2022

పెదకొండూరులో కాకతీయ శాసనం

కాకతీయుల కాలంలో గ్రామపాలనలో ప్రజల భాగస్వామ్యం గురించి చరిత్రకారులు ఎక్కువసార్లు వెంకిర్యాల శాసనాన్ని ఉదాహరణగా చూపుతుంటారు. రాజులు, మంత్రులు, అధికారులు ఏ దాన,ధర్మాలు చేసినా గ్రామంలోని అష్టాదశప్రజలు, మహాజనులందరి ఆమోదంతో జరుగాలన్న నియమం ఆ శాసనంలో వివరించబడ్డది. నిరంకుశ, ఏకచ్ఛత్ర రాజరికపాలనలో ఈ ప్రజాస్వామిక నియమాలు చట్టబద్ధత సంతరించుకోవడం చాల గొప్పవిషయం. అయితే సాతవాహనుల కాలంలో శ్రేణుల వంటి వ్యాపారసంస్థల నుంచి కళ్యాణీచాళుక్యుల కాలందాక గ్రామ గావుండాలు, అష్టాదశప్రజలు, మహాజనులు చేసాయని, ప్రజలు తమ సమయాలు, సంస్థల …

పెదకొండూరులో కాకతీయ శాసనం Read More »

ప్రకృతే నియంత్రిస్తుంది! 14 ప్రకృతే శాసిస్తుంది!! అనునిత్యం అవిటిదైపోతున్న అవని! మారుతున్న భూవ్యవస్థలు! సుందర్బన్‍ దీవులు!!

(గత సంచిక తరువాయి)శ్రీఘ్రగతిని మార్పు చెందుతున్న భూగోళస్థితిగతుల్ని అంచనా వేయాలని ఐక్యరాజ్యసమితి ఇంటర్‍ గవర్నమెంట్‍ పానెల్‍ ఆన్‍ క్లైమేట్‍ చేంజ్‍ (IPCC) అనే వేదికను అయిదు సంవత్సరాల క్రితం ఏర్పాటు చేసింది. ఈ వేదిక ప్రపంచ వ్యాపితంగా జరుగుతున్న భౌగోళిక మార్పుల్ని పరిశీలించి నివేదికల్ని రూపొందిస్తున్నది. (ఈ వేదిక గూర్చి, సూచనల గూర్చి తర్వాత సంచికలో చూద్దాం!) భూగోళ రక్షణకై శాస్త్రీయ పరిష్కారాల్ని, మానవాళి చేపట్టాల్సిన తక్షణ కర్తవ్యాల్ని సూచిస్తున్నది. ఈ నివేదికల్లో చివరి నివేదిక గత …

ప్రకృతే నియంత్రిస్తుంది! 14 ప్రకృతే శాసిస్తుంది!! అనునిత్యం అవిటిదైపోతున్న అవని! మారుతున్న భూవ్యవస్థలు! సుందర్బన్‍ దీవులు!! Read More »

మానవ-సమాన AI వచ్చేస్తోంది!

మనిషి పుట్టుక పుట్టకపోయినా.. మనలాగే అన్ని పనులు చేయగలిగితే.. మానవుడి వలె ఆలోచించగలిగితే… అదే ‘ మానవ-సమాన ఆర్టిఫిషియల్‍ ఇంటెలిజెన్స్’ అవుతుంది. శాస్త్రవేత్తలు ఎంతోకాలంగా విశేష కృషి ఫలితంగా ఈ అధునాతన టెక్నాలజీని ప్రపంచం త్వరలోనే అందిపుచ్చుకోబోతోంది. ఇందుకు సంబంధించి గ్లోబల్‍ సెర్చింజన్‍ దిగ్గజం గూగుల్‍ ఇటివల కీలకమైన ప్రకటన చేసింది. అత్యంత సంక్లిష్టమైన సవాళ్లతో కూడిన ‘ఆర్టిఫిషియల్‍ జనరల్‍ ఇంటెలిజెన్స్(ఏజీఐ)’ రూపకల్పన పోటీలో తాము గమ్యానికి చేరువయ్యామని వెల్లడించింది. ఈ మేరకు గూగుల్‍ సొంతం చేసుకున్న …

మానవ-సమాన AI వచ్చేస్తోంది! Read More »

