Day: November 1, 2020

ప్రకృతి విపత్తులన్నీ మనకు తెలిసేవస్తున్నాయి. వర్తమాన విపత్తులన్నిటికీ మానవ తప్పిదాలే కారణం. మానవాళి ప్రారంభం నుండీ అనేక ప్రకృతి వైపరిత్యాలను ఎదుర్కొంటూనే, తనకు తెలిసినంతలో పరిష్కరించుకుంటూనే తన మనుగడ సాగిస్తున్నది. గత నెల వర్షాలు, వరదలు హైద్రాబాద్‍ నగర జీవితాన్ని అతలాకుతలం చేసాయి. వేలాది మంది నిర్వాసితులయ్యారు. ప్రాణనష్టమూ జరిగింది. హైద్రాబాద్‍కి వరదలు కొత్తకాదు. 1908లో భయంకరమైన వరదలొచ్చాయి. వేలకొద్ది యిళ్లు కొట్టుకుపోయాయి. 20వేల మంది ప్రజలు వరదనీటిలో కొట్టుకుపోయారు. 1914లో ఏడవ నిజాం ఉస్మాన్‍ ఆలీపాషా హైదరాబాద్‍ పట్టణానికి రూపకల్పన చేసారు. మోక్షగుండం విశ్వేశ్వరయ్య, …

ఇంటిగ్రేటెడ్‍ మాస్టర్‍ప్లాన్‍ ఒక్కటే పరిష్కారం Read More »

పాత్రికేయుడిగా, రెండు ఆంధ్ర మహాసభ సమావేశాల అధ్యక్షునిగా, రయ్యత్‍ పత్రిక సంపాదకుడిగా, సంస్థానంలో హిందూ ముస్లిం సమైక్యత కోసం తన శక్తి మేరకు కృషి చేసిన దార్శనికుడిగా, ఆత్మకథా కర్తగా, రాజకీయ మేధావిగా, చరిత్రలో నరసింగరావు స్థానం సుస్థిరం. మహబూబ్‍నగర్‍ జిల్లాలో ముందుమల వారి కుటుంబానికి ఎంతో పేరున్నది. పాలమూరు జిల్లాకు చెందిన సమరయోధులలో ప్రముఖుడైన ముందుముల నరసింగరావు మార్చి 17, 1896లో ప్రస్తుత రంగారెడ్డి జిల్లా చేవెళ్ళలో జన్మించారు. స్వగ్రామమైన తలకొండపల్లిలో ప్రాథమిక విద్య పూర్తి చేసి 1912లో …

ముందుముల నరసింగరావు Read More »

నిజాం రాజ్యం అసఫ్జాహీల పాలన ఆరంభంలో అనేక ఆటుపోట్లను ఎదుర్కొన్నది. మొదటి నిజాం 1724-1948ల మధ్య కాలంలో పాలించాడు. ఆ తర్వాత ఆయన కొడుకులు నాసర్‍ జంగ్‍, ముజఫ్ఫర్‍ జంగ్‍, సలాబత్‍ జంగ్‍లు మొత్తం 14 ఏండ్లు పాలన చేసిండ్రు. అయితే వీరెవ్వరిని అసఫ్జాహీ పాలకులుగా చరిత్రలో పేర్కొనలేదు. నాసర్‍ జంగ్‍, ముజఫ్ఫర్‍ జంగ్‍లు కర్నూలు, కడప నవాబుల చేతుల్లో హతమయిండ్రు. సలాబత్‍ జంగ్‍ తమ తమ్ముడు రెండో అసఫ్జాహీ పాలకుడు నిజామ్‍ అలీఖాన్‍ చేతిలో బందీ అయిండు. నిజాం నవాబులు …

రేమాండ్‍ పటాలాన్ని ముప్పుతిప్పలు పెట్టిన రాజా సదాశివరెడ్డి Read More »

