January

సాహిత్యంలో కోర్టులు – చట్టాలు

సాహితీ మిత్రుడు జయప్రకాశ్‍, తెలంగాణ సాహిత్య అకాడమీ సౌజన్యంతో ‘కావ్యగానం’ పేరుతో ప్రసిద్ధ కవులతో ‘కావ్యగానం’ చేయిస్తున్నాడు. అందులో భాగంగా 14వ ‘కావ్యగానాన్ని’ నాతో చేయించాడు. కోర్టులు, పోలీస్టేషన్ల నేపథ్యంతో నేను రాసిన ‘హాజిర్‍హై’ని కావ్యగానం చేశాను. ఈ కవితా సంపుటి మీద ప్రముఖ కవి ఎన్‍ గోపి ఇండియాటుడే తెలుగు పత్రికలో చాలా మంచి వ్యాసం రాసి ఇది జంబో మాత్రమే రాయగలిగే కవితలు అన్నాడు. ఆ తరువాత న్యాయవాద మిత్రుడు కె. జితేంద్రబాబు మూసీ మాసపత్రికలో చాలా మంచి వ్యాసం రాశాడు. ఈ …

సాహిత్యంలో కోర్టులు – చట్టాలు Read More »

వరిలో వచ్చే చీడ పీడలు – నివారణ

తెలంగాణ రాష్ట్రంలో అత్యధికంగా పండించే పంటలలో విస్తీర్ణం పరంగా వరి మొదటిస్థానంలో ఉంటుంది. వరిని వివిధ జిల్లాల్లో వాటికి అనువైన నేలల్లో సాగుచేస్తారు. తెలంగాణలో ప్రధానమైన ఆహారపంట కాబట్టి వరిలో అధిక దిగుబడినిచ్చే రకాలు వాడకంలోకి వస్తున్నాయి. (ఆర్‍ఎన్‍ఆర్‍15048, కెఎన్‍ఎం 118, జెజిఎల్‍ 18047)వరిని ఖరీఫ్‍, రబీ కాలంలో సాగుచేయడం వలన వివిధ రకాల చీడపీడలు, తెగుళ్ళు ఆశించడం వలన దిగుబడులు తగ్గుటకు కారణమవు తున్నాయి. అందులన అధిక దిగుబడులను సాధించడానికి చీడపీడలను, తెగుళ్ళను నివారించాలి. వరిని …

వరిలో వచ్చే చీడ పీడలు – నివారణ Read More »

తెలంగాణా ప్రాచీన శివాలయాలు

భారతదేశంలో మొట్టమొదటి ఆలయాలు తెలంగాణలో బయటపడ్డాయి – నాగార్జునకొండలో, కృష్ణానది ఉత్తర తీరపు నల్లమల అడవుల్లో. నాగార్జునసాగర్‍ ప్రాజెక్టు కడుతున్నప్పుడు భారత పురావస్తుశాఖ నాగార్జున కొండ పరిసరాల్లో చేపట్టిన తవ్వకాల్లో అనేక శివాలయాలు వెలుగు చూశాయి. ఇవి క్రీ.శ.2వ శతాబ్దం నుండి నిర్మించబడ్డాయి. రెండవ శతాబ్దంలో తెలంగాణను పాలించిన శాతవాహనులు తాము పశుపతిని… అంటే శివున్ని, గౌరిని… అంటే పార్వతిని పూజించామని చెప్పుకున్నారు. కాని దేవాలయాలను కట్టించామని చెప్పుకోలేదు. శాతవాహనుల తర్వాత… అంటే క్రీ.శ.3వ శతాబ్దంలో తెలంగాణను పాలించిన ఇక్ష్వాకులు దేవాలయాలను కట్టించారు, …

తెలంగాణా ప్రాచీన శివాలయాలు Read More »