జూలై 29 అంతర్జాతీయ పులుల దినోత్సవం

పులుల చరిత్ర..అంతర్జాతీయ పులుల దినోత్సవాన్ని గ్లోబల్‍ టైగర్‍ డే అని కూడా పిలుస్తారు. 2010 సంవత్సరంలో రష్యాలోని సెయింట్‍ పీటర్స్ బర్గ్ టైగర్‍ సమ్మిట్‍లో గంభీరమైన జీవులపై అవగాహన కల్పించడానికి దోహదపడిన రోజు. 2022 సంవత్సరం నాటికి ఆయా దేశాల్లో పులుల సంఖ్య రెట్టింపు చేయాలని నిర్ణయించాయి. అడవి పులుల సంఖ్య విపరీతంగా తగ్గుముఖం పడుతూ ఉండటంతో.. 1970 సంవత్సరం నుండి పులులను సంరక్షించే ప్రయత్నాలు ఉన్నప్పటికీ, పులుల సంఖ్య వేగంగా తగ్గింది. ఈ నేపథ్యంలో 13 …

జూలై 29 అంతర్జాతీయ పులుల దినోత్సవం Read More »

ఎత్తు మడులపై పత్తి అంతరపంటగా కంది!

పత్తి సాగులో సమస్యలను అధిగమించడానికి బెడ్స్ (ఎత్తు మడులు) పద్ధతిని అనుసరించడం మేలని నిపుణులు చెబుతున్నారు. ట్రాక్టర్‍తో బెడ్స్ ఏర్పాటు చేసుకొని ఒక సాలు పత్తి, పక్కనే మరో సాలు కందిని మనుషులతో విత్తుకోవటం మేలని సూచిస్తున్నారు. వర్షం ఎక్కువైనా, తక్కువైనా.. కండగల నల్లరేగడి నేలలైనా, తేలికపాటి ఎర్రనేలలైనా.. బెడ్స్పై పత్తిలో కందిని అంతర పంటగా విత్తుకోవటం రైతులకు ఎన్నో విధాలుగా ఉపయోగకరమని చెబుతున్నారు వ్యవసాయాధికారులు.పత్తి పంటను ఎత్తుమడుల (బెడ్స్)పై విత్తుకోవటమే మేలని, అందులో కందిని అంతర …

ఎత్తు మడులపై పత్తి అంతరపంటగా కంది! Read More »

సంస్కారాన్ని పంచిన సాహిత్యం

పిల్లల రచనలకు ప్రాచుర్యం కల్పించడం, ప్రచురించడం, పంపిణీ చేయడం, మార్కెటింగ్‍ లాంటి సమస్యలు ఉన్నా ‘చిల్డ్రన్స్ ఎడ్యుకేషనల్‍ అకాడమీ’ ‘బాలచెలిమి’ తెలంగాణాలోని ఉమ్మడి 10 జిల్లాల ‘‘బడి పిల్లల కథలు’’ సంకలనాలుగా అందమైన బొమ్మలతో వెలువరించింది. ఆ ‘పది జిల్లాల బడి పిల్లల కథలు’ దక్కన్‍ల్యాండ్‍ పాఠకులకు పరిచయం చేయడంలో భాగంగా ‘వరంగల్‍జిల్లా బడిపిల్లల కథలు’ గురించి బాల సాహితీవేత్త మెండు ఉమామహేశ్వర్‍ గారి విశ్లేషణ. కథల కోసం చిల్డ్రన్స్ ఎడ్యుకేషనల్‍ అకాడమీ బాలచెలిమి వారి ఆహ్వానం …

సంస్కారాన్ని పంచిన సాహిత్యం Read More »

‘ఓన్లీ ఒన్‍ ఎర్త్’ – మానవాళి చిరునామా

మానవాళి మనుగడికి మూలధాతువు భూమి. భూమి, ఆకాశం, నీరు, గాలి, నిప్పు కలిస్తే ప్రకృతి. సహజంగానే వీటి మద్య సమత్యులత ఉంటుంది. ఈ సమతుల్యతనే పర్యావరణమంటాం. ప్రకృతితో సామరస్యం కొనసాగినంత కాలం సుస్థిర జీవనం సాధ్యం. ఈ సామరస్యతకు హానికలిగినప్పుడు వివిధ సంక్షోభాలు తలెత్తుతాయి. ప్రస్తుతం ప్రపంచం ఎదుర్కొనే సంక్షోభాలన్నీ సహజమైనవి కావు. మానవ ప్రమేయమే ప్రధాన కారణమవుతున్నది. ఈ సంక్షోభాలు ప్రకృతి పరంగానే కాదు సామాజిక, సాంస్కృతిక, ఆర్థిక రంగాలనూ ప్రభావితం చేస్తున్నాయి. సకల జీవరాసులకు …

