2022

కాకతీయుల శాసనాలు – సమగ్ర పరిశీలనం

ఆంధ్రదేశ చరిత్రలో ప్రముఖ స్థానం ఏర్పరచుకున్న రాజవంశీయులలో కాకతీయులు ఒకరు. రాజకీయంగా, భౌగోళికంగా ఒక పటిష్టత లేని సమయంలో దక్షిణాపథ తూర్పుభాగప్రాంతాలను ఏకచ్ఛత్రాధిపత్యంగా పరిపాలించినారు.శాతవాహనులు, విష్ణుకుండినుల అనంతరం దక్షిణాపథంలో నెలకొని ఉన్న పరిస్థితులను చక్కదిద్ది చిన్న చిన్న మాండలిక రాజ్యాలను కలుపుకొని కాకతీయులు తెలంగాణం నుండి బలమైన రాజ్యంగా యావత్‍ ఆంధ్రదేశ భూభాగాలను జయించి కాకతిరాజ్యాన్ని సామ్రాజ్యంగా నిర్మించారు.మొదట రాష్ట్రకూటులకు, పశ్చిమ చాళుక్యులకు సేనానులుగా, దండనాథులుగా, సామంత మాండలికులుగా ఉన్న వీరు క్రమంగా స్వతంత్రులై సువిశాల సామ్రాజ్య …

కాకతీయుల శాసనాలు – సమగ్ర పరిశీలనం Read More »

సంస్కృతీ వాహకులు గుర్రపు పటం కథ కళాకారులు

సంస్కృతీ, సంప్రదాయాలకు ప్రతీరూపం తెలంగాణ రాష్ట్రం. ఆచార వ్యవహారాలను, సంప్రదాయాలను ఒక తరం నుంచి మరొక తరానికి అందించడంలో అనాది నుంచి తెలంగాణ ప్రజలు ప్రధాన భూమిక పోషిస్తున్నారు. పరిస్థితులకు అనుగుణంగా కొన్ని మార్పులు, చేర్పులతో, నూతన ధోరణులు అవలంభిస్తూ వస్తున్న జానపద విజ్ఞానంలో సంస్కృతీవాహకులుగా ఉన్నారనడంలో ఎలాంటి అతిశయోక్తి లేదు. ఇదే క్రమంలో మొదటి నుంచి తెలంగాణ జానపద కళారూపాలకు పెట్టింది పేరు. కళలను ప్రొత్సహించడంలోను, ఆదరించడంలోను తెలంగాణ ప్రజలకు ఉన్న నిబద్ధత మరెవ్వరికి ఉండదు. …

సంస్కృతీ వాహకులు గుర్రపు పటం కథ కళాకారులు Read More »

చరిత్ర మన పరిసరాలకు అంకితమైన రోజు సెప్టెంబర్‍ 26న ప్రపంచ పర్యావరణ ఆరోగ్య దినోత్సవం

ఈ దినోత్సవాన్ని సెప్టెంబర్‍ 26, 2011న ఇంటర్నేషనల్‍ ఫెడరేషన్‍ ఆఫ్‍ ఎన్విరాన్‍మెంటల్‍ హెల్త్ (IFEH) స్థాపించింది. ప్రతి సంవత్సరం అదే తేదీన జరుపుకుంటారు.ప్రపంచ పర్యావరణ ఆరోగ్య దినోత్సవం యొక్క 2022 థీమ్‍: స్థిరమైన అభివృద్ధి లక్ష్యాల అమలు కోసం పర్యావరణ ఆరోగ్య వ్యవస్థలను బలోపేతం చేయడంప్రపంచ పర్యావరణ ఆరోగ్య దినోత్సవం గ్లోబల్‍ గోల్స్ అని కూడా పిలువబడే సస్టెయినబుల్‍ డెవలప్‍మెంట్‍ గోల్స్ (SDGలు) 2015లో ఐక్యరాజ్యసమితి ద్వారా పేదరికాన్ని అంతం చేయడానికి, గ్రహాన్ని రక్షించడానికి మరియు 2030 …

చరిత్ర మన పరిసరాలకు అంకితమైన రోజు సెప్టెంబర్‍ 26న ప్రపంచ పర్యావరణ ఆరోగ్య దినోత్సవం Read More »