మూసిలావిడ-సొరకాయ బుర్ర

చాలా కాలం క్రితం ఒక ఊళ్ళో ఒక ముసలావిడ ఉండేది. ఆమెకు పుట్టెడు గూని ఉండేది. ఆ ముసలావిడ రెండు కుక్కలను పెంచేది. వాటిని లింగు, లిటుకు అంటూ ముద్దుగా పిలిచేది. ఒకసారి ఆ ముసలావిడకి తన మనుమరాలిని చూడాలనిపించింది. మనుమరాలి ఊరికి వెళ్లాలంటే అడవిదాటి వెళ్లాలి. ‘ముసలిదాన్ని, నన్నెవరేం పీక్కుతింటారు’ అని బయలు దేరింది. వెళ్ళేముందు తన కుక్కలను పిలిచి ‘‘నేను లేనని ఊరు పట్టుకు తిరగకండి. ఇంటి పట్టునే ఉండండి’ అని చెప్పింది. ‘సరే’ …

మూసిలావిడ-సొరకాయ బుర్ర Read More »

వివిధ రాష్ట్రాల కమిషన్‍లకు టీఎస్‍పీఎస్సీ ఆదర్శం

ఐదేళ్ల క్రితం ఏర్పడిన కొత్త టీఎస్‍పీఎస్సీ ప్రస్థానం నేడు దేశంలో పలు కమిషన్లు టీఎస్‍పీఎస్సీని అనుసరించే స్థాయికి ఎదిగింది. కమిషన్‍ అనుసరిస్తున్న సాంకేతిక విధానాలను తెలుసుకునేందుకు దేశంలోని 13 రాష్ట్రాల పబ్లిక్‍ సర్వీస్‍ కమిషన్లు టీఎస్‍పీఎస్సీని సంప్రదించడం, 9 రాష్ట్రాల కమిషన్లు సహాయ, సహకారాలు తీసుకోవడం మన పబ్లిక్‍ సర్వీస్‍ కమిషన్‍ విధానాలను గుజరాత్‍ యథాతథంగా అనుసరించడం మన ఆదర్శ నిర్మాణ దృక్ఫథానికి, నిబద్ధతకీ విలువైన గుర్తింపు. అది మనకు గర్వకారణం కూడా. తెలంగాణ ప్రత్యేక రాష్ట్రం …

వివిధ రాష్ట్రాల కమిషన్‍లకు టీఎస్‍పీఎస్సీ ఆదర్శం Read More »

చెర్విరాల భాగయ్య

యక్ష శబ్దం వేదమంత్ర ప్రమాణంగా చూస్తే దైవానికి అనువర్తిత పదంగా చెప్పబడింది. యక్షుజంటి పరమాత్మ అనే అర్థం కూడా నిఘంటువులు తెలియజేశాయి.యక్షగానం అంటే యక్షులు పాడే పాట అని, మరొక అర్థంలో దైవాన్ని స్తుతిస్తూ చేసే గానం అని కూడా చెప్పుకోవచ్చు.ఈ యక్ష గాన పక్రియ 15వ శతాబ్దం ఉత్తరార్థం నుండి కన్పిస్తోంది. ఇది చారిత్రంగా స్పష్టమైన నిజం. దక్షిణాంధ్ర యుగంలో విశ్వవిఖ్యాతమైన ఈ ఆహార్య పక్రియ తెలంగాణ కీర్తి తలమానికంగా స్థిరపడింది. తెలంగాణ యక్షగానం అనగానే …

చెర్విరాల భాగయ్య Read More »

చరిత్రలో వెలుగు చూడని చీకటి కోణాలు

(గత సంచిక తరువాయి)నాసిర్‍జంగ్‍ హత్యకు గురైన తర్వాత ఫ్రెంచ్‍ కంపెనీ వారు ఏడునెలలుగా నాసిర్‍జంగ్‍ ఖైదులో ఉన్న ముజఫ్ఫర్‍ జంగ్‍ (?-1751)ని విడుదల చేసి రాజుగా ప్రకటిస్తారు. దీంతో ముజఫ్ఫర్‍ జంగ్‍ తనకు అండగా నిలిచిన ఫ్రెంచ్‍ కంపెనీకి జింజి, తిరువత్తి తదితర ప్రదేశాలను జాగీర్లుగా దారాదత్తం చేసిండు. నిజాం తర్వాత అంతటి బలవంతుడు మరొక్కరు లేకుండా ఏడు వైల సైన్యాన్ని కలిగి ఉండేందుకు డూప్లెక్స్కు అనుమతినిచ్చాడు. నజరానాలు కూడా సమర్పించుకున్నడు. అంతేకాదు మచిలీపట్నంను కూడా డూప్లెక్స్కు …