‘ఓన్లీ ఒన్‍ ఎర్త్’ – మానవాళి చిరునామా Read More »

కేశనకుర్తి వీరభద్రాచారి

కీ.శే. కేశనకుర్తి వీరభద్రాచారి అనగానే నిజామాబాద్‍లో అన్ని కళల కేంద్రబిందువు అని ప్రతి వారూ స్మరించాల్సిందే! ఆరడుగుల మనిషి – నల్లని కోటు టై-పొడుగాటి పాతకాలం హీరోలు గుర్తుకు వచ్చే ప్యాంటు నడిమ పాపిట, పొడుగాటి వెంట్రుకలు. చేతిలో ఐదారు పుస్తకాలు! టకటక బూట్లు చప్పుడు వరండాలో! అదిగో చారి సార్‍ వస్తున్నారు! కాలేజీ విద్యార్థులంతా ఆంగ్ల పాఠం కోసం ఎదురు చూస్తున్న క్షణానికి శుభ సూచకం ఆయన ఆగమనం. గిరిరాజ కాలేజీలో వృత్తిరీత్యా ఆంగ్లోపన్యాసకుడిగా ఉన్నా …

కేశనకుర్తి వీరభద్రాచారి Read More »

ఉన్నదొకే ధరిత్రి – కాపాడుకుందాం!

2022 సంవత్సరం ప్రపంచ పర్యావరణదినోత్సవానికి స్వీడన్‍ ఆతిథ్యమిస్తున్నది. ఒకే ఒక్క ధరిత్రి (ఓన్లీ వన్‍ ఎర్త్) అనేది ప్రచార నినాదంగా ప్రకృతితో సామరస్య పూర్వకంగా సుస్థిరతతో జీవించటం మీద దృష్టి నిలపడం జరుగుతుంది. ఇక ఈ ఏడాది కార్యక్రమాలు అన్నీ సామరస్యం, సుస్థిర జీవనం మీదనే కొనసాగుతాయి.పర్యావరణ సంక్షోభాలు, విధ్వంసాలు నానాటికీ అధికమవుతున్నాయి తప్ప తగ్గే సూచనలు సమీప దూరంలో కనిపించటం లేదు. మనుషులందరమూ ఈ భూమండలం మీద ఆధిపత్యంతో జీవించడానికే అలవాటు పడ్డట్లున్నాం. ముఖ్యంగా ప్రకృతి …

ఉన్నదొకే ధరిత్రి – కాపాడుకుందాం! Read More »

మహారాజా కిషన్‍ పర్‍షాద్‍ దేవుడీ

‘‘షాద్‍’’ అన్న తఖల్లూస్‍తో (కలంపేరు) ఉర్దూ, అరబ్బీ, ఫార్సీ భాషలలో కవిత్వం రాసినది ఎవరో తెలుసా? ఆరవ నిజాంకు దివాన్‍గా పనిచేసిన మహరాజా కిషన్‍ పర్‍షాద్‍. ఆయన జాగీరు గ్రామం పేరే షాద్‍నగర్‍. నగరంలో కిషన్‍భాగ్‍ దేవాలయం ఆయన కట్టించినదే. ఆయన అధికార నివాసభవనం ‘‘దేవుడీ’’ షాలిబండాలో ఉంది. కరిగిపోయిన కమ్మని కలకు ప్రతిరూపమే ఆ దేవుడీ. ఆ దివాణం చుట్టూ అల్లుకున్న కమ్మని కథలు ఎన్నెన్నో! వీరు ఖత్రీ కులానికి సంబంధించినవారు. వీరి మాతృభూమి పంజాబ్‍. …

మహారాజా కిషన్‍ పర్‍షాద్‍ దేవుడీ Read More »