న్యాయం జరిగినట్టు అన్పించాలి

ఈ మధ్య ఓ ఇద్దరు మిత్రులు ఫోన్‍ చేసి ‘న్యాయమూర్తులు ఎలా వుండాలి’ అని అడిగారు. ఓ మిత్రుడు నాతోపాటు తెలంగాణ రాష్ట్ర పబ్లిక్‍ సర్వీస్‍ కమీషన్‍లో సభ్యుడిగా పనిచేశారు. మరో మిత్రుడు ఓ యూనివర్సిటీలో ప్రొఫెసర్‍గా పనిచేస్తున్నాడు. తెలసీ ఈ ప్రశ్నను నన్ను అడుగుతున్నారని అన్పించింది. అయినా నాకు నేను తెలుసుకుందామని చేస్తున్న ప్రయత్నమే ఇది.న్యాయమూర్తులు ఎలా వుండాలి అన్న ప్రశ్న చాలా సంవత్సరాల నుంచి చర్చల్లో వుంది. న్యాయమూర్తికి ఈ లక్షణాలు వుండాలని సోక్రటీస్‍ …

న్యాయం జరిగినట్టు అన్పించాలి Read More »

తెలంగాణ గిరిజన నృత్యాలు

ఇప్పటికీ తెలంగాణలో పది శాతం ప్రజలు సుమారు పది గిరిజన తెగలకు చెందినవారున్నారు. వారి నృత్యాలలో ప్రాక్‍ చారిత్రక మూలాలతోపాటు చారిత్రక, ఆధునిక యుగాల మూలాలు కూడా మిగిలి ఉన్నాయి. కాబట్టి గిరిజన నృత్య రీతుల అధ్యయనం అత్యవసరం. కాని తెలుగు పరిశోధకులు ఇప్పటివరకు రెండు మూడు తెగల నృత్య రీతులనే ప్రస్తావించారు. నటరాజు రామకృష్ణ, బిరుదురాజు రామరాజు, వి.ఎన్‍.వి.కె. శాస్త్రి ప్రభృతులు గోండుల గుస్సాడీ నృత్యం, లంబాడీ స్త్రీల నృత్యాలను గురించి వివరించారు. కొండొకచో కోయ …

తెలంగాణ గిరిజన నృత్యాలు Read More »

మన వారసత్వ సంపదను మనమే కాపాడుకుందాం!

భారతదేశం భిన్నత్వంలో ఏకత్వంతో, సువిశాలంగా, సుసంపన్నంగా విలసిల్లే దేశం. చరిత్ర ప్రారంభకాలం నుంచి భారతదేశాన్ని ‘‘ల్యాండ్‍ ఆఫ్‍ మిల్క్ అండ్‍ హనీ’’ గా పేర్కొన్నారు. వేదకాలం నుంచి ఎన్నో దండయాత్రలు, మరెన్నో ప్రక•తి వైపరీత్యాలను చవిచూసినా ఎదురొడ్డి నిలచిన ఘనత మన దేశానిది. గ్రీకు, రోమన్‍, మెసపటోమియన్‍ నాగరికతలు ఎంతో వైభవాన్ని చూపినా కాలగర్భంలో కలిసిపోయాయి. అసలు నాగరికతే తెలియదు అనుకున్న భారతదేశం మాత్రం 5000 సం।।లకు పైగా ఒకే సంస్కృతికి కట్టుబడి ఉంది. సనాతన ధర్మాన్ని …

మన వారసత్వ సంపదను మనమే కాపాడుకుందాం! Read More »

ఓజోన్‍ పొరను రక్షించుకుందాం సెప్టెంబర్‍ 16న ఓజోన్‍ పొర పరిరక్షణ అంతర్జాతీయ దినోత్సవం

ఓజోన్‍ పొర, వాయువు యొక్క పెళుసుగా ఉండే కవచం. సూర్యుని కిరణాల హానికరమైన భాగం నుండి భూమిని రక్షిస్తుంది. తద్వారా గ్రహం మీద జీవితాన్ని సంరక్షించడంలో సహాయపడుతుంది.ఓజోన్‍ క్షీణత పదార్ధాల నియంత్రిత ఉపయోగాల యొక్క దశలవారీ, సంబంధిత తగ్గింపులు ఓజోన్‍ పొరను దీని కోసం భవిష్యత్‍ తరాలకు రక్షించడంలో సహాయపడటమే కాకుండా, వాతావరణ మార్పులను పరిష్కరించడానికి ప్రపంచ ప్రయత్నాలకు గణనీయంగా దోహద పడ్డాయి. అంతేకాకుండా, ఇది హానికరమైన అతినీలలోహిత వికిరణాన్ని భూమికి చేరకుండా పరిమితం చేయడం ద్వారా …

