September

కరీంనగర్‍ జిల్లా గ్రామ నామాలు

స్థలనామ విజ్ఞానం (టోపోనమి) అనే శాస్త్రానికి సంబంధించి పాశ్చాత్య దేశాల్లో గ్రామ నామాల పరిశోధన ప్రారంభమై వందేళ్ళకు పైనే అయిందనవచ్చు. భాష పుట్టిన తర్వాతనే పేర్లు పుట్టుకొచ్చాయి. గ్రామాల పేర్లు కూడా అంతే. మారుతున్న కాలానికి అనుగుణంగా గ్రామాలకు ఆయా పేర్లు ఎలా వచ్చాయో అనడానికి చాలా చరిత్రే ఉంది. జనాలు గుంపుగా ఒకచోట స్థిరనివాసం ఏర్పరచుకున్నాక అక్కడ భౌగోళిక, చారిత్రక, సామాజిక పరిస్థితులకు అనుగుణంగా కొన్ని వందల ఏళ్ళ క్రితమే ఊర్ల పేర్లు వచ్చాయని చరిత్ర …

కరీంనగర్‍ జిల్లా గ్రామ నామాలు Read More »

వెదురు విస్తీర్ణంలో భారత్‍ రెండో స్థానం

సెప్టెంబర్‍ 18న ప్రపంచ వెదురు దినోత్సవం ప్రక•తి సంపదలో పర్యావరణానికి మేలు చేయడంతో పాటు కోట్ల మందికి జీవనోపాధిని అందించేదిగా వెదురు చెట్లకు ఓ ప్రత్యేకత ఉంది. అంతేకాదు అంతర్జాతీయ మార్కెట్‍లో అది చేసే వ్యాపారం బిలియన్ల డాలర్లు వుంటుంది. అందుకే వెదురు గొప్పదనం గురించి చెప్పడానికి, వెదురు పెంపకంపై అవగాహన కల్పించే దిశగా ఒక రోజును కేటాయించారు. సెప్టెంబర్‍ 18న ప్రపంచ వెదురు దినోత్సవం. ప్రపంచ వెదురు (పెంపక-పరిరక్షణ నిర్వాహణ) సంస్థ.. ప్రతీ ఏటా ఈ …

వెదురు విస్తీర్ణంలో భారత్‍ రెండో స్థానం Read More »

వరి స్థానంలో కూరగాయల సాగు

స్టేకింగ్‍ పద్ధతిలో బీర, కాకర, సొరకాయ సాగుఅభ్యుదయ రైతుల వినూత్న ప్రయోగం రైతులు ప్రతీ ఏడాది రెండు సీజన్లలో వరిసాగు చేస్తున్నప్పటికీ పెద్దగా ఆదాయం సమకూరడం లేదు. దీంతో అభ్యుదయ రైతులు వినూత్న సాగుకు శ్రీకారం చుట్టారు. వరిసాగు చేసే భూమిలో, రకరకాల కూరగాయలను పండిస్తున్నారు. దీనికి తోడు, ప్రస్తుతం కూరగాయలకు మంచి డిమాండ్‍ ఉండడంతో, కూరగాయల నాణ్యత చెడిపోకుండా స్టేకింగ్‍ పద్ధతిలో సాగు చేస్తున్నారు. రాయికల్‍ మండలంలోని అలూర్‍ గ్రామానికి చెందిన అభ్యుదయ రైతులను చూసి, …

వరి స్థానంలో కూరగాయల సాగు Read More »