అలంపూరు అనగానే నాకు ఒళ్లంతా పులకరింపు. నేను 1978 జులై 1వ తేదీన దేవదాయశాఖలో ఉద్యోగంలో చేరిన రోజు. నా కుటుంబానికి ఆసరా దొరికిన రోజు. ఉద్యోగం ఉందిగాబట్టి ఎవరో ఒకరు పిల్లనిచ్చి పెళ్లి చేస్తారన్న నమ్మకం కుదిరిన రోజు. చేరిన మొదటిరోజే నవబ్రహ్మలయాలను చూచి, నేను తిరుపతి శిల్పకళాశాలలో నాలుగేళ్లపాటు ఆలయ వాస్తు-శిల్పంపై తీసుకున్న శిక్షణకు సార్ధకత దక్కిన రోజు. అన్నింటికీ మించి ఆదరణ, ఆప్యాయతల మాగాణం, తెలంగాణ భూభాగంలో తొలిసారిగ అడుగుపెట్టిన రోజు. పవిత్ర తుంగభద్రానదిలో …

బాదామీ చాళుక్య విజయాదిత్యుని అలంపురం ప్రశస్తిశాసనం Read More »

కృష్ణదేవరాయల వారి కాలంలో విజయనగర వీధులలోనే కాదు కుతుబ్‍షాహీల పరిపాలనలో కార్వాన్‍ సడక్‍ల మీద కూడా కుప్పలు తెప్పలుగా ముత్యాల వ్యాపారం జరిగింది. ఇది ‘‘హవామే పుకార్‍’’ గాలి వార్తలు ఎంత మాత్రం కాదు. శంకా నివృత్తి కోసం ట్రావెర్నియర్‍ అనే ఫ్రెంచి యాత్రికుడు రాసిన జ్ఞాపకాల పుస్తకమో లేక ఫిలిప్స్ మెడాస్‍ టేలర్‍ రాసిన ‘‘కన్‍ఫెషన్స్ ఆఫ్‍ ఎ థగ్‍’’ అన్న నవలో చదవవచ్చు. వర్తకుల బిడారును లేక యాత్రికుల సమూహాన్ని ‘‘కారవాన్‍’’ అని ఉర్దూలోనూ, ఇంగ్లీష్‍లోనూ దాదాపు ఒకే అర్ధం ఉంది. …

అంగళ్ల రతనాలు అమ్మినారిచట ‘కార్వాన్‍’ Read More »

జర్దౌసి అనేది ఒక రకం ఎంబ్రాయిడరీ. భారత దేశంతో పాటుగా ఇరాన్‍, అజార్‍బైజాన్‍, ఇరాక్‍, కువైత్‍, టర్కీ, సెంట్రల్‍ ఆసియా, పాకిస్థాన్‍, బంగ్లా దేశ్‍లలో ఇది బాగా ప్రాచుర్యంలో ఉంది. జౌర్దౌసి అనేది అందమైన మెటల్‍ ఎంబ్రాయిడరీ. ఒకప్పుడు భారతదేశంలో రాజులు, కులీన వర్గాల వారు దీన్ని ఎంతగానో ఉపయోగించేవారు. రాజులు ఉపయోగించే టెంట్లను అందంగా తీర్చిదిద్దేందుకు కూడా ఈ కళను వినియోగించుకున్న దాఖలాలు ఉన్నాయి. కత్తి పిడి, వాల్‍ హ్యాంగింగ్స్, ఏనుగు అంబారీ, గుర్రపు స్వారీ జీను లాంటివాటిపై జర్దౌసి …

బంగారు తీగల ‘జర్దౌసి’ Read More »

యాదాద్రి-భువనగిరి జిల్లా, మండల కేంద్రం ఆలేరుకు 6కి.మీ.ల దూరంలో వున్న టంగుటూరు ప్రాచీన గ్రామం. ఇక్కడ విష్ణుకుండినుల నాణాలు దొరికాయి. నేనా గ్రామంలో టీచరుగా పనిచేసినపుడు ఒక విద్యార్థిని నాకు విష్ణు కుండినులనాటి రెండు సీసపు నాణాలనిచ్చింది. గ్రామానికి ఆగ్నేయదిశలో వున్న ఆంజనేయుని విగ్రహం ముందు 5అడుగుల ఎత్తున్న నలుపలకల తెల్లరాతి శాసనస్తంభం వుంది. ఈ శాసనం కళ్యాణీ చాళుక్యుల కాలంనాటిది :టంగుటూరు గ్రామంలో కనుగొన్న కళ్యాణీ చాళుక్యులకాలం శక సం.914 (క్రీ.శ.992)నాటి కొత్త శాసనాన్ని నేను చదివి, పరిష్కరించాను. …

