తిరస్కరించలేని వాస్తవం. 1975లో పీటర్‍ సింగర్‍ ‘యానిమల్‍ లిబరేషన్‍’ అనే గ్రంధం ప్రచురించాడు. ఈ గ్రంధం కొంతయినా మనుషుల ఆలోచనల మీద ప్రభావం చూపింది. అసలు జంతువులు విముక్తి గురించి కొంతయినా ఆలోచించటానికి, కొద్దిగానైనా చర్చించటానికి ఈ పుస్తకం అవకాశమిచ్చింది.యానిమల్‍ …
జాతిపరంగా, దేశపరంగా వాడిన ఆంధ్ర శబ్దం మొట్టమొదట తెలంగాణకే చెల్లుతుంది. ఈ అంశాన్ని వాయు, మత్స్య పురాణాలేకాక బౌద్ధవాఙ్మయం నిరూపించింది. అంతేకాదు బౌద్ధం ఆచరించిన తొలి నేలగా ఈ ప్రాంతాల చరిత్రను బౌద్ధ సాహత్యమే తొలుత తెల్పింది. దాంతో తెలంగాణ చరిత్ర క్రీ.పూ.2500 సం।। నుండే ఉనికి (రికార్డు)లో ఉందన్న అంశం నిర్ధారితమైంది. ఇది బౌద్ధం వల్ల తెలంగాణకు కలిగిన లాభం.‘‘సుత్తనిపాత’’ (పారాయణ వర్గ) ఈ ప్రాంతాన్ని ‘‘అంధక రట్ట’’గా పేర్కొంది. అస్సక, ములక రాజ్యాలు ప్రధానంగా …
కేరళ రాష్ట్రం పశ్చిమ సముద్ర తీరాన్ని అంటుకుని యున్నది. ఈ రాష్ట్రానికి తూర్పులో తమిళనాడు మరియు ఈశాన్యంలో కర్నాటక రాష్ట్రాలు ఉన్నవి. ఈ రాష్ట్రంలో చాలా భూభాగంలో సదరన్‍ గ్రాన్యులైటు టెర్రేన్‍కు చెందిన చార్నోకైట్‍ మరియు కొండలైట్‍ గ్రూప్స్కు చెందిన శిలలు ఉన్నవి. తమిళనాడు, కర్నాటక బార్డర్‍ వద్ద పిజిసికి చెందిన నైస్‍ మరియు గ్రానైట్స్ కలవు. సముద్ర తీరానికి దగ్గరగా కన్నురూకు తూర్పులో వెంగడ్‍ గ్రూప్‍కు చెందిన మైకాశిస్ట్, క్వార్ట్జైడ్‍, కంగ్లామరేట్‍ శిలలు కలవు. కొన్ని …
© 2020 Deccan Land Magazine. All rights reserved