ఉమ్మడి సొత్తు

ఒక అరణ్యంలో ఒక చోట ఏనుగుల గుంపు ఒకటి నివాసం వుంటున్నది. ఆ గుంపులో అన్ని వయస్సుల ఏనుగులున్నాయి. వాటితో పాటు ఐదారు గున్న ఏనుగులు కూడా వున్నాయి.ఆ గున్న ఏనుగుల్లో ఒక మచ్చల ఏనుగుండేది. మిగతా వాటికన్నా తను ప్రత్యేకంగా వున్నానని దానికి గర్వంగా కూడా వుండేది. మిగతా పిల్ల ఏనుగులపట్ల అది దురుసుగా ప్రవర్తిస్తూ లెక్కలేని తనంగా వుంటుండేది.ఆహారం కోసం అడవిలో తిరుగుతున్నప్పుడు మచ్చల ఏనుగు మొక్కలను తన కాళ్లతో చిందరవందరగా తొక్కేస్తూ, చెట్ల …

ఉమ్మడి సొత్తు Read More »

వన్య సంరక్షణ

పిల్లలకు అత్యంత ఆనందానిచ్చేది ఆట బొమ్మలు.,కథల పుస్తకాలే. పాఠ్య పుస్తకాలు అందించే జ్ఞానానికి సమాంతరంగా మరెంతో లోకజ్ఞానాన్ని అందించేది బాల సాహిత్యమే. భాషకు సంబంధించిన ప్రాధమిక పరిజ్ఞానాన్ని అందించేవి కథలే. కొత్త కొత్త పదాలను పరిచయం చేసేది కథల పుస్తకాలే. పుస్తకాలు పిల్లల ఆలోచనా నైపుణ్యాలను పెంచుతాయి. వారి ఊహలకు ప్రాణం పోస్తాయి. వారిలో సృజనాత్మకతను పెంచుతాయి. పిల్లలలో నైతికతను, సక్రమమైన ప్రవర్తనను, మంచి చెడుల అవగాహనను పెంచే బాధ్యతను ఉమ్మడి కుటుంబాల్లో నాయనమ్మలు, అమ్మమ్మలు చెప్పే…

కాలం… ఒక నిర్ధారిత చరిత్ర

కాలం కేవలం సమయసూచిక కాదు. అది ఒక నిర్ధారిత చరిత్ర. దక్కన్‍ల్యాండ్‍ మాసపత్రిక ఈ సంచికతో 11వ సంవత్సరంలోకి అడుగుపెడుతుంది. ఈ పది సంవత్సరాల సమయంలో ప్రధాన మీడియాకు భిన్నంగా, ప్రత్యమ్నాయ పత్రికగా సమాజం పట్ల జర్నలిజం నిర్వర్తించవలసిన బాధ్యతలను నిబద్ధతతో నిర్వహించింది. సామాజిక సంక్షోభాలూ, సంక్లిష్టతలూ ముసురులా కమ్మి అన్ని రంగాలనూ కుదిపేస్తున్న సమయంలో ప్రజలకు అవగాహన కల్పించి, చైతన్య పరిచి, ఆచరణ వైపు నడిపించవలసిన ప్రధాన మీడియా తన కర్తవ్యానికి దూరమవుతున్నప్పుడు ఆలోటును భర్తీ …

కాలం… ఒక నిర్ధారిత చరిత్ర Read More »

పేర్వారం జగన్నాథం

అభ్యుదయ కవితోద్యమ తరువాత తెలుగు సాహితిలో ఆకర్షించినవారు చేతనా వర్తకవులు. మనిషి ఆత్మానుభూతి నుంచి సమాజ చైతన్యంలోకి ప్రయాణిస్తున్నాడనే స్పృహతో వీరు కవిత్వం రాశారు. దీనిని చేతనా వర్తమానిగా పిలిచారు. తెలంగాణకు చెంది, ఓరుగల్లు నేలకు చెందినవారు సుప్రసన్న, పేర్వారం జగన్నాథం, సంపత్కుమార, వేనరెడ్డి. చేతనావర్తకవిగా సుప్రసిద్ధులైన పేర్వారం జగన్నాథం గారు ప్రధానంగా అధిక్షేప కవి. పఠాభి ‘ఫిడేలు రాగాలు డజన్‍, కవితా సంపుటిని రచించి అధిక్షే కవిగా ప్రసిద్ధులయ్యారు. పఠాభి తరువాత వెంటనే గుర్తుకు వచ్చే …