చరిత్రలో వెలుగు చూడని చీకటి కోణాలు Read More »

ఓయూలో రాతి పనిముట్లు, నాణేలు, శిలాజాల ప్రదర్శన

చరిత్ర పూర్వ యుగం నాణాలు, శిలాజాల ప్రదర్శన అమోఘం : ప్రిన్సిపాల్‍ ప్రొ. డి.రవీందర్‍ చరిత్ర పూర్వ యుగం, చారిత్రక యుగానికి సంబంధించిన ముఖ్య పనిముట్లు, నాణాలు, శిలాజాలను ప్రదర్శనలో ఉంచడం వల్ల విద్యార్థులకు ఎంతో ఉపయోగం ఉంటుందని ఆర్టస్ కళాశాల ప్రిన్సిపాల్‍ ప్రొఫెసర్‍ డి.రవీందర్‍ అన్నారు. ఓయూ ఆర్కియాలజీ విభాగం ఆధ్వర్యంలో చారిత్రక పూర్వయుగానికి సంబంధించిన పురాతన రాతి పనిముట్లు, మానవ శిలాజాలు, చారిత్రక యుగంకు సంబంధించిన నాణాలు (కైన్స్) ప్రదర్శన కార్యక్రమాన్ని ఆర్టస్ కళాశాల …

ఓయూలో రాతి పనిముట్లు, నాణేలు, శిలాజాల ప్రదర్శన Read More »

వాసన

ఒక్కమాట చాలువాసన పసికట్టడానికి.అది అవసరమోఆప్యాయతోఆనందమోఅవ్యాజమోచప్పున స్ఫురిస్తుంది. పరిమళం పువ్వులనుంచే రాకపోవచ్చుఆకాశం నుండి రాలే వాన చినుకులుభూమిని ముద్దుపెట్టుకునేటప్పుడులేచే మృత్తికాసౌరభం కావచ్చు,తోటంతా ఉక్కిరిబిక్కిరౌతూసమిష్టి భావనలు నిండిపోవచ్చుకాని ఇవేవీ కావు. అది రింగ్‍టోనోఎస్‍. ఎం. ఎస్సోవాట్సాపోచివరికి ఈ మెయిలైనా కావచ్చునీటిబొట్టు లా రాలే శబ్దానికిఒక స్మరణ మేల్కోంటుంది. ఏమి రాయకుండానేతెల్లకాగితానికి కలలుంటాయిఅక్షరాలకు ధ్వనులే ఒక వాసన ఎవరిదో పొడ గడపలోంచిలోపలికి అడుగుపెట్టగానేతెలిసిపోయే అపరిచిత సమీరస్పర్శఘ్రాణేంద్రియానికి అందేది కాదుప్రాణ సర్వస్వానికి తెలిసేది కాదు.సమస్త వాసనాధురీణ జగుత్తులోకాస్త కాస్త దేనికోసమో అలమటించిపోతున్నానుబహుశా అదిమనిషి …

వాసన Read More »

అరబ్బీ మురబ్బా ‘బార్కాస్‍’

ఒక తాతీల్‍ (సెలవు) దినం పురుసత్‍గ చార్మినార్‍కు వెళ్లండి. అక్కడ చార్మినార్‍ చల్లని చత్రచ్ఛాయలలో ఒక పాత సైకిలు సీటు వెనుక త్రాళ్లతో కట్టిన గుండ్రటి వెదురు గంపలో దోరగా మగ్గిన జాంపండ్లను పెట్టుకుని, నడుముకు తోలు బెల్టుతో ఎగగట్టిన ఎర్ర గళ్లలుంగీని గట్టిగా బిగించి కట్టుకుని, నోటినిండా ఎర్రని పాన్‍ నములుతూ మధ్యలో తుపుక్‍, తుపుక్‍ మని రోడ్డుమీద ఉమ్మేస్తూ, సన్నగా పొడుగ్గా ఉన్న మేక గడ్డం చిరుగాలితో సయ్యాటలాడుతుంటే, తెల్లటి మస్లీన్‍ లాల్చీ ధరించి, …

అరబ్బీ మురబ్బా ‘బార్కాస్‍’ Read More »