June

2వ జగదేకమల్లుని రాజ్యకాలాన్ని పెంచిన వాడపర్తి శాసనం

యాదగిరిగుట్ట-భువనగిరి జిల్లా భువనగిరికి సమీపంలోని వడపర్తి గ్రామంలో కళ్యాణీచాళుక్యుల పాలనాకాలంనాటి కొత్త శాసనం లభించింది. పాలకుడు ప్రతాపచక్రవర్తి 2వ జగదేకమల్లుని ఏలుబడిలో భువనగిరి దండనాయకుడుగా పనిచేసిన విద్ధమయ్య వేయించిన ఆలయదాన శాసనమిది. వడపర్తిలో శంభునిమర్రి అని గ్రామస్తులు పిలుచుకునే పొలంలో నల్లశానం రాయి మీద చెక్కివున్న శాసనం, శాసనంలో పేర్కొన్న ‘వైజరాజ చెరువు’ రాచకాలువ పక్కన పొలాలలో లభించింది. వాడపర్తి చారిత్రక విశేషాలు:వాడపర్తిలో చరిత్రపూర్వయుగంలోని రాతిచిత్రాలు, పెదరాతియుగం సిస్టు సమాధులు, డోల్మన్లు, మెన్హర్‍, సాతవాహనుల కాలంనాటి ఇటుకలు, …

2వ జగదేకమల్లుని రాజ్యకాలాన్ని పెంచిన వాడపర్తి శాసనం Read More »

అపురూప చరిత్రకు అరుదైన సాహిత్యాధారం ‘‘భద్రగిరిశతకం’’

కొన్ని చారిత్రక సంఘటనలకు సరైన ఆధారాలు లభించక పోతే అది మరుగున పడతాయి లేదా పుక్కిటిపురాణాలుగా తేలికైపోతాయి. భదాద్రి ఆలయంపై థంసా దాడిజరగటం మూల విగ్రహాలను గోదారి దాటించి ఐదేళ్ళపాటు పోలవరంలో దాయడం, థంసా మరణం తర్వాత మళ్ళీ తిరిగి మూలవిరాట్టును స్వస్థానానికి చేర్చడం, కళ్ళాణం జరిపించడం భదాద్రి ఆలయ చరిత్రలో ఒక ప్రత్యేక ఉద్విగ్న ఘట్టం. కానీ పరిస్థితులకు ఎదురీది దీన్ని నమోదు చేయడం సాహసం. దాడికి భయపడి విగ్రహాలను దాచిన సమయం నుంచి ‘రాముల …

అపురూప చరిత్రకు అరుదైన సాహిత్యాధారం ‘‘భద్రగిరిశతకం’’ Read More »

ప్రకృతే నియంత్రిస్తుంది! 14 ప్రకృతే శాసిస్తుంది!! అనునిత్యం అవిటిదైపోతున్న అవని!

(గత సంచిక తరువాయి)విష్ణు పురాణాల్లో మూడవ అవతారంగా చెప్పబడే వరాహావతారం గాథ తెలిసిందే! హిరణ్యాక్షుడు భూమిని చాపలా చుట్టి పాతాళంలోకి విసరాలని చూడగా, పాతాళంలో వరాహా వతారంలో వున్న విష్ణువు తన మోరచే ఆపి తిరిగి భూమిని పైన నిలిపారని చెపుతారు. శాస్త్రీయ దృక్పథం ముందుకు వస్తున్నకాలంలో, భూమి గుండ్రంగా వుందన్న వాస్తవాన్ని జీర్ణించుకోలేని కొన్ని శక్తులు ప్రపంచ వ్యాపితంగా భూమి బల్లపరుపుగా వుందనే కల్పిత గాథల్ని ఈ విధంగా ముందుకు తెచ్చాయి.అయితే నేటి 21వ శతాబ్దంలో …

ప్రకృతే నియంత్రిస్తుంది! 14 ప్రకృతే శాసిస్తుంది!! అనునిత్యం అవిటిదైపోతున్న అవని! Read More »

అడవిని కాచే ఆడపులి!