పేర్వారం జగన్నాథం Read More »

గొప్ప విజయము

సరిగ్గా పదిసంవత్సరాలు. తెలంగాణ ఉద్యమం చివరి దశ 2009 డిసెంబర్‍కి తెలంగాణ ప్రకటన వచ్చి, వెనుకంజ వేసిన సంక్షోభకాలం. తెలంగాణ మళ్లీ క్రాస్‍రోడ్స్లో నిలబడింది. ఉద్యమం ఉవ్వెత్తున జరగవలసిన సందర్భంలో ఉన్నది. అలాంటి సంక్షుఛిత సందర్భంలో మాసపత్రికగా ‘దక్కన్‍ల్యాండ్‍’ ఆవిర్భవించింది. తెలంగాణ ఉద్యమకారుడు, ప్రజాఫ్రంట్‍ నాయకుడు మణికొండ వేదకుమార్‍ ఈ పత్రికను స్థాపించి, సంపాదకుడిగా ఉన్నారు. అప్పుడు సందిగ్ధ సందర్భంలో ప్రారంభమయిన ఆ ‘దక్కన్‍ ల్యాండ్‍’’ నిర్విఘ్నంగా, నిర్విరామంగా, పది సంవత్సరాలు పూర్తి చేసుకోవడం ఒక గొప్ప …

గొప్ప విజయము Read More »

మాణిక్య మహాప్రభువు ‘మహబూబ్‍ అలీ పాషా’

నయాపూల్‍ దాటాక ఎడమవైపున్న నాయబ్‍ హోటల్‍ పక్క సందులోకి మళ్లితే చత్తాబజార్‍ వస్తుంది. అక్కడి సిటి సివిల్‍ కోర్టు వెనక భాగాన ఉన్నదే పురానీ హవేలీ. ఐదవ కులీ కుతుబ్‍ షాకు (1580-1612) ప్రధానమంత్రిగా పనిచేసిన మీర్‍ మోమిన్‍ అస్త్రాబాదీ నివాసమే ఈ హవేలీ. ఇది అవతలి వారికి కనబడకుండా ఉండటం కోసం దీని చుట్టూ ఒక మైలు దూరం వర్తులాకారంలో ఎత్తైన ప్రహారీ గోడను నిర్మించారు. రెండవ నిజాం మీర్‍ అలీ ఖాన్‍ తన కుమారుడు, …

మాణిక్య మహాప్రభువు ‘మహబూబ్‍ అలీ పాషా’ Read More »

నలభై అడుగుల ఆలయపునర్నిర్మాణానికి నాలుగు దశాబ్దాలా? (జాకారం శివాలయం ఆవేదన)

మనదేశంలోనే ఎత్తైన, సువిశాలమైన తంజావూరులోని రాజరాజేశ్వరాలయ నిర్మాణానికి కేవలం 15 ఏళ్లు పట్టింది. కోణార్క్లోని ప్రపంచస్థాయి సూర్యాలయ నిర్మాణానికి కూడా 15 ఏళ్లే పట్టింది. ఇవి రెండూ ఎప్పుడో వెయ్యేళ్ల నాడు, 800 ఏళ్ల నాడు, ఆధునిక పరికరాలు ఏమీ లేనపుడు, నిర్మాణ స్థల ఎంపిక, రాతి గనుల ఎంపిక, శిల్పుల ఎంపిక, పథక రచన, ఆలయ విడిభాగాలు, వాటిపై రమణీయ శిల్పాలు, ద్వారాలు, స్థంభాలు, గోడలు, దూలాలు, కప్పు, పైన శిఖరం, ముందు మహామండపాలు, ఇలా …

నలభై అడుగుల ఆలయపునర్నిర్మాణానికి నాలుగు దశాబ్దాలా? (జాకారం శివాలయం ఆవేదన) Read More »