టంగుటూరులో అడ్డలూరి జైన శాసనం Read More »

(సోషల్‍ సర్వీస్‍గా మొదలైన టౌన్‍ ప్లానింగ్‍ కార్యకలాపం ట్రాన్స్ ఫరబుల్‍ డెవలప్‍ మెంట్‍ రైట్స్, ఫ్లోర్‍ స్పేస్‍ ఇండెక్స్, ప్రీమియం ఫ్లోర్‍ స్పేస్‍ ఇండెక్స్ వంటి ఉపకరణాల వాడకం కొనసాగింపు అనేది సిటీ ప్లానింగ్‍కు మెరుగైన అర్బన్‍ రూపం క్రియేట్‍ చేయడంలో పరిమితులు విధించడం, ఈ నేపథ్యంలో ఈ ఉప కరణాల గుణగణాలను పున: సమీక్షించాల్సిన అవసరాన్ని ఈ అధ్యయనపత్రం చర్చిస్తుంది.) 1.ఉపోద్ఘాతంపారిశ్రామిక విప్లవం, ప్రజారోగ్య వ్యవస్థలకు అది కలిగించిన అవరోధాల నేపథ్యంలో టౌన్‍ ప్లా నింగ్‍ …

సామాజిక సేవనా? వాణిజ్య కార్యకలాపమా ? Read More »

అభివృద్ధి వైపు అడవిబిడ్డలు తరాలు మారుతున్నా… సమాజంలోని వెనుకబడిన ఎస్టీల తలరాతలు మాత్రం మారడంలేదు. సమాజం ఎంతగా అభివృద్ధి చెందుతున్నా… వీరు మాత్రం అభివృద్ధికి ఆమడ దూరంలో ఉంటున్నారు. ట్రైబల్‍ సబ్‍ ప్లాన్‍ వంటివి గత 20 ఏళ్లుగా అమలులో ఉన్న ప్పటికీ… వారి అభివృద్ధి మాత్రం అశించిన స్థాయిలో లేదు. అందుకే దేశం అభి వృద్ధిపథం వైపు దూసుకెళుతున్నప్పటికీ… ఆదివాసీలు అలాగే ఉండి పోయారు. వీరిలో అక్షరాస్యతా శాతం కూడా చాలా తక్కువ. ఈ సామాజిక …

ఆశ్రమ పాఠశాలల్లో డిజిటల్‍ పాఠాలు గిరిజన సంక్షేమ, స్త్రీ, శిశు సంక్షేమ శాఖా మంత్రి సత్యవతి రాథోడ్‍ Read More »

రాజుల కాలంలో రాజు చెప్పిందే వేదం. అరెస్టులు నేరారోపణలు, శిక్షలు అన్నీ రాజే చేసేవాడు. వాళ్ళ అధికారానికి ఎలాంటి పరిమితులు లేవు. వాళ్ళకు తోచింది చేసే అవకాశం వుండేది. అనుమానం మీద, నేరారోపణల మీద శిక్షలు విధించేవాళ్ళు. దాని ఫలితంగా స్వేచ్ఛ లేకుండా పోయింది. నిరంకుశత్వం పెరిగిపోయేది. కొన్ని శతాబ్దాలుగా ఈ పరిస్థితులు కొనసాగాయి. ఈ పరిస్థితుల్లో 1215వ సంవత్సరంలో ‘మాగ్నాకార్టా’ వచ్చింది. అందులోని ముఖ్యాంశం ఎలాంటి బలపరిచే సాక్ష్యాలు లేకుండా, ఒక వ్యక్తి వాంగ్మూలం ఆధారంగా, విశ్వసనీయ సాక్ష్యాలు లేకుండా ఏ అధికారి …

నిరపరాధి భావన Read More »