ఒక చెట్టును నరికెయ్యడానికి ఎంతో సమయం అక్కర్లేదు. కానీ ఒక చిన్న మొక్క పెరిగి వృక్షంగా మారడానికి ఎన్నో ఏళ్ళు పడుతుంది. అందుకే ఒక్క చెట్టు కూడా అక్రమ నరకివేతకు గురికాకుండా కాపాడాలన్నది మా లక్ష్యం’’ అంటున్నారు జార్ఖండ్‍కు చెందిన గిరిజన మహిళ కందోనీ సోరెన్‍. ‘జంగిల్‍ కీ షేర్నీ’ అంటూ స్థానికులు పిలుచుకొనే ఆమె సారథ్యంలో 45 మంది మహిళలు సంఘటితమై… తమ చుట్టూ ఉన్న అడవిని రక్షిస్తున్నారు. కందోనీ స్వగ్రామం జార్ఖండ్‍ రాష్ట్రం జంషెడ్‍పూర్‍ …

అడవిని కాచే ఆడపులి! Read More »

ఆవాలు.. లాభాలు..

తక్కువ పెట్టుబడితో ఎక్కువ ఆదాయం ఎకరాకు 5-6 క్వింటాళ్ల దిగుబడి క్వింటాలుకు రూ. 7 వేల ధర మెట్ట ప్రాంతాల రైతుకు లాభం తెలంగాణ ప్రాంతంలోని మెట్ట ప్రాంత రైతులు ఆవాలపై ఆసక్తి చూపుతున్నారు. మార్కెట్‍లో డిమాండ్‍ ఉండడంతో తక్కువ పెట్టుబడితో ఎక్కువ ఆదాయం పొందుతున్నారు. ప్రైవేట్‍ వ్యాపారులు నేరుగా ఇంటి వద్దకే వచ్చి కొనుగోలు చేస్తామంటూ ముందస్తు ఒప్పందం చేసుకుంటున్నారంటే పరిస్థితిని అర్థం చేసుకోవచ్చు. ఈ పంట 85 నుంచి 90 రోజుల మధ్య చేతికి …

ఆవాలు.. లాభాలు.. Read More »

బాలల కథా సుమాలు

పిల్లల రచనలకు ప్రాచుర్యం కల్పించడం, ప్రచురించడం, పంపిణీ చేయడం, మార్కెటింగ్‍ లాంటి సమస్యలు ఉన్నా ‘చిల్డ్రన్స్ ఎడ్యుకేషనల్‍ అకాడమీ’ ‘బాలచెలిమి’ తెలంగాణాలోని ఉమ్మడి 10 జిల్లాల ‘‘బడి పిల్లల కథలు’’ సంకలనాలుగా అందమైన బొమ్మలతో వెలువరించింది. ఆ ‘పది జిల్లాల బడి పిల్లల కథలు’ దక్కన్‍ల్యాండ్‍ పాఠకులకు పరిచయం చేయడంలో భాగంగా ‘కరీంనగర్‍జిల్లా బడిపిల్లల కథలు’ గురించి బాల సాహితీవేత్త సంగనభట్ల చెన్న రామకిష్టయ్య గారి విశ్లేషణ.కథల కోసం చిల్డ్రన్స్ ఎడ్యుకేషనల్‍ అకాడమీ బాలచెలిమి వారి ఆహ్వానం …

బాలల కథా సుమాలు Read More »

ప్రకృతితో చెలిమి చేద్దాం…

ఒకే విషయాన్ని పదేపదే మాట్లాడుకోవాల్సిరావడం అనివార్యమవుతున్నది. మనిషి మనుగడకు మూలమైన మౌలిక అంశాల ప్రస్తావన-చర్చ అధిక ప్రాధాన్యత సంతరించుకుంటున్నది.ఒకటిన్నర సంవత్సరాలుగా మనల్ని భయకంపితుల్ని చేస్తున్న కరోనా నేపథ్యంలో మనల్ని మనం మరోసారి సమీక్షించుకోవాలి. ఆకాశం, వాయువు, అగ్ని, నీరు, భూమితో సమ్మిళితమైనదే ప్రకృతి. ఈ ప్రకృతి ఆవరణలో కోట్లాది సంవత్సరాలుగా, అనేక కోట్ల జీవజాతులు మనుగడ సాగిస్తున్నాయి. అందులో మానవజాతి కూడా ఒకటి. ఈ జీవజాతులకు ప్రకృతితో వుండే సమతుల్యతే జీవ వైవిధ్యం. అన్ని జీవజాతులు తమ …