ఓజోన్‍ పొరను రక్షించుకుందాం సెప్టెంబర్‍ 16న ఓజోన్‍ పొర పరిరక్షణ అంతర్జాతీయ దినోత్సవం Read More »

తెలంగాణాలో కొత్త గధేగల్లు (చరికొండ) శాసనం

చరికొండ గ్రామము పాత మహబూబ్‍నగర్‍ జిల్లా, కల్వకుర్తి తాలుకా, ఆమనగల్‍ మండలంలో వుండేది. ఇప్పుడది రంగారెడ్డి జిల్లా, కడ్తాల మండలానికి మార్చబడ్డది. గ్రామంలో ఉత్తరదిశలో రుక్మిణీ, సత్యభామా సమేత వేణుగోపాలస్వామి దేవాలయముంది. ఇంకా ఈగ్రామంలో గ్రామదేవతలు దుర్గమ్మ, పోచమ్మ, కోటమైసమ్మలకు గుడులు వున్నాయి. పాతకాలంనాటి మసీదు వుంది. గ్రామానికి ఉత్తరదిశలో ఖిల్లాగుట్ట వుంది. గుట్టమీద కోట ఆనవాళ్ళున్నాయి. గుమ్మటాలని ప్రజలు పిలుచుకునే కట్టడాలు 4 మిగిలి వున్నాయి. ఈ కోటను రేచెర్ల పద్మనాయకులు కట్టించారని చరిత్ర. చరిగొండ …

తెలంగాణాలో కొత్త గధేగల్లు (చరికొండ) శాసనం Read More »

ప్రకృతే నియంత్రిస్తుంది! 15 ప్రకృతే శాసిస్తుంది!! పెను ప్రమాదంలో భూగోళం! – ‘ఐరాస’ (Code Red for Globe – UN)

(గత సంచిక తరువాయి)అది నవంబర్‍ 6, 2021. స్కాట్‍లాండ్‍లోని గ్లాస్గో నగరం. డ్రమ్ములతో, ట్రంపెట్లతో, వివిధరకాల వాయిధ్యాలతో, ప్రమాదాల నేపథ్య రాగాలతో, ‘మానవాళికి పెనుప్రమాదం / కాలుష్యకారక పెద్దలారా! నా(మా)కు కోపంగా వుంది / మీ కంటితుడుపు పర్యావరణ సదస్సుల్ని మేం చూస్తున్నాం – ఆపండిక!’ లాంటి నినాదాలతో ప్లకార్డుల్ని పట్టుకున్న వేలాదిమంది పర్యావరణ అబిమానులు, ఆలోచనాపరులు, యువతులు, యువకులు, చివరికి పిల్లలు COP-26 సమావేశం సందర్భంగా, గ్లాస్గోనగర వీధుల్లో నిరసనల్ని చేపట్టారు.మనదేశంలో తప్ప, యూరప్‍లోని మహానగరాలైన…

మునగ తిన్నవారికి ఆరోగ్యం -పండించిన వారికి లాభం!

పోషకాల గనిగా పేరు తెచ్చుకున్న మునగ.. రైతుల పాలిట కల్పవ•క్షంగా విరాజిల్లుతున్నది. తిన్నవారికి ఆరోగ్యం, పండించిన వారికి లాభాలు అందిస్తున్నది. తక్కువ పెట్టుబడితోనే అధిక దిగుబడులు అందిస్తూ.. అన్నదాతల ఇంట సిరులు కురిపిస్తున్నది.మునగ చెట్టులో ప్రతీ భాగం ఉపయోగకరమైనదే. వీటి ఆకులు, కాయలు ఆరోగ్యానికి ఎంతో మేలు చేస్తాయి. వీటి విత్తనాలను ఔషధ పరిశ్రమలలో వాడతారు. అందుకే, వీటికి మార్కెట్‍లో భారీ డిమాండ్‍ ఉంటుంది. ఆరోగ్యపరంగానే కాకుండా, వ్యాపారపరంగానూ మునగను సాగు చేసేవారి సంఖ్య క్రమంగా పెరుగుతున్నది. …

మునగ తిన్నవారికి ఆరోగ్యం -పండించిన వారికి లాభం! Read More »