ప్రకృతితో చెలిమి చేద్దాం… Read More »

తోటపల్లి సుబ్రహ్మణ్యం

సుబ్బయ్యా! ఎంత పనిచేశావయ్య. ఇదంతా ముఖ్యమంత్రిగా నేను చేయలేనిది నీవు చేశావు! అని ఆశ్చర్యపోయారు హైదరాబాద్‍ రాష్ట్ర మాజీ ముఖ్యమంత్రి డాక్టర్‍ బూర్గుల రామకృష్ణారావు. ఏమిటది…?1926 ఏప్రిల్‍ 23న నాగర్‍ కర్నూలు సమీపంలోని పాలెం గ్రామంలో వైదిక బ్రాహ్మణ కుటుంబంలో జన్మించిన సుబ్బయ్య అసలు పేరు తోటపల్లి సుబ్రహ్మణ్యం. తండ్రి సత్యమూర్తి, తల్లి భగీరథమ్మ. బాల్యంలో ఆయనకు పాఠశాల చదువు అబ్బలేదు. పౌరోహిత్యం చేసినా అభివృద్ధికి ఆమడదూరంలో పాలమూరు జిల్లాలో ఆర్థిక పరిపుష్టి దొరకలేదు. జాతి, కుల, …

తోటపల్లి సుబ్రహ్మణ్యం Read More »

బ్రిటీష్‍ సైన్యాన్ని ఓడించిన ప్రిన్స్ ముబారిజుద్దౌలా!

తెలంగాణ… హైదరాబాద్‍ నగరం.. రాజ్యం… తవ్విన కొద్దీ కొత్త మణులు, చారిత్రక వైఢూర్యాలు, సాంస్కృతిక రత్నాలను, సాహిత్య కెంపులను అందించే విలువైన నిక్షేపాలున్న నిధి. ఒకప్పుడు ఇది ‘కోహినూరు’కు ప్రసిద్ధి. ఇప్పుడు ఈ ప్రాంతం అంతకన్నా గొప్పదైనా చారిత్రక వారసత్వానికి వారధి. హైదరాబాద్‍ నగరం గురించి పర్షియన్‍, ఉర్దూ, ఇంగ్లీషు, తెలుగు, మరాఠీ, కన్నడ భాషల్లో.. శిలా శాసనాల్లో, రాగి రేకుల్లో, తాళపత్రాల్లో ఎంతో చరిత్ర నిక్షిప్తమై ఉన్నది.  కుతుబ్‍షాహీల కాలం నుంచి ఫ్రెంచ్‍, డచ్‍, బ్రిటీష్‍, పర్షియా, అరబ్బు, మద్రాసు ప్రాంతాల నుంచి గోలకొండ, హైదరాబాద్‍ నగరా …

బ్రిటీష్‍ సైన్యాన్ని ఓడించిన ప్రిన్స్ ముబారిజుద్దౌలా! Read More »

నా ‘మాల్గుడి డేస్‍’ అలియాబాద్‍ దర్వాజా

ముచికుందా నదికి దక్షిణ భాగాన కుతుబ్‍షాహీ నవాబులు నగర ప్రాకారాన్ని నిర్మించటం ప్రారంభించారు. కాని అది ఔరంగాజేబు దండయాత్రల వలన పూర్తి కాలేదు. ఆ తర్వాత వచ్చిన ఆసఫ్‍జాహీల కాలంలో ముఖ్యంగా రెండవ నిజాం కాలంలో 1802లో నగర ప్రాకారం – గోడ – పూర్తయ్యింది. ‘‘రంగ్‍మహల్‍ కే దస్‍ దర్వాజే’’ అన్నట్లు ఆ ప్రాకారానికి పన్నెండు తలుపులు. అందులో ఒకానొకటి ‘‘అలియాబాద్‍ దర్వాజా’’. రెండవ నిజాం పేరు ‘‘అలీఖాన్‍’’. ఆయన పేరు మీదనే అలియాబాద్‍ దర్వాజా, …

నా ‘మాల్గుడి డేస్‍’ అలియాబాద్‍ దర్వాజా